«Համաներում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
Արդեն բարելավված է; |
||
Տող 1.
{{անվանափոխություն|Անվան թարգմանություն}}
'''Ամնիստիա''', '''համաներում''' ({{lang-el|''αμνηστια''}} - մոռացության տալը, ներել) պետական ակտով որոշ կատեգորիայի հանցագործություններ կատարած անձին կամ անձանց խմբին [[քրեական պատասխանատվություն]]ից կամ [[պատիժ|պատժից]] ազատելը, պատիժը մեղմացնելը կամ դատվածությունը
Ամնիստիան տարածվում է մինչև ակտի հրապարակվելը կատարված հանցագործություններ վրա։ Մինչև ամնիստիան տեղի ունեցած հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը չեն հարուցվում, իսկ հարուցվածները կրճատվում են։ Դատից ազատվող կամ պատիժը կրած անձինք ամնիստիայի ուժով կարող են ճանաչվել դատվածություն չունեցողներ։ Ամնիստիան սովորաբար ընդունվում [[Պետություն|պետության]] համար նշանակալից իրադարձությունների, կարևոր տարեդարձերի առթիվ։ Ամնիստիան տարբերվում է ներումից։
Մեծ Բրիտանիայում համաներումը շնորհվում է սովորաբար թագուհու կամ խորհրդարանի կողմից, սովորաբար շնորհվում է քաղաքական հանցագործներին։ Համաներում առաջին անգամ կիրառվել է Աթենքում, Թրասիբուլուսում, տարածվել երեսուն անձանց վրա։ Հայտնի համաներումներ են Նապոլեոնի համաներումը 1815 թվականի մարտի 13-ին, երբ ազատվեցին 13 բանտարկյալներ, ներառյալ Թալլեյրանդը, Պրուսիական համաներումը 1840 թվականի օգոստոսի 10-ին, 1857 թվականին Ավստրիայի կայսր Ֆրանս Յոզեֆ Առաջինի հայտարարած համաներումը, ԱՄՆ նախագահ Էնդրյու Ջոնսոնի համաներումը ԱՄՆ քաղաքացիական պատերազմից հետո 1868 թվականին, Ֆրանսիական համաներումը 1905 թվականին։ 1872 թվականին ամերիկացի քաղաքագետների համար համաներում նշանակում էր ընտրելու իրավունքի և նախկին աշխատանքի իրավունքի վերականգնում, որը տրվում էր Կոնգրեսի կողմից<ref>Robert W. Burg, "Amnesty, Civil Rights, and the Meaning of Liberal Republicanism, 1862-1872". ''American Nineteenth Century History'' 2003 4(3): 29-60.</ref>։ 1986 նոյեմբերի 6-ին թվականին Ռոնալդ Ռեյգանի կողմից Ներգաղթի բարեփոխման և վերահսկման ակտի հրապարակումով համաներում կիրառվեց ԱՄՆ-ի երեք միլիոն անփաստաթուղթ ներգաղթյալների նկատմամբ։
{{ՀՍՀ|հատոր=1|էջ=324}}▼
==Նպատակները==
[[Կատեգորիա:Իրավաբանություն]]▼
Համաներումը կիրառվում է այն ժամանակ, երբ իշխանությունը գտնում է, որ քաղաքացիների և օրենքի ներդաշնակությունը և օրենքի նկատմամբ նրա վստահությունն ապահովելը ավելի կարևոր է, քան նախկին հանցանքների համար նրանց պատասխանատվության ենթարկելը։ Պատերազմից հետո համաներումն օգնում է կոնֆլիկտը հաղթահարելուն։ Չնայած հայրենիքի դավաճանության, մատնության դեմ օրենքները ստեղծվում են հակամարտությունների ժամանակ մատնիչներից խուսափելու համար, շատ կարևոր է նախկին հանցագործներին ներելը, երբ նրանց իր կողմը գրաված թշնամին այլևս չկա։ Համաներումը հաճախ կիրառվում է նաև մաքսանենգների նկատմամբ, ինչպես Չինաստանում զենքերի <ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/5151002.stm | work=BBC News | title=China sets gun amnesty deadline | date=July 5, 2006 | accessdate=April 23, 2010}}</ref> և Կանսասում պիտբուլ շների համար <ref>{{cite web|url=http://www2.ljworld.com/news/2006/aug/13/pit_bull_amnesty_convinces_some_owners_abide_ban/|title=Pit bull amnesty convinces some owners to abide by ban|work=LJWorld.com}}</ref>։
Համաներման հնարավորություն է տալիս խուսափել թանկարժեք պատիժներից, մանավանդ երբ ներգրավված են մեծ թվով օրինախախտներ, ինչպես նաև խթանել հանցագործների ուղղումը, նրանց և հասարակության ներդաշնակության վերականգնումը։ Սրա վառ օրինակ է 1970-ական թվականեներին Վիետնամի նախագահ Քարթերի կողմից հայտարարված համաներումը զինվորական ծառայությունից խուսափողների ու դասալիքների նկատմամբ<ref>[http://www.pbs.org/newshour/bb/asia/vietnam/vietnam_1-21-77.html Online NewsHour: Remembering Vietnam: Carter's Pardon<!-- Bot generated title -->]</ref>։
Համաներման փաստարկի օրինակ է այն, որ անփաստաթուղթ ներգաղթյալների նկատմամբ համաներում կիրառելը թույլ կտա նրանց կատարել առավել բարձր վարձատրվող աշխատանք, մատուցել այլ ծառայություններ։ Ներգաղթյալների ինտեգրացիայի ուսումնասիրության կենտրոնի հետազոտությունների համաձայն՝ եթե Կալիֆորնիայում կիրառվի համաներում, նրանք կբերեն մոտ 16 միլիարդ դոլարի եկամուտ<ref>Pastor, M. (2010, January 12). The Economic Benefits of Immigration Authorization In California. Retrieved October 8, 2010, from USC Center for Study of Immigrant Integration: http://csii.usc.edu/economic_benefits.html</ref>։
With amnesty, immigrants can seek out higher education. A RAND study found that, by the age of 30, a Mexican immigrant woman who becomes a legal resident can obtain a college degree. With a college degree she will pay $5,300 more in taxes and cost $3,900 less in government expenses each year compared to a high-school dropout with similar characteristics. Workers who lacked a high-school diploma in 2006 earned an average of only $419 per week and had an unemployment rate of 6.8 percent. In contrast, workers with a bachelor's degree earned $962 per week and had an unemployment rate of 2.3 percent, while those with a doctorate earned $1,441 and had an unemployment rate of only 1.4 percent (Gonzales, 2010).Համաներման շնորհիվ ներգաղթյալները կարող են ստանալ բարձրագույն կրթություն։ RAND-ի հետազոտությունների համաձայն՝ մինչև 30 տարեկանը մեքսիկացի ներգաղթյալ կինը կարող է կրթություն ստանալ ու քոլեջի դիպլոմ ունենալ։ Դիպլոմ ունենալու դեպքում նա կվճարի 5300 դոլարով ավելի շատ հարկեր, և կառավարությունը նրա վրա կծախսի 3900 դոլարով ավելի քիչ<ref>Gonzales, R. G. (2010). Getting A Return on Investment: The California DREAM Act. Retrieved November 1, 2010, from University of California, Berkeley Law School : {{cite web|url=http://www.law.berkeley.edu/3267.htm |title=Archived copy |accessdate=2010-11-12 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728073827/http://www.law.berkeley.edu/3267.htm |archivedate=2011-07-28 |df= }}</ref>։
== Համաներումն աշխարհում ==
Համաներում կիրառվում է ողջ աշխարհում։ Այն ամրագրված է ԱՊՀ բոլոր երկրների, նախկին Հարավսավիայի երկրների, Ավստրիայի, Ալբանիայի, Անդորրայի, Բուլղարիայի, Վիետնամի, Դանիայի, Եգիպտոսի, Իրաքի, Իտալիայի, ԿԺԴՀ-ի, Չինաստանանի, Լատվիայի, Լիտվայի, Պորտուգալիայի, Ռումինիայի, Սան-Մարինոյի, Թուրքիայի, Ֆիլիպինների, Ֆրանսիայի օրենսդրության մեջ<ref name="dod401-2"/>։ Միևնույն ժամանակ, համաներման կիրառության ոլորտը տարբեր երկրներում նույնը չէ։ Որոշ երկրներում համաներում կարող է կիրառվել հանցագործների մեծ մասի նկատմամբ, մյուսներում՝ միայն բացառիկ դեպքերում։ Օրինակ՝ Լատինական Ամերիկայի երկրներում համաներում կիրառվում է որպես կանոն քաղաքական հանցագործների նկատմամբ<ref name="dod401-2"/>
Համաներման ինստիտուտը բացակայում է անգլո-ամերիկյան իրավական համակարգի երկիներում, ինչպես նաև ռոմանա-գերմանական իրավական համակարգի որոշ երկրներում, ինչպիսիք են Գերմանիան, Իսպանիան, Հոլանդիան, Նորվեգիան, Շվեդիան, Էստոնիան<ref name="dod401-2">{{книга|автор=Додонов В. Н.|заглавие=Сравнительное уголовное право. Общая часть|ответственный=под общ. ред. С. П. Щербы|место={{М}}|издательство=Юрлитинформ|год=2009|страницы=401-402|страниц=448|isbn=978-5-93295-470-6}}</ref>։ Լեհաստանում համաներման կիրառումը հակասահմանադրական է ճանաչվել<ref name="dod402">{{книга|автор=Додонов В. Н.|заглавие=Сравнительное уголовное право. Общая часть|ответственный=под общ. ред. С. П. Щербы|место={{М}}|издательство=Юрлитинформ|год=2009|страницы=402|страниц=448|isbn=978-5-93295-470-6}}</ref>։
Համաներման նկատմամբ բացասական վերաբերմունքը վերաբերմունքը կապված է նրա հետ, որ քրեական օրենսդրության և պատժի համակարգի կատարելագործումն անիմաստ է դարձնում ներման ինստիտուտը, ինչպես նաև նրանով, միապետական երկրներում միապետները չարաշահում էին այս ինստիոտուտի կիրառումը։ Համաներմանը դեմ են արտահայտվել այնիսի ականավոր իրավաբաններ, ինչպիսիք են Չեզարե Բեկկարիան, Բենտամ Երեմիան և ուրիշները<ref name=kursup>Курс уголовного права. Том 2. Общая часть. Учение о наказании / Под ред. Н. Ф. Кузнецовой, И. М. Тяжковой. — М.: ИКД «Зерцало-М», 2002.</ref>։
=== Համաներման գործողության ոլորտը ===
Սովորաբար համաներումը տարածվում է ոչ միայն քրեական հետապնդման փուլում գտնվող անձանց, այլև արդեն դատապարտվածների վրա։ Համաներումը կարող է ազատել քրեական պատասխանատվությունից, ազատել պատժից, կրճատել պատիժը կամ փոխարինել այն ավելի մեղմ պատժով, ազատել լրացուցիչ պատճատեսակից, հանել պատիժը կրած անձի դատվածությունը<ref name="dod402" />։ Առանձին երկրներում, օրինակ Ֆրանսիայում, համաներումը կիրառվում է միայն այն անձանց նկատմամբ, ում գործով կա ուժի մեջ մտած մեղադրական դատավճիռ<ref name="dod402" />։ Շատ երկրներում, ինչպիսիք են նախկին Հարավսլավիայի երկրները, Հոնդուրասը, Իրաքը, Կուբան, Մոլդովան, Ֆրանսիան, ընդունված է այն տեսակետը, որ համաներման կիրառումը երրորդ անձանց ունեցած հավակնություններից անձին չի ազատում։ Վիետնամում, ընդհակառակը, համաներումը վերաբերում է նաև մեղադրյալի քաղաքացիաիրավական պատասխանատվությանը<ref name="dod402" />։
Շատ երկրների օրենսդրությունում չեն թվարկվում այն հանցագործությունները, որոնց համար համաներում չի կիրառվում, չնայած համաներումը սովորաբար վերաբերում է ոչ վտանգավոր հանձագործներին ու ոչ մեծ ծանրության հանցանքներին։ Բրազիլիայի սահմանադրության համաձայն՝ համաներումը չի տարածվում անօրինական փոխադրումների, ահաբեկչության, դեղամիջոցների անօրինական արտադրության մեջ մեղադրվող անձանց վրա։ Եթովպիայի սահմանադրությամբ արգելված է համաներում կիրառել մարդկության դեմ հանցագործություններ կատարած անձանց վրա։ Էկվադորի սահմանադրությունն արգելում է համաներում կիրառել ցեղասպանություն, խոշտանգում, առևանգում, քաղաքական կամ գաղափարական շարժառիթներով սպանություն կատարած անձանց նկատմամբ <ref name="dod402" />։
▲[[Կատեգորիա:Իրավաբանություն]]
▲{{ՀՍՀ|հատոր=1|էջ=324}}
| |||