«Ուինսթոն Չերչիլ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
|||
Տող 50.
Հետո երբ 1896 թվականի հոկտեմբերին նրա զորամասը ուղարկվում է [[Հնդկաստան]]՝ [[Բանգալոր]] քաղաք, Չերչիլը շատ է զբաղվում ընթերցանությամբ, փորձելով լրացնել համալսարանական կրթության պակասը և դառնում է հմուտ [[Պոլո(խաղ)|պոլո]] խաղացող՝ զորամասային թիմում։
Մոտ մեկ տարի Բանգալորում ծառայելուց հետո, նա ցանկություն է հայտնում միանալ [[Հնդկաստան]]ի հյուսիս արևմուտքում, Մալականդ լեռնային շրջանում, [[փուշթուններ|
''«Փուշթունները կտտանքի են ենթարկում վիրավորներին և խոշտանգում սպանվածներին: Զինվորները չեն խնայում իրենց ձեռքն ընկած ոչ մի հակառակորդի, վիրավոր լինեն, թե ոչ: Զինվորական հիվանդանոցներն ու պահակախմբերը թշնամու համար հանդիսանում են հատուկ թիրախ, իսկ մենք ոչնչացնում ենք նրանց խմելու ջրի ջրամբարները, որոնք նրանց համար ամռանը ջուր ստանալու միակ միջոցն են, և օգտագործում ենք նրանց դեմ նոր «[[Դում-դում]]» փամփուշտները՝ որոնց ազդեցությունը սարսափելի է:
Տող 71.
Արդյունքում Չերչիլը նշանակվում է լեյտենանտի արտահաստիքային պաշտոնի, բայց հրամանատարը հատուկ նշում է, որ վիրավորվելու կամ զոհվելու դեպքում նա ռազմական ֆոնդից հատուցում չի ստանալու։<ref name=holmes1/> 1898 թ. թվականին Չերչիլն ուղարկվում է Եգիպտոս, որտեղից էլ [[Սուդան]]՝ ճնշելու [[Մահդիականներ]]ի ապստամբությունը։ Այնտեղ նա նաև թղթակցում է Լոնդոնի «Մորնինգ փոսթ» օրաթերթին։ [[Սուդան]]ում ապստամբներն ունեին բավական թվական գերակշռություն, մինչդեռ անգլա-եգիպտական բանակն առավել էր սպառազինությամբ, որի թվում կային հրետանի, նոր տիպի [[հրազեն]], [[հրետանավակներ]] ու նաև [[Մաքսիմ(գնդացիր)|Մաքսիմ]] գնդացիրներ։
1898 թ. սեպտեմբերի 2-ին, [[Ճակատամարտ Օմդուրմանի մոտ|Օմդուրմանի մոտի]] գլխավոր ճակատամարտին, մասնակցում է նաև Չերչիլը՝ [[հեծելազոր
Սուդանի գործողությունների մասին նա գրում է իր «Գետի պատերազմը» ({{lang-en|«The River War»}}) գիրքը։
Տող 83.
Արդեն Աֆրիկայում, նոյեմբերի 15-ին, Չերչիլը [[զրահապատ գնացք]]ով մեկնում է [[տեղազննում|տեղազննության]], որը ղեկավարում էր [[կապիտան]] Հոլդեյնը՝ ({{lang-en|Haldane}}), ում արդեն նա ծանոթ էր Մալականդից։ Գնացքը [[բուրեր]]ի ({{lang-nl|boeren}} - գյուղացիներ, {{lang-en|boer}}) կողմից հայտնաբերվում և ենթարկվում է հրետակոծության, հիսունին մոտ զինվոր գերի են ընկնում, այդ թվում նաև կապիտան Հոլդեյնը և Չերչիլը։ Գերությունից նրա անհաջող փախուստի փորձից հետո նրան ուղարկում են ռազմագերիների ճամբար, որը տեղակայված էր [[Պրետորիա]]յի Պետական բարձրագույն դպրոցում։ Դեռ մեկ ամիս չանցած՝ դեկտեմբերի 12-ին Չերչիլը, կապիտան Հոլդեյնը և ավագ-սերժանտ Բրուկին դիմում են փախուստի, բայց միայն նրան է հաջողվում ժամապահներից աննկատ անցնել, որի համար, Չերչիլին հետո անհիմն մեղադրում են ընկերներին լքելու մեջ, սակայն հետո, 1912 թ, նա դատավարություն է սկսում ընդդեմ «Բլեքվուդս Մեգըզին» ամսագրի՝ մեղադրելով զրպարտության մեջ։ Ամսագիրն ստիպված է լինում տպագրել հատուկ հոդված և ներողություն խնդրել<ref name=holmes1/>:
Փախչելով ճամբարից՝ Չերչիլը ապրանքատար [[գնացք]]ով աննկատ հասնում է Ուիթբանկ, որտեղից անգլիացի ինժեներ ճարտարագետ Դյուսնափի ({{lang-en|Daniel Dewsnap}}) օգնությամբ գաղտնի անցնում է սահմանը։ Փախուստը Չերչիլին դարձնում է հայտնի, նա ստանում է բրիտանական խորհրդարանում իր թեկնածությունն առաջադրելու մի քանի առաջարկ, նաև՝ Օլդհեմի ընտրազանգվածի խոստումը, որ նրան կընտրեն անկախ քաղաքական հայացքներից<ref name=holmes1/>, բայց Չերչիլը նախընտրում է մնալ բանակում, ստանում է [[թեթև հեծելազոր
Չերչիլն այդ պատերազմում շատ մարտերի է մասնակցում, մարտերում դրսևորած արիության համար [[Համիլտոն Յան|գեներալ Համիլտոնն]] նրան ներկայացնում է [[Վիկտորիայի Խաչ]]ով պարգևատրման, բայց քանի որ Չերչիլն արդեն պաշտոնից հրաժարվել էր՝ չի պարգևատրվում<ref name="Centre-Hussars">[http://www.winstonchurchill.org/learn/biography/the-soldier/lt-churchill-4th-queens-own-hussars Lt Churchill: 4th Queen's Own Hussars], The Churchill Centre. Retrieved 28 August 2009.</ref>: 1900 թվականին Չերչիլն «Դանոթար Քասլ» փոստատարային նավով վերադառնում է [[Անգլիա]], այն նույն նավով, որով ութ ամիս առաջ մեկնել էր հարավային Աֆրիկա<ref name=autogenerated1>{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/images/finesthour/Vol.01%20No.127.pdf|title=FinestHour|accessdate= օգոստոսի 28, 2009|format=PDF|work=Journal of the Churchill Center and Societies, Summer 2005}}{{dead link|date=April 2011}}</ref>:
Տող 89.
=== Հարավաֆրիկյան պատերազմը որպես Չերչիլի քաղաքական կարիերայի ոստնակ ===
[[Պատկեր:Churchillwantedposter0001.jpg|մինի|ձախից|Բուրերի կողմից պարգևի հայտարարումը գերությունից փախած Ուինսթոն Չերչիլին բռնելու համար (դեկտեմբեր 1899 թվական):]]
Հենց հարավաֆրիկյան պատերազմը դարձավ այն ոստնակը կամ տրամպլինը, որն առաջ մղեց երիտասարդ Չերչիլին՝ ի վերջո վերածելով 20-րդ դարի բրիտանական և ընդհանրապես համաշխարհային քաղաքականության ականավոր դեմքերից մեկին: Փոքր-ինչ ավելի մանրամասնելով այդ պատերազմին նրա մասնակցության որոշ պահեր, կարելի է նկատել, որ Չերչիլը բարդ և երբեմն, որոշ չափով հակասական կերպար էր: Նա [[Անգլո-բուրական երկրորդ պատերազմ|Անգլա-բուրական երկրորդ պատերազմին]], ինչպես հայտնի է, մասնակցում էր որպես «Մորնինգ փոսթ» անգլիական թերթի [[ռազմական թղթակից]]: Նա ուներ բրիտանական բանակի [[լեյտենանտ
[[Պատկեր:Burnham_churchill_jul1900.jpg|մինի|400px|ձախից|Չերչիլը՝ Հարավային Աֆրիկայից վերադառնալուց հետո:]]
== Քաղաքական կարիերան մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը` 1900–1939 ==
=== Քաղաքական կարիերայի սկիզբը ===
==== Խորհրդարանի անդամի կարիերայի վաղ շրջանը ====
[[Պատկեր:Wc0042-3b13159r.jpg|մինի|Երիտասարդ Չերչիլն ԱՄՆ-ում, 1900 թ.:]]
Աֆրիկայից վերադառնալուց հետո, Անգլիայում Չերչիլն ավարտին է հասցնում իր «[[Յան Համիլտոնի մարշ]]» գիրքը, որում նկարագրվում էր [[Անգլո-բուրական պատերազմ|Անգլա-բուրական երկրորդ պատերազմի]] իրադարձությունները, ու նաև վերադառնալով, երկրորդ անգամ առաջադրում իր թեկնածությունը 1900 թ. բրիտանական խորհրդարանի ընտրություններին, այս անգամ նույնպես՝ [[Օլդհեմ]]ի շրջանից և Պահպանողական կուսակցությունից։ Այս ընտրություններում, բացի հերոսի համբավը և Օլդհեմի ընտրողների աջակցությունը նրան օգնում է նաև այն հանգամանքը, որ իրեն փրկող ինժեներ Դյուսնափը ծնունդով հենց Օլդհեմից էր, ինչը և Չերչիլը չէր մոռացել նշել իր ընտրարշավի ժամանակ։<ref>Jenkins, pp. 45–50</ref><ref name=gilbert>{{cite book|last=Gilbert|first=Martin|title=Churchill: A Study in Greatness (one volume edition)|publisher=Pimlico|year= 2001|location=London|isbn= 978-0-7126-6725-8}}</ref><ref>Jenkins, p. 69</ref> Ընտրություններում նա իր հակառակորդ լիբերալ թեկնածուից առաջ է ընկնում 222 ձայնով և հաղթում, այսպիսով նա արդեն 26 տարեկանում դառնում է Հանրային պալատի պատգամավոր<ref name = rose>Н. Роуз, Черчилль. Бурная жизнь. пер. Е. Ф. Левиной, М. «Издательство Аст», 2004, ISBN 5-17-014478-4</ref>:
Տող 125.
=== Ծովակալության առաջին լորդ (1911–15) ===
=== Առաջին համաշխարհային պատերազմը և հետպատերազմյան դաշնախումբը ===
==== Առաջին համաշխարհային պատերազմ ====
1914 թ. հուլիսի 28-ին՝ Սերբիային [[Ավստրո-Հունգարիա]]յի պատերազմ հայտարարելու օրը Չերչիլը հրամայեց նավատորմին ընդունել մարտական դիրք, իսկ օգոստոսի 3-ին Մեծ Բրիտանիան պաշտոնապես մտավ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի մեջ։
Հոկտեմբերի 5-ին Չերչիլը ժամանեց [[Անտվերպեն]]՝ անձամբ քաղաքի պաշտպանությունը գլխավորելու համար, հոկտեմբերի 10-ին գերմանացիներն այն գրավեցին, զոհվեց 2500 զինվոր։ Չնայած չափազանց մեծ մարդկային և նյութական կորուստներին, շատերը նշում էին, որ [[Անտվերպենի պաշտպանություն
Պատերազմի ընթացքում Չերչիլն ունեցավ իր մասնակցությունը՝ առաջին [[տանկ
1915 թ. նա դարձավ [[Դարդանելի նեղուց|Դարդանելի]] գործողության նախաձեռնողներից մեկը, որն ավարտվեց դաշնակից զորքերի պարտությամբ և առաջացրեց կառավարական ճգնաժամ։ Ձախողման պատասխանատվությունը Չերչիլն զգալի չափով վերցրեց իր վրա և հրաժարվեց [[Ծովակալության առաջին լորդ
===== Արևմտյան ռազմաճակատում =====
[[Պատկեր:WinstonChurchill1916Army.gif|մինի|300px|Ուինսթոն Չերչիլը որպես Արքայական շոթլանդական զորագնդի 6-րդ հրաձգային գումարտակի հրամանատար, 1916 թվական: Ձախից նստած է Արչիբալդ Սինքլերը:]]
1915 թվականին Բրիտանական կառավարությունում իր պաշտոնից հրաժարական տալուց հետո, Չերչիլը ծառայության անցավ [[Բրիտանական բանակ
1917 թ. նշանակվեց սպառազինությունների նախարար, իսկ 1919 թ. հունվարին՝ ռազմական և ավիացիայի նախարար։ Այդ ժամանակ նա նախաձեռնեց «Տասը տարվա ծրագիր» ({{lang-en|[[:en:Ten Year Rule|Ten Year Rule]]}}) դոկտրինը, ըստ որի [[ռազմական ծախսեր
=== Կոնստիտուցիոնալիստ ===
[[Պատկեր:Sir Winston Leonard Spencer Churchill by Ambrose McEvoy.jpg|մինի|Չերչիլի դիմանկարը՝ պատկերված [[Ամբրոս ՄաքԷվոյ
=== Պահպանողական կուսակցության մեջ վերստին մտնելը ===
=== Էքսչեքերի կանցլեր (1924–29) ===
=== Քաղաքական մեկուսացում ===
==== Հնդկաստանի անկախացումը ====
=== Գերմանիայի և Իտալիայի վերազինումը և ռազմական բախումները Մանջուրիայում և Հաբեշստանում ===
==== Գերմանիա և վերազինում, 1936 ====
=== Գահից հրաժարման ճգնաժամ ===
=== Վերադարձ աքսորից ===
== Առաջին ժամկետը որպես վարչապետ (1940–45) ==
=== Վերադարձ Ծովակալություն ===
=== «Երբեք չենք հանձնվի» ===
[[Պատկեր:Wc0107-04780r.jpg|մինի|Չերչիլը՝ ռազմական սաղավարտով՝ օդային տագնապի ժամանակ: Նացիստական Գերմանիան 1940 թվականին համառորեն վարում էր [[Բրիտանիայի ճակատամարտ
[[Պատկեր:Winston Churchill As Prime Minister 1940-45 H10688.jpg|մինի|Չերչիլը նշան է բռնում [[Ստեն գնդացիր|Ստեն գնդացրով]], 1941 թվականի հունիս: Նրանից աջ կոստյումով և փողկապով կանգնած է իր նշանավոր թիկնապահը՝ [[Ուոլթեր Թոմփսոն]]ը:]]
Տող 165.
[[Պատկեր:Churchill V sign HU 55521.jpg|մինի|Չերչիլը ցույց է տալիս իր նշանավոր «Հաղթանակի նշանը», անգլերեն՝ «Victory sign» կամ պարզապես՝ «V sign»: Մայիս, 1943 թվական:]]
=== Մտավոր և բարոյական առողջությունը ===
=== Հարաբերությունները Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ ===
=== Հարաբերությունները Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միության հետ ===
[[Պատկեր:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|մինի|Չերչիլը [[Յալթայի կոնֆերանս
=== Դրեզդենի ռմբակոծումը ===
=== Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտը ===
== Ընդդիմության մեջ, 1945–51 ==
=== Խնամատար կառավարությունը և 1945 թվականի ընտրությունները ===
=== Ընդդիմության առաջնորդը ===
=== Եվրոպայի միասնությունը ===
== Երկրորդ ժամկետը որպես վարչապետ (1951–55) ==
=== Վերադարձ կառավարություն ===
==== Ներքին քաղաքականություն ====
==== Գաղութային կայսրության հարցեր ====
===== Քենյա և Մալայա =====
==== Հարաբերությունները ԱՄՆ-ի հետ և գագաթնաժողովի առաջարկը ====
==== Հրաժարական ====
== Պաշտոնաթողություն և մահ (1955–65) ==
=== Հուղարկավորություն ===
== Չերչիլը՝ արվեստագետ, պատմաբան, գրող ==
== Պատիվները և պարգևները ==
[[Պատկեր:Winston Churchill statue, Parliament Square, London (cropped).JPG|մինի|Ուինսթոն Չերչիլի արձանը Խորհրդարանի հրապարակում, (1973), արձանի հեղինակ՝ [[Այվոր Ռոբերթս-Ջոնս]], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա]]
Տող 204.
* 1941 թ. Չերչիլն ընտրվել է [[Թագավորական ընկերության անդամ]]<ref>[[List of Fellows of the Royal Society elected in 1941]]</ref>
* 1945 թ. Չերչիլը [[Հալվդան Կոհթ]]ի կողմից առաջադրվել է որպես [[Խաղաղության Նոբելյան Մրցանակ]]ի թեկնածու, սակայն այդ անգամ մրցանակը ստացել է [[Կորդելլ Հուլլ]]ը:<ref>{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/nomination/nomination.php?action=show&showid=3319|accessdate=8 June 2010|title=Record from The Nomination Database for the Nobel Prize in Peace, 1901–1956|publisher=[[Nobel Foundation]]}}</ref>
* 1946-ին Չերչիլին շնորհվել է [[Արժանիքների շքանշան]]:<ref>[[List of Fellows of the Royal Society elected in 1941]]</ref>
* 1947-ին նշանակվել է Կանադայում Թագուհու [[Արքունական անձնական խորհուրդ|Արքունական անձնական խորհրդի անդամ]]:
* 1953-ին Չերչիլն օծվել է աշխարհի հնագույն և ամենապատվավոր միաբանություններից մեկի՝ Կախազարդի Ասպետների Միաբանության անդամ: Դրանով իսկ Չերչիլը դարձել է Սըր Ուինսթոն Չերչիլ, ԿԱ (Sir Winston Churchill, KG):
* Նույն 1953-ին Չերչիլին շնորհվել է [[Գրականության Նոբելյան մրցանակ]], բարձր գնահատելով նրա բազմաթիվ հրատարակված երկերը, հատկապես՝ նրա «Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ» ռազմապատմական վեցհատորյակը:
* 2002 թվականին՝ ԲիԲիՍի-ի անցկացրած հարցման ժամանակ, որը կոչվում էր "[[100 խոշորագույն բրիտանացիներ]]", Չերչիլը հռչակվել է բոլոր բրիտանացիներից մեծագույնը՝ "The Greatest of Them All", ինչը հիմնված էր ԲիԲիՍի-ի հեռուստադիտողներից գրեթե մեկ միլիոնի տված քվեների վրա:<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/history/programmes/greatbritons.shtml|title=Poll of the ''100 Greatest Britons''|accessdate=22 December 2007|publisher=BBC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060514084331/www.bbc.co.uk/history/programmes/greatbritons.shtml|archivedate=14 May 2006}}</ref>
* Բացի այդ, միջազգային մեծ ճանաչում ունեցող «Թայմ» հանդեսի կողմից Չերչիլը համարվել է աշխարհի պատմության մեջ առավել ազդեցիկ [[առաջնորդ]]ներից մեկը:<ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/time100/time100poll.html|title=The Most Influential People of the 20th Century|accessdate=22 December 2007|work=Time|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215051008/http://www.time.com/time/time100/time100poll.html|archivedate=15 December 2007}}</ref> [[Churchill College, Cambridge]] was founded in 1958 in his honour.
* 1963-ին Չերչիլին շնորհվել է [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների պատվավոր քաղաքացի]] կոչումը, որը հաստատվել է ամերիկյան օրենսդրությամբ՝ Public Law 88-6/H.R. 4374 (approved/enacted 9 April 1963):<ref>{{cite book|last=Russell|first=Douglas|title=The Orders, Decorations and Medals of Sir Winston Churchill|year=2002|publisher=Churchill Centre|isbn=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.govtrack.us/congress/bills/88/hr4374|title=H.R. 4374 (88th)|accessdate=27 January 2014|author=88th Congress (1963)|date=9 April 1963|work=Legislation|publisher=GovTrack.us|quote=An Act to proclaim Sir Winston Churchill an honorary citizen of the United States of America.}}</ref>
Տող 217.
Չերչիլը բավական բարձր ռազմական կոչումներ ուներ բրիտանական բանակում և Բրիտանիայի Տարածքային բանակում, սկսած այն օրվանից, ինչ նա ավարտել էր ռազմական ուսումնարանը և որպես կոռնետ ծառայության նշանակվել Թագուհու 4-րդ անձնական հուսարական զորագնդում, մինչև այն օրը, երբ նա զորացրվեց Բրիտանիայի Տարածքային բանակից և կրելով պահեստազորի փոխգնդապետի կոչումը:
Ի լրումն դրանց, նա կրում էր մի շարք պատվո ռազմական կոչումներ:
Մասնավորապես, 1939 թվականին նա նշանակում ստացավ [[Օժանդակ ռազմաօդային ուժեր]]ում, որպես [[Պատվավո ռազմաօդային կոմոդոր]] և 1943 թվականին ստացավ ռազմաօդային անձնակազմի պատվավոր անդամի նշան:
1941-ին նա դարձավ Արքայական 4-րդ հուսարական զորագնդի [[գնդապետ]]:
Տող 223.
Պատերազմից հետո նա նշանակվեց Թագուհու արքայական իռլանդական 4-րդ հուսարական զորագնդի, ինչպես նաև Թագուհու անձնական Օքսֆորդշիրյան հուսարական զորագնդի շեֆ-[[գնդապետ]]:
1913-ին, նա նշանակվեց ''Ավագ եղբայր'' [[Երորրդության տուն]] մաիաբանությունում, քանզի նշանակվել էր [[Ծովակալության առաջին լորդ]]:<ref>{{Cite book|title=Churchill at Chartwell: Museums and Libraries Series|url=https://books.google.com/books?id=0HmoBQAAQBAJ|publisher=Elsevier|date=2014-05-15|isbn=9781483161365|first=Robin|last=Fedden}}</ref>
Նա 1941-ից սկսած մինչև իր մահը կրում էր [[Cinque Ports հաստատության Լորդ Պահապան]]ի կոչումը, իսկ 1949-ին նրան շնորհվեց նաև [[Քենթի տեղակալ գեներալ-լեյտենանտ]] պատվավոր ռազմական կոչումը:
=== Պատո աստիճանները ===
Տող 237.
* [[Կոպենհագենի համալսարան]], Կոպենհագեն, Դանիա (գիտությունների դոկտոր), 1950
== Չերչիլի կերպարը կինոյում և հեռուստատեսությունում ==
== Տես նաև ==
* [[Մեծ Բրիտանիայի վարչապետների ցանկ]]
|