«Մեռած հոգիներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վեպի սյուժեն [[Նիկոլայ Գոգոլ|Նիկոլայ Գոգոլին]]ին առաջարկել էր [[Ալեքսանդր Պուշկին|Ալեքսանդր Պուշկինը]]ը [[1831]] թվականի [[Սեպտեմբեր|սեպտեմբերինսեպտեմբեր]]ին:

{{քաղվածք|Հայտնի է, որ Գոգոլը նրանից վերցրել է «Ռևիզոր» և «Մեռած հոգիներ» գաղափարները, բայց և հայտնի է, որ Պուշկինը այնքան էլ պատրաստակամորեն չէր նրան տալ իր ձեռքբերումը:|Պ. Վ. Անենկով<ref> Н. В. Гоголь в Риме летом 1841 года. — П. В. Анненков. Литературные воспоминания. Вступительная статья В. И. Кулешова; комментарии А. М. Долотовой, Г. Г. Елизаветиной, Ю. В. Манна, И. Б. Павловой. Москва: Художественная литература, 1983 (Серия литературных мемуаров)</ref>}}:

«Մեռած հոգիներ» վեպի գաղափարը տվել է Պուշկինը, որը իմացել էր [[Կիշինյով|Կիշինյովում]]ում աքսորի ժամանակ<ref>Худяков В.В. Афера Чичикова и Остап Бендер // В цветущих акациях город… Бендеры: люди, события, факты / ред. В.Валавин. — Бендеры: Полиграфист, 1999. — С. 83-85. — 464 с. — 3200 экз. — ISBN 5-88568-090-6</ref>: Իբր Պուշկինին պատմել են. որ Բենդերի քաղաքում, [[Ռուսաստան|Ռուսաստանին]]ին միանալու ժամանակ, զինվորականներից բացի ոչ ոք չի մահանում: Բանն այն է, որ [[19-րդ դար|19-րդ դարի]]ի սկզբներին [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] կենտրոնական նահանգներից մեծ թվով գյուղացիներ փախչում էին [[Բեսարաբիա]]: Ոստիկանությունը ցանկանում էր բացահայտել փախչողներին, սակայն ամեն ինչ ապարդյուն էր, քանի որ նրանք ընդունում էին մահացածների անունները: Արդյունքում Բենդերայում վերջին տարիներին չի գչանցվել ոչ մի մահ: Սկսվեց պաշտոնական հետաքննություն, որի արդյունքում բացահայտվեց, որ մահացածների անունները տրվել են փաստաթուղթ չունեցող փախստական գյուղացիներին: Շատ տարիներ անց Պուշկինը նմանատիպ

Առաջին գլուխները Գոգոլը Պուշկինին կարդաց իր արտերկիր մեկնելուց առաջ: Աշխատանքը շարունակեց 1836 թվականի աշնանը [[Շվեյցարիա|Շվեյցարիայում]]յում, այնուհետև ավելի ուշ` [[Փարիզ|Փարիզում]]ում և [[Իտալիա|Իտալիայում]]յում: 1837 թվականի օգոստոսին [[Բադեն-Բադեն|Բադեն-Բադենում]]ում գրողը կարդաց իր անավարտ պոեմը կայսերական դատարանի պալատականներ` [[Ալեքսանդր Սմիրնով|Ալեքսանդր Սմիրնովի]]ի և [[Նիկոլայ Կարամզին|Նիկոլայ Կարամզինի]]ի որդու` [[Անդրեյ Կարամզին|Անդրեյ Կարամզինի]]ի մոտ, իսկ 1838 թվականի օգոստոսին [[Իվան Տուրգենև|Իվան Տուրգենևի]]ի համար կարդաց ձեռագրի մի հատված:

Առաջին հատորի վրա աշխատանքը տարվել է 1837 թվականի վերջերին և [[1839]] թվականի սկզբներին [[Հռոմ|Հռոմում]]ում:

1842 թվականի մարտի 9-ին գիրքը ընդունվեց Ալեքսանդր Նիկիտենկոյի շնորհիվ, սակայն փոփոխված անվանումով: Նախքան տպագրվելը գրաքննչական կոմիտեյում, ձեռագիրը սկսեցին հավաքել Մոսկովյան համալսարանի տպագրատանը: Գոգոլը ինքն է ձևավորել վեպի շապիկը, գրել է փոքր տառերով «Չիչիկովի արկածները կամ» խոշոր տառերով «Մեռած հոգիներ»: 1842 թվականի մայիսին լույս է տեսնում Գոգոլի գիրքը «Չիչիկովի արակածները կամ Մեռած հոգիներ» խորագրով: [[ԽՍՀՄ]]-ում և ներկա [[Ռուսաստան|Ռուսաստանում]]ում «Չիչիկովի արկածները» վերնագիրը չի օգտագործվում:

Երկրորդ հատորի վրա Գոգոլը սկսեց աշխատել ենթադրաբար [[1840]] թվականին: Հետագայում աշխատանքը շարունակում է [[Գերմանիա|Գերմանիայում]]յում, [[Ֆրանսիա|Ֆրանսիայում]]յում և, գլխավորապես, [[Իտալիա|Իտալիայում]]յում: 1843 թվականի նոյեմբերին ավարտում է «Մեռած հոգիների» շարունակության առաջին տարբերակը: 1845 թվականի հուլիսի վերջին այրում է երկրորդ հատորի երկրորդ տարբերակը: Գոյություն ունեն շատ վարկածներ երկրորդ հատորի վերաբերյալ<ref>Хьетсо Г. Что случилось со вторым томом «Мёртвых душ»? // Вопросы литературы. — 1990. — № 7. — С.128-139</ref>.

*Հիպոթետիկ վարկած - 1851 թվականի վերջին ավարտեց «Մեռած հոգիների» երկրորդ հատորը: 1852 թվականի փետրվարին, զգալով իր մոտալուտ մահը, Գոգոլը այրում է ոչ պետքական սևագրերը և թղթերը: Նրա մահից հետո «Մեռած հոգիների» երկրորդ հատորը հասնում է կոմս [[Ալեքսեյ Տոլստոյ|Ալեքսեյ Տոլստոյի]]ի ձեռքը:

Չիչիկովը ցանկացած գնով փորձում է հարստանալ, ունենալ բարձր սոցիալական կարգավիճակ: Նախկինում Չիչիկովը ծառայում էր մաքսատանը և կաշառքի դիմաց թույլ էր տալիս մաքսանենգներին ազատորեն տեղափոխել ապրանքներն սահմանից դուրս: Սակայն նա, վիճելով հանցակցի հետ, նրա դեմ բողոք է ներկայացնում, ամբողջը բացահայտվում է, և նրանք հայտնվում են հետախուզման մեջ: Հանցակիցը հայտնվում է բանտում, իսկ նրան հաջողվում է գումարի մի մասը հափշտակել: Կիրառելով իր բոլոր կապերը և տալով համապատասխան մարդկանց կաշառք` խուսափում է քրեական պատասխանատվությունից<ref> Гоголь Н. В. Мёртвые души.</ref>:

«Մեռած հոգիներ» վեպի երրորդ հատորը ընհանրապես չի գրվել, սակայն կան տեղեկություններ, որ դրանում երկու հերոս երկրորդ հատորից աքսորվում են Սիբիր, որտեղ և պիտի տեղի ունենար գործողությունը, այնտեղ է հայտնվում նաև Չիչիկովը<ref> Н. В. Гоголь. Собрание сочинений в восьми томах. Том 6. С. 316</ref>: Երրորդ հատորի կերպարների և մանրամասների մասին ոչինչ հայտնի չէ: