«Շուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Շների նախնիներն առաջացել են [[գայլեր]]ի ցեղից, որի բոլոր տեսակներն էլ կարող էին խաչասերվել՝ սկիզբ տալով շներին։ Սակայն շների անմիջական նախնին համարվում է հենց գորշ գայլը, որը գենետիկ ինֆորմացիայով ավելի մոտ է շանը։ Ընտելացված շների առաջացման տարբեր վայրեր են առաջարկվել հնագիտական հայտնագործություններով, դրանք հերքել կամ լրացրել են միմյանց։ [[Յութա]]յում՝ Վտանգի քարանձավում (Danger Cave) 9000-10 000 տարվա մնացորդների, [[Պերու]]ում և [[Կոլումբիա]]յում մնացորդների հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ [[Հյուսիսային Ամերիկա|Հյուսիսային]] և [[Լատինական Ամերիկա|Լատինական]] [[Ամերիկա]]ների շների նախնին ևս գորշ գայլն է [[Եվրասիա]]յում<ref>{{cite paper|url=http://www.sciencemag.org/content/298/5598/1613.full|title=Նոր Աշխարհի շների Հին ԱԱշխարհից ԴՆԹ-ի վկայություն|date=22 նոյեմբերի, 2002|publisher=[http://www.sciencemag.org AAAS Science]}}</ref>։ Այդուամենայնիվ ընդհանրապես շների ծագումն ու ընտելացումը հաստատապես պարզել դժվար է, քանի որ ներկա կենդանիները ֆիլոգենետիկորեն տարբերվում են վերջին 150 տարում։<ref>{{cite web|url=http://www.livescience.com/20480-dog-domestication-mystery.html|title=Ինչու՞ է շների ծագումը դեռ առեղծվածային|author=Վայն Փերրի|date=21 մայիս, 2012}}</ref>

 

Գայլերի և մարդկային միմյանց առնչվող առաջին ոսկորներին վերագրում են մինչև 400 000 տարի, [[Գենետիկա|գենետիկ հետազոտությունները]] ցույց են տալիս, որ շունը կարող է առաջացած լինել 135 000 տարի սրանից առաջ։<ref>{{cite paper|publisher=[http://www.sciencemag.org AAAS Science]|url=http://www.sciencemag.org/content/276/5319/1687.full|title=Ընտանի շան բազմազան ու հնագույն ծագումը|date=13 հուլիսի, 1997}}</ref> 2002-ին հրապարակված հետազոտությունն առաջարկում է նաև 40 000 տարի առաջ վարկածը։<ref name=savolaynen>{{cite paper|url=http://www.sciencemag.org/content/298/5598/1610.full|title=Ընտանի շների արևելաասիական ծագման գենետիկ վկայություն|accesdate=09.07.2012|date=22 նոյեմբերի, 2002|publisher=[http://www.sciencemag.org AAAS Science]}}</ref> Հնագիտական աղբյուրներով ամենահին շները եղել են [[Բելգիա]]յում՝ Գոյեի քարանձավում (Goyet)՝ ''31 700 տարի առաջ'',<ref>{{cite paper|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440308002380|title=Բրածո շներ ու գայլեր Բելգիայի, Ուկրաինայի, Ռուսաստանի պալեոլիթյան վայերից|publisher=Journal of Archaeological Science|date=Փետրվար, 2009|accessdate=09.07.2012}}</ref>, [[Սիբիր]]ում՝ Ռազբոյնիչյա քարանձավում՝ ''33 000 տարի առաջ'',<ref>{{cite paper|url=http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0022821|title=33 000 տարեկան առաջին շունը Սիբիրում՝ Ալթայի լեռներում|date=28 հուլիսի, 2011|accessdate=09.07.2012|publisher=Public Library of Science}}</ref> [[Ֆրանսիա]]յում՝ Շովեյի քարայրում (Chauvet)՝ երեխայի ու շնազգիի հետքեր ''26 000 տարի առաջ''։<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/27240370/ns/technology_and_science-science/t/worlds-first-dog-lived-years-ago-ate-big/|title=Աշխարհում առաջին շունն ապրել է 31.7 հազար տարի առաջ|accessdate=09.07.2012}}</ref>