|
[[Պատկեր:KPD-logo.svg|մինի|Կուսակցության գերբը]]
'''Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն''' (ԳԿԿ), [[Գերմանիա]]յի բանվոր դասակարգի կուսակցություն էր։ Ստեղծվել է 1919 թվականի հունվարին, «Սպարտակ» միության Բեռլինի հիմնադիր համագումարում։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության առաջնորդներն Էին Կ․ Լիբկնեխտ, Ռ․ Լյուքսեմբուրգը, [[Ֆրանց Մերինգ]]ը, [[Կլարա Ցետկին]]ը և Վ․Պիկը։ 1919 թվականին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը մտել է Կոմինտերնի մեջ։ Իր ստեղծման պահից Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը անհաշտ պայքար է մղել [[Գերմանական օպորտունիստական քաղաքականություն|գերմանական օպորտունիստական քաղաքականության]], սոցիալ-դավաճանների հակաժողովրդական կուրսի դեմ և հետապնդվել է վերջիններիս և նրանց տերերի իմպերիալիստական շրջանների կողմից (1919 թվականին գազանաբար սպանվեցին Կ․ Լիբկնեխտը և Ռ․ Լյուքսեմբուրգը)։ 1919—1920 թվականներին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն հետ սերտորեն համագործակցել են Գերմանիայի անկախ սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության շատ անդամներ, որոնց մեծ մասը 1920 թվականի դեկտեմբերին մտել է Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն(կուսակցության վեցերորդ համագումարում) մեջ։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը հետպատերազմյան տարիներին ղեկավարում Էր Գերմանիայի բանվոր դասակարգի պայքարը։ 1923 թվականին տեղի ունեցավ Համբուրզի զինված ապստամբությունը։ Բանվոր դասակարգի ելույթները, սակայն, հաղթանակի չհանգեցրին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության պայքարի փորձի պակասի և ղեկավարության (Բրանդլեր, Թալգեմայեր) օպորտունիստական քաղաքականության պատճառով։ 1923 թվականի նոյեմբերին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը արգելվեց։ 1924 թվականին տեղի ունեցավ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն 9-րդ համագումարը, որը կուսակցությունից վտարեց Բրանդլերին։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության ղեկավարությունն այս անգամ անցավ «ձախ» ծայրահեղականների (Ռուտ Ֆիշեր, Մասլով) ձեռքը։ Սակայն Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության մարքս-լենինյան կորիզը, Կոմինտերնի աջակցությամբ, կարողացավ մոբիլիզացնել կուսակցության ստորին օղակներին և 1925 թվականին (Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն կոնֆերանսում) նրանց հեռացնել ղեկավարությունից։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության նախագահ ընտրվեց Է․ Թելմանը։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն կենտրոնական օրգանն Էր «Ռոտե Ֆահնե» («Rote Fahne») թերթը։ 1926—1932 թվակններին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության գաղափարապես և կազմակերպչորեն ամրապնդվեց։ 1932 թվականի նոյեմբերին Ռայխստագի ընտրություններում Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը ստացավ մոտ 6 միլիոն ձայն (երկրորդը բոլոր կուսակցությունների մեջ։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը բազմիցս դիմել է սոցիալ-դեմոկրատական լիդերներին ֆաշիզմի դեմ միասնական ճակատ ստեղծելու հարցով, բայց մերժվել Է։ 1933 թվականի հունվարին ֆաշիստները իշխանության գլուխ անցան։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության դեմ դաժան ահաբեկչություն սկսվեց, ձերբակալվեց Է․ Թելմանը։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության 300.000 անդամների մոտ կեսը համակենտրոնացման ճամբարներ նետվեցին։ Տասնյակ հազարներ սպանվեցին։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին (1939—1945 թվականներին) Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը բանվոր դասակարգին կոչ է արել նպաստել հիտլերյան Գերմանիայի պարտությանը։ 1943 թվականին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի նախաձեռնությամբ ԽՍՀՄ-ի տարածքում ստեղծվել է [[«Ազատ Գերմանիա» ազգային կոմիտե]]ն, որը գլխավորել է հակաֆաշիստական ուժերի գործունեությունը Գերմանիայում և արտասահմանում։ [[Ֆաշիզմ]]ի ջախջախումից հետո Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեն առաջ է քաշել դեմոկրատական վերափոխումների ծրագիր, որին միացել է Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեն։ Արևելյան Գերմանիայում այդ համագործակցությունը հասցրել է երկու բանվորական կուսակցությունների միավորմանը (1946 թվական)։ Ստեղծվել է [[Գերմանիայի սոցիալիստական միասնական կուսակցություն]]ը (ԳՍՄԿ)։ Արևմտյան Գերմանիայում սոցիալ-դեմոկրատների աջ լիդերները Կ․ Շումախերի ղեկավարությամբ խանգարել են այդ միավորմանը։ Այնտեղ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը ձևավորվել է որպես ինքնուրույն կուսակցություն՝ պահպանելով նախկին անվանումը։
'''Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն''' '''ԳԿԿ''' ({{lang-de|''Kommunistische Partei Deutschlands, KPD''}}), [[Գերմանիա]]յի բանվոր դասակարգի կուսակցություն էր 1918 և 1933 թվականներին։ Գործել է նաև հետպատերզմյան [[Արևմտյան Գերմանիա]]յում, մինչև արգելումը՝ 1956 թվականին։
Ստեղծվել է 1919 թվականի հունվարին, [[Սպարտակ միություն (կազմակերպություն)|«Սպարտակ» միության]] Բեռլինի հիմնադիր համագումարում։ Կուսակցության առաջնորդներն Էին Կ․ Լիբկնեխտը, [[Ռոզա Լյուքսեմբուրգ]]ը, [[Ֆրանց Մերինգ]]ը, [[Կլարա Ցետկին]]ը և Վ․Պիկը։ 1919 թվականին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը մտել է Կոմինտերնի կազմի մեջ։ 1919—1920 թվականներին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն հետ սերտորեն համագործակցել են Գերմանիայի անկախ սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության շատ անդամներ, որոնց մեծ մասը 1920 թվականի դեկտեմբերին մտել է կուսակցություն (վեցերորդ համագումարում) մեջ։
1923 թվականին տեղի ունեցավ Համբուրզի զինված ապստամբությունը։ Բանվոր դասակարգի ելույթները, որն ավարտվեց պարտությամբ։ 1923 թվականի նոյեմբերին կոմունիստական կուսակցության գործունեությունն արգելվեց։ 1924 թվականին տեղի ունեցավ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն 9-րդ համագումարը, որը կուսակցությունից վտարեց Բրանդլերին։ Կուսակցության ղեկավարությունն այս անգամ անցնում է «ձախ» ծայրահեղականների (Ռութ Ֆիշեր, Մասլով) ձեռքը, ով հեռացվում է ղեկավարությունից [[1925]] թվականի։ Հաջորդ նախագահ ընտրվեց Է․ Թելմանը։ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն կենտրոնական օրգանն Էր «Ռոթե Ֆահնե» («Rote Fahne») թերթը։ 1932 թվականի նոյեմբերին Ռայխստագի ընտրություններում Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությունը ստացավ մոտ 6 միլիոն ձայն (երկրորդը բոլոր կուսակցությունների մեջ։
1933 թվականի հունվարին իշխանության գլուխ են անցնում նացիստական ուժերը, որից հետո կուսակցությունը ենթարկվեց հետապնդումների։ Կուսակցության 300 000 անդամների մոտ կեսը հայտնվեցին համակենտրոնացման ճամբարներում։ Բազմաթիվ անդամներ սպանվեցին։ [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի տարիներին (1939—1945) կոմունիստական կուսակցությունը բանվոր դասակարգին կոչ էր անում նպաստել հիտլերյան Գերմանիայի պարտությանը։ 1943 թվականին Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի նախաձեռնությամբ Խորհրդային Միության տարածքում ստեղծվում է [[«Ազատ Գերմանիա» ազգային կոմիտե]]ն, որը գլխավորում էր հակաֆաշիստական ուժերի գործունեությունը Գերմանիայում և արտասահմանում։
{{ՀՍՀ|հատոր=3|էջ=54}}
|
