«Քաղաքացիական պատերազմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
չNo edit summary
Տող 1.
{{Զգուշացում ՀՍՀ}}
{{Թարմացնել}}
'''Քաղաքացիական պատերազմ''', կազմակերպված զինված պայքար երկրի ներսում դասակարգերի և սոցիալական խմբերի միջև, պետական իշխանության համար դասակարգային [[պայքար]]ի առավել սուր ձևը։ձև։
Քաղաքացիական [[պատերազմ]]ը ծագում է սոցիալական ճգնաժամի հիման վրա, երբ պետական իշխանությունն ի վիճակի չէ թշնամի դասակարգերի «բախումները մեղմել», իր «օրինական» միջոցներով ճնշել գոյություն ունեցող քաղաքական և հասարակական կարգի դասակարգային հակառակորդներին<ref>
Փ․ Энгельс, в кн․։ Маркс К․ и
Энгельс Ф․? Соч․, 2 изд․, т․ 21, с․
170; Վ․ Ի․ Լենին, Երկ․ լիակտ․ժող․,
հ․ 33, էջ 7—8)</ref>։ Քաղաքացիական պատերազմ ծնող պայմանները որոշվում են երկրի ներսում և միջազգային ասպարեզում դասակարգային ուժերի տեղաբաշխմամբ, այդ պատճառով էլ կարող են զուգակցվել միջպետական պատերազմների, օտարերկրյա ինտերվենցիայի դեմ պայքարի և ազգային-ազատագրական պայքարի հետ։ Սոցիալական հեղափոխության դարաշրջանին հատուկ են այնպիսի քաղաքացիական պատերազմները, որտեղ պատերազմող կողմերն այսպես կոչված՝ առաջադիմական և հետադիմական դասակարգերն են՝ հարստահարվողները և հարստահարողները։ Հակամարտ հասարակական ֆորմացիաներումկազմավորումներում լինում են, սակայն, այնպիսի քաղաքացիական պատերազմներ, որտեղ միմյանց հակադրվում են տիրապետող դասակարգերի տարբեր խմբավորումներ (օրինակ,
Հռոմեական հանրապետության անկման շրջանի Քաղաքացիականքաղաքացիական պատերազմը, [[Կարմիր և սպիտակ վարդերի պատերազմ]]ները [[Անգլիա]]յում և այլն
 
Քաղաքացիական պատերազմի պատմական տեսակներն ու ձևերը բազմազան են․ ստրուկների ապստամբություններ, գյուղացիական պատերազմներ, պարտիզանական պատերազմներ, ժողովրդի զինված պայքար ընդդեմ կառավարության և այլն։
 
== Սահմանում ==
[[Ստենֆորդի համալսարանումհամալսարան]]ում քաղաքացիական պատերազմներ ուսումնասիրող [[Ջեյմս Ֆերոն]]ը, սահմանում է քաղաքացիական պատերազմը, որպես «բռնի ուժի գործադրմամբ կոնֆլիկտ պետության ներսում, կազմակերպված խմբերի [[հակամարտություն]], որոնք ձգտում են իշխանության գալ կենտրոնում կամ մարզում, կամ ձգտում են փոփոխել պետական քաղաքականությունը»։ Այն պահը, երբ քաղաքացիական խռովությունները դառնում են քաղաքացիական պատերազմ, բավականին վիճելի է։
 
Եթե որպես չափանիշ ընդունվի տարեկան հազար և ավելի զոհերի առկայությունը, ապա 1816-1997 թվականներին եղել է շուրջ 213 քաղաքացիական պատերազմ, որոնցից 104-ը տեղի են ունեցել 1944-1997 թթ.։<ref name=fearon>[http://www.foreignaffairs.org/20070301faessay86201/james-d-fearon/iraq-s-civil-war.html Ջեյմս Ֆերոն «Իրաքի քաղաքացիական պատերազմները»], «Արտաքին հարաբերություններ» ամսագիր, մարտ/ապրիլ, 2007 թ {{ref-en}}</ref> Եթե օգտագործենք ավելի մեղմ չափանիշ՝ ընդհանրապես հազար զոհ, ապա 1945-2007 թվականներին տեղի են ունեցել ավելի քան 90 քաղաքացիական պատերազմներ, որոնցից 20-ը 2007 թ.-ի դրությամբ դեռ շարունակվում էին։<ref name=fearon/>