«ԲԿՄԱ (ֆուտբոլային ակումբ, Մոսկվա)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ չտողադարձվող բացատը (։Դ Non-breaking space) փոխարինում եմ սովորականով։ oգտվելով ԱՎԲ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (- <ref +<ref)
Տող 50.
|}
 
'''ՊՖԱ ԲԿՄԱ''' ('''Պրոֆեսիոլան ֆուտբոլային ակումբ ԲԿՄԱ'''), [[Ռուսաստան|ռուսական]] Մոսկովյան [[ֆուտբոլային ակումբ]], անցյալում համարվել է Բանակային կենտրոնական սպորտային ակումբի մաս։ Համարվում է ռուսական ֆուտբոլի պատմության մեջ ամենասարսափելի և ամենատիտղոսավոր ակումբներից մեկը <ref>{{cite web|url=http://www.sport-express.ru/newspaper/2009-06-01/1_1/|title=ЦСКА: 13-й Титул!|publisher=Sport-express.ru|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64siTubKy|archivedate=2012-01-22}}</ref>: Ակումբը հիմնադրվել է [[1911]] թվականին։ Եղել է ԽՍՀՄ-ի յոթնապատիկ չեմպիոն<ref name="ЦСКА Москва">[http://football.sport-express.ru/russia/premier/2008/teams/5/info/ ЦСКА (Москва)]{{dead link|date=December 2011 |url=http://football.sport-express.ru/russia/premier/2008/teams/5/info/ |id=20080314022751}}</ref>, հինգ անգամ նվաճել է ԽՍՀՄ-ի գավաթը<ref name="ЦСКА Москва" />, հինգ անգամ դարձել է Ռուսաստանի չեմպիոն<ref name="ЦСКА Москва" />, յոթ անգամ հաղթել է Ռուսաստանի գավաթը<ref name="autogenerated20130611-1">{{cite web|url=http://runews24.ru/sport/cska-won-the-cup-of-russia.html|title=ЦСКА выиграл свой второй трофей в сезоне — Кубок России|publisher=runews24.ru|date=2013-06-01|accessdate=2013-06-06|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HAmWlXlj|archivedate=2013-06-06}}</ref> և վեց անգամ էլ հաղթել է Ռուսաստանի սուպերգավաթը։ Եղել է առաջին ռուսական ակումբը, որին հաջողվել է հաղթել եվրոպական ակումբային առաջնությունում ([[ՈՒԵՖԱ Եվրոպայի Լիգա|ՈՒԵՖԱ Գավաթ]] [[ՈՒԵՖԱ Գավաթ 2004-2005|2004-05]])<ref name="ЦСКА Москва" />: 2013 թվականին առաջին է հաղթում երկրի առաջնությունը, խաղալով «աշուն-գարուն» համակարգով (սեզոն 2012/2013)<ref name="autogenerated20130611-1" />: 2014 թվականին ակումբը հինգերորդ անգամ է հաղթում առաջնությունը, և այդպիսի ցուցանիշով, ԲԿՄԱ-ն դարձավ առաջին ռուսական ակումբը, ում հաջողվեց նվաճել պաշտոնական բոլոր մրցանակները<ref>[http://www.sports.ru/football/1020599384.html Чемпионский кубок передан ЦСКА на вечное хранение — Футбол — Sports.ru<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>:
 
== Անվանում ==
Տող 64.
 
=== 1911—1935 ===
ԲԿՄԱ ֆուտբոլային ակումբի պատությունը սկսվում է 1911 թվականից, երբ Դահուկային սպորտի հասարակական սիրահարները (ԴՍՀՍ) ստեղծեցին ֆուտբոլային բաժին <ref name="Футболисты">{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=10&page=2|title=Футболисты, стр. 2|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64siYRo7R|archivedate=2012-01-22}}</ref>: Այդ ֆուտբոլային բաժնի կազմում մտնում էին երեք թիմեր, որոնք էլ այդ նույն տարում մասնակցում են Մոսկվայում անցկացվող «Բ» կարգի առաջնությանը։ 1911 թվականի օգոստոսի 27-ին ԴՍՀՍ-ն անցկացնում է իր առաջին խաղը, խաղալով «Վեգա» ակումբի դեմ։ Խաղը ավարտվում է ԴՍՀՍ-ի ֆուտբոլիստների 6:2 հաշվով տարած հաղթանակով<ref name="Футболисты" />: [[1917]] թվականին թիմը Կազանի լիգայում զբաղեցնում է առաջին տեղը և անցնում է Մոսկվայի առաջնության «Ա» կարգ, որտեղ սկսում է հանդես գալ 1922 թվականից<ref name="Футболисты 2">{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=10&page=6|title=Футболисты, стр. 6|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64siZhJDO|archivedate=2012-01-22}}</ref>:
 
1917 թվականի սեզոնից հետո, ԴՍՀՍ-ի երկրորդ կազմը անցնում է առաջին հորիզոնական<ref name="Футболисты" />: 1921 թվականին, Մոսկվայի աշնանային առաջնության ժամանակ, չեմպիոնը որոշվում էր «ոսկե խաղով», որտեղ մասնակցեցին ԴՍՀՍ-ն և ԿՖՍ-ն։ ԿՖՍ-ի թիմը 6:0 հաշվով ջախջախիչ հաղթանակ է տանում։ 1922 թվականի սեզոնում ԴՍՀՍ-ի ֆուտբոլիստները հաղթեցին Մոսկվայի գարնանային առաջնությունը<ref>{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=11&page=3|title=Среди сильнейших, стр. 3|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64siaYgrX|archivedate=2012-01-22}}</ref>, և աշնան էլ զբաղեցրին երկրորդ տեղը<ref name="Среди сильнейших">{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=11&page=4|title=Среди сильнейших, стр. 4|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64sidVQLu|archivedate=2012-01-22}}</ref>: Այդ տարում ԴՍՀՍ-ն հաղթեց ԿՖՍ-ի գավաթը, եզրափակիչ փուլում, կանոնների համաձայն, հանդիպում են մոսկովյան առաջին և երկրորդ առաջնությունների հաղթողները, և «Երկրի Գավաթը», որում հանդիպել են [[Մոսկվա]]յի և [[Պետրոգրադ]]ի հաղթողները<ref name="Среди сильнейших" />:
 
1922 թվականի սեզոնը դառնում է վերջինը, երբ թիմը հանդես էր գալիս ԴՍՀՍ-ի անվամբ <ref name="Среди сильнейших" />:
 
[[Պատկեր:OPPV Moskva.jpg|100px|thumb|left|ՎՓՑՀ-ի խորհրդանշանը]]
Տող 122.
Անբավարար արդյունք ունենալով նրանք գրավեցին 5-րդ հորիզոնականը, այնուհետև ակումբի ղեկավարությունը թիմի գլխավոր մարզիչ Գրիգորի Պինաիչևից պահանջեցին նրա հրաժարականը, նրա փոխարեն ակումբը գլխավորեց Բորիս Արկադիևը, մարզչական գործում նրան օգնեց Վսեվոլոդ Բոբրովը։ Արկադիևը թիմին խաղադաշտում դասավորեց 3+3+4 խաղակարգով, որն էլ օգնեց բանակայիններին նվաճել 1958 թվականի սեզոնի բրոնզե մեդալերը<ref name="стр 22">Журнал «Великие клубы». «ЦСКА ч. 1» № 12 (12) 2006 г., стр. 22</ref>:
 
58-59 միջսեզոնում ակումբ եկավ մոսկովյան «Դինամոյի» հարձակվող Ալեքսեի Մամիկինը։ Թիմի վերակազմավորումը շարունակվեց և 1959 թվականի սեզոնում, ավելին նաև ամբողջ առաջնությունում մարզչական շտաբը փորձում էր ստեղծել ամենաօպտիմալ կազմ, այնուամենայնիվ արդյունքը դրան չբերեց, ֆուտբոլիստների ռոտացիան շատ խանգարեց բանակայինների խաղին։ [[1959]] թվականին թիմը գրավեց ընդամենը 9-րդ հորիզոնականը <ref name="стр 22" />:
 
[[1960]] թվականին ՆՀ ԿՍԱ-ն նորից գլխավորեց Գրիգորի Պինաիչևը։ Այդ տարում երկրի գլխավոր բանակայինների ակումբը վերջին անգամ փոխեց իր անվանումը և դարձավ ԲԿՄԱ<ref>{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=78&page=19|title=«Возрождение», стр. 19|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64sj21fZz|archivedate=2012-01-22}}</ref>: [[1960]] թվականի սեզոնում առաջնության բանաձևը փոփոխությունների ենթարկվեց, բարձր լիգայի ակումբների քանակը ավելացավ մինչև 22-ի, առաջնությունը բաժանվեց երկու խմբի, ամեն մեկում 11 ակումբ։ Առաջնության եզրափակիչ փուլում, որտեղ պայքարում էին արդեն մեդալների համար, ամեն մի խմբից դուրս մնացին երեք թիմ։ ԲԿՄԱ-ն ելույթ ունեցավ երկրորդ խմբում, որտեղ եթե դուրս գար եզրափակիչ փուլ, պետք է պայքարեր «Դինամոյի» (Կիև), «Սպարտակի» (Մոսկվա) և «Լոկոմոտիվի» (Մոսկվա) հետ։ [[1960]] թվականի [[հուլիսի 19]]-ին Լուժնիկի մարզադաշտում տեղի ունեցավ ԲԿՄԱ-յի և կիևյան «Դինամոյի» միջև խաղը, որտեղ ամեն ինչը կդառնար որոշիչ եզրափակիչ փուլ դուրս գալու համար։ Հանդիպման 65-րդ րոպեին, երբ հաշիվը 1:1 էր, ռիգյան մրցավար Էդգար Կլավսը տուգանային հրապարակում կանոնների խախտում է արձանագրում և բանակայինների դարպասին տասնմեկ մետրանոց հարված է նշանակում։ Պենալտին իրականացնում է կիևյան թիմի հարձակվող Վալերի Լոբանովսկին, այնուաենայնիվ հրաշքով մոսկովյան թիմի դարպասապահ Յուրի Կորոտկիխը ֆանտաստիկ ցատկի օգնությամբ կարողանում է հետ մղել գնդակը։ Մրցավարը հետո որոշում է կրկնել պենալտին, և արդեն երկրորդ փորձից Լոբանովսկին գրավում է դարպասը։ Որոշ ժամանակ անց, մոսկովյան կիսապաշտպան Եվգենի Կրիլովը կոպիտ սահանկում է կատարում դինամոնյան Օլեգ Բազիլևիչի նկատմամբ, որի համար էլ ստանում է կարմիր քարտ։ Կրիլովի հեռացումից հետո, խաղադաշտ մտան ԲԿՄԱ-յի 150-200 բարկացած երկրպագուներ, որոնցից մի քանիսը հարձակվեցին մրցավարի վրա։ Խաղը դադարեցվեց, բանակայինները համարվեցին պարտված։ Խաղից հետո մի քանի տասնյակ երկրպագուներ բերման ենթարկվեցին և 15 օր այդպես մնացին, ավելին չորս երկրպագուներ բանտարկվեցին երկուսից վեց տարի ժամկետով։ ԲԿՄԱ-ն այնուամենայնիվ կարողացավ հասնել եզրափակիչ փուլ, սակայն այնտեղ զբաղեցրեց վերջին՝ վեցերորդ հորիզոնականը։ Սեզոնի վերջանալու հետ ԲԿՄԱ-յի ամբողջ մարզչական շտաբը հեռացվեց<ref name="стр 22" /><ref>{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=78&page=22|title=«Возрождение», стр. 22|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64sj2tEfC|archivedate=2012-01-22}}</ref>:
Տող 184.
 
=== 1992—2000 ===
ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո [[1991]] թվականին նախկին հանրապետությունները, որոնք մտնում էին ԽՍՀՄ-ի կազմի մեջ, սկսեցին ունենալ իրենց դեփական ֆուտբոլային առաջնությունները։ Ռուսաստանի առաջնության բարձրագույն լիգան փաստացի կազմավորվեց ամբողջությամբ զրոյից։ Բարձրագույն լիգայում մասնակցել կարող էին արդեն քսան ակումբներ, որոնց թվում էլ մտավ ԲԿՄԱ-ն <ref name="Russia 1992">[http://www.rsssf.com/tablesr/rus92.html Russia 1992]{{ref-en}}</ref>:
 
1992 թվականի մրցաշրջանից առաջ թիմը լքեցին մի շարք փորձառու ֆուտբոլիստներ։ Նրանց թվում մտնում էին նաև Իգոր Կորնեևը, Դմիտրի Գալյամինը և Դմիտրի Կուզնեցովը, ով գնաց «[[Էսպանյոլ]]», Սերգեյ Դմիտրիևը, ով պայմանագիր ստորագրեց իսպանական «Խերես» ակումբի հետ, Վալերի Բրոշինը, ով տեղափոխվեց փարիզյան «Սլավիա» ակումբ, և նաև մի քանի այլ խաղացողներ։ Այդ կորուստները Սադիրինը լրացրեց թիմ հրավիրելով մի քանի երիտասարդ խաղացողների։ Արդյունքում ԲԿՄԱ-ն մրցաշրջանը սկսեց երիտասարդացված կազմով<ref name="ч 2 стр 9">Журнал «Великие клубы». «ЦСКА ч. 2» № 4 (16) 2007 г., стр. 9</ref><ref name="Кризис">{{cite web|url=http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=85&page=2|title=«Кризис», стр. 2|publisher=Pfc-cska.com|date=|accessdate=2011-12-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/64sjiYCKh|archivedate=2012-01-22}}</ref>: