«Մաքսվելի հրեշ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Մաքսվելի հրեշ''', 1867 թվականի մտավոր փորձ և այդ փորձի գլխավոր հերոս՝ մանր չափսերի բանական, երևակայելի արարած, որը հորինել է բրիտանացի ֆիզիկոս [[Ջեյմս Մաքսվել|Ջեյմս Քլարք Մաքսվելը]], որպեսզի ցույց տա [[Ջերմադինամիկայի երկրորդ օրենք|ջերմադինամիկայի երկրորդ օրենքի]] թվացյալ պարադոքսը։

Մտավոր փորձը հետևյալն է․ ենթադրենք՝ [[Գազ|գազով]] լի անոթը անանցանելի պատով բաժամվածբաժանված է երկու մասի՝ աջ և ձախ։ Պատը բացվող և փակվող անցք ունի (այսպես կոչված Մաքսվելի հրեշը), որը թույլ է տալիս գազի (տաք) արագ [[Մոլեկուլ|մոլեկուլներին]] տեղափոխվել միայն ձախից աջ, իսկ դանդաղ (սառը) մոլեկուլներին՝ միայն աջից ձախ։ Եվ այսպես՝ երկար ժամանակ հետո «տաք» (արագ) մոլեկուլները կլինեն աջ մասում, իսկ «սառը» մոլեկուլները՝ ձախ։

Այդ կերպ՝ ստացվում է, որ Մաքսվելի հրեշը թույլ է տալիս տաքացնել անոթի աջ կողմը և սառեցնել ձախը՝ առանց համակարգին ավելորդ [[էներգիա]] տալու։ Ձախ և աջ մասերից կազմված անոթի սկզբնական վիճակի դեպքում համակարգի [[Էնտրոպիա (թերմոդինամիկա)|էնտրոպիան]] ավելին է, քան վերջնական վիճակի դեպքում, որը հակասում է փակ համակարգերում էնտրոպիայի չնվազելու ջերմադինամիկական սկզբունքին։

Պարադոքսը լուծելի է, եթե փակ համակարգը դիտարկենք այնպես, որ համակարգի մեջ մտնի նաև անոթը և Մաքսվելի հրեշը։ Մաքսվելի հրեշի գործելու համար հարակավոր է նրան էներգիա փոխանցել լրացուցիչ աղբյուրից։ Հենց այդ էներգիայի հաշվին է, որ տեղի է ունենում տաք և սառը մոլեկուլների առանձնացումը անոթում, այսինքն՝ անցումը ավելի քիչ էնտրոպիայով վիճակի։ ՊարադոքիՊարադոքսի մանրակրկիտ վերլուծությունը՝ նրա՝ մեխանիկական իրագործմամբ (արգելանիվ և շնիկ), ներկայացված է ֆիզիկայի մասին [[Ռիչարդ Ֆեյնման|Ֆեյնմայնան]] Դասախոսությունների 4-րդ մասում, նաև Ֆեյնմանի հայտնի «Ֆիզիկական օրենքների բնույթը» դասախոսություններում<ref>''Фейнман P.'', Характер физических законов. Библиотечка «КВАНТ», Выпуск 62. — М.: Наука, Изд. второе, исправленное, 1987; [http://vivovoco.astronet.ru/VV/Q_PROJECT/FEYNMAN/LECTURE5.HTM Лекция 5. Различие прошлого и будущего.]</ref>.։

[[Ինֆորմացիայի տեսություն|Ինֆորմացիայի տեսության]] զարգացմանը զուգընթաց՝ պարզվեց, որ չափման գործընթացը կարող է և չհանգեցնել էնտրոպիայի աճին, պայմանով, որ այն լինի հակառակ ուղղությամբ։ Սակայն այդ դեպքում հրեշը պետք է հիշի արագությունների չափումների արդյունքները ([[Հիշողություն|հիշողությունից]] ջնջելու դեպքում գործընթացը անդառանալի է դառնում)։ Քանի որ հիշողությունը վերջավոր է, որոշակի պահին հրեշը ստիպված է լինելու ջնջել հին արդյունքները, որը և վերջիվերջո հանգեցնում է ամբողջ համակարգի էնտրոպիայի աճին<ref>Leff, Harvey S. and Andrew F. Rex. ''Maxwell’s Demon 2: Entropy, Classical and Quantum Information, Computing''. CRC Press, 2002, ISBN 0750307595,[http://books.google.com/books?id=VNKCsQt75_UC&printsec=frontcover&dq=Maxwell%27s+Demon+2:+Entropy,+Classical+and+Quantum+Information,+Computing Google books link page 370].</ref><ref>''[[Кадомцев, Борис Борисович|Б. Б. Кадомцев]]'' [http://ufn.ru/ru/articles/1994/5/a/ "Динамика и информация"], [[Успехи физических наук]], т. 164, 1994, № 5, с. 450—530</ref><ref>''Ч. Г. Беннет'' "Демоны, двигатели и второе начало термодинамики", [[В мире науки]], 53, 1988, № 1</ref>։

2010թ․ մտավոր փորձը հաջողվեց իրականցնել Թյու ({{ja|中央大学}}) համալսարանի և Տոկիոյի համալսարանի ֆիզիկոսներին<ref>{{cite web