{{19-րդ դար}} {{Տարին այլ օրացույցներով|{{PAGENAME}}}}
'''1836'''* թվականին ցարականՑարական Ռուսաստանը թուլյատրումթուլյատրել է Հայկական մարզի գյուղական վայրերում բացել միադասյա, իսկ մեծ բնակավայրերում՝ երկդասյա եկեղեցական-ծխական դպրոցների տեսչություն՝ նպատակ ունենալով ուժեղացնել կրոնա-բարոյական դաստիարակությունը։ Եկեղեցական-ծխական դպրոցները ունեին ընտրովի հոգաբարձուներ։տեսչություն։
Եկեղեցական-ծխական դպրոցները սկզբում երկու տիպի էին՝ միադասյա (երկու ամյա) և երկդասյա (չորսամյա)։ Հետագայում միադասյա դպրոցների ուսուցման տևողությունը դարձավ երեք, երկդասյանը՝ հինգ տարի։
Չքավորների երեխաների ուսուցումը ձրի էր։ Այդ դպրոցներում դասավանդում էին կրոն, հայոց լեզու, թվաբանություն, վայելչագրություն, ռուսաց լեզու, հայրենագիտություն, երաժշտություն, նկարչություն և ձեռագործ։
Ուսուցչական կազմը հիմնականում համալրվում էր Երևանի թեմական դպրոցի, Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանի, Թիֆլիսի Ներսիսյան, Երևանի Գայանյան դպրոցների և այլ ուսումնական հաստատությունների կողմից։
Հայ առաքելական եկեղեցին դպրոցական գործի առաջընթացին հետևում էր դպրոցական թեմական տեսչության միջոցով։ Յուրաքանչյուր թեմ ուներ տեսուչներ՝ լայն իրավունքներով։ Թեմական տեսուչը հաշվետու էր եկեղեցու բարձրագույն ատյանի՝ Սինոդի առջև։
Դպրոցների կարիքները հիմնականում հոգում էին գյուղական համայնքները։ Դպրոցական գործի զարգացմանը իր նպաստն էր բերում Կովկասյան հայոց բարեգործական ընկերության խորհուրդը։
