«ԽՍՀՄ փլուզում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{Տեղեկաքարտ Քաղաքացիական հակամարտություն | title = ԽՍՀՄ փլուզում | partof = | image = 1991 coup attempt1.jp...»: |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 11.
'''[[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միության]] փլուծումը''' (այլ կերպ՝ ''լուծարում, կազմալուծում'', {{lang-ru|''Распад СССР''}}) տեղի է ունեցել [[1991]] թվականի [[դեկտեմբերի 26]]-ին՝ [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի]] հանրապետությունների խորհուրդի կողմից ընդունված որոշման համաձայն<ref name="ReferenceC">Декларация Совета Республик ВС СССР от 26 декабря, 1991 № 142-Н</ref>։ Որոշումը ճանաչեց նախկին խորհրդային պետությունների անկախացումը և [[Անկախ Պետությունների Համագործակցություն|Անկախ Պետությունների Համագործակցության]] (ԱՊՀ) ստեղծումը։ Մեկ օր առաջ՝ [[դեկտեմբերի 25]]-ին, ԽՄԿԿ գլխավոր քարտուղար, ԽՍՀՄ առաջին և վերջին նախագահ [[Միխայիլ Գորբաչով]]ը հայտարարեց պաշտոնից հեռանալու, ինչպես նաև տվյալ պաշտոնի գոյությունը դադարեցնելու մասին, իր տեղը զիջելով ՌԴ առաջին նախագահ [[Բորիս Ելցին]]ին։ Նույն օրը, երեկոյան ժամը 7:32-ին, [[Մոսկովյան Կրեմլ|Կրեմլի հրապարակ]]ում վերջին անգամ իջեցվեց [[ԽՍՀՄ դրոշ|ԽՍՀՄ պետական դրոշ]]ը և փոխարինվեց [[Ռուսաստանի դրոշ|Ռուսաստանի Դաշնության դրոշով]]<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/big/1225.html#article |title=Խորհրդային վերջին առաջնորդ Գորբաչովը հրաժարական է տալիս |work= «Նյու Յորք Թայմս» |accessdate=դեկտեմբերի 7, 2016}}{{ref-en}}</ref>։
Մինչ այդ, [[1991]] թվականի [[դեկտեմբերի 8]]-ին, [[Մինսկ]]ի մոտակայքում գտնվող [[Բելովեժսկ]] բնակավայրում, երեք սլավոնական հանրապետությունների՝ [[Բելառուսի ԽՍՀ|Բելառուս]]ի (ԲԽՍՀ), [[Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ռուսաստան]]ի (ՌԽՖՍՀ) և [[Ուկրաինայի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ուկրաինա]]յի (ՈւԽՍՀ) ղեկավարները ստորագրել էին համաձայնագիր, որով ԽՍՀՄ-ը փաստացիորեն դադարում էր գոյություն ունենալուց, և դրան փոխարինելու էր գալիս Անկախ պետությունների համագործակցություն (ԱՊՀ) ոչ պետական կազմավորումը<ref>{{cite news|url=http://www.1in.am/139823.html |title=1991-ի այս օրը Բելովեժիա անտառում ստորագրվել է ԽՍՀՄ-ի փլուզման և ԱՊՀ-ի ստեղծման մասին համաձայնագիրը. (պատմություն) |work= «1in.am» |accessdate=դեկտեմբերի 7, 2016}}</ref>: 1991 թ-ի դեկտեմբերի 21-ին [[Ալմա Աթայի հռչակագիր|հռչակագիր ընդունվեց]] [[Ղազախստան]]ի մայրաքաղաք [[Ալմա Աթա]]յում՝ [[Ադրբեջան]]ի, [[Բելառուս]]ի, [[Թուրքմենստան]]ի, [[Ղազախստան]]ի, [[Հայաստան]]ի, [[Ուզբեկստան]]ի և [[Ուկրաինա]]յի մասնակցությամբ (հռչակագրին չէին մասնակցել [[Մերձբալթիկա|Մերձբալթիկայի երկրներ]]ը և [[Վրաստան]]ը)<ref>[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1228 « Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն» ''Encyclopedia.am'']</ref>: [[1989]] թվականից ԽՍՀՄ ողջ տարածքում սկիզբ առած շարժումներով և երկրի փլուզմամբ նաև վերջ է դրվում շուրջ 50 տարի տևած «[[Սառը պատերազմ]]ին», որի ժամանակ [[Միացյալ Նահանգներ]]ը և [[Խորհրդային Միություն]]ը հաստատվել էին որպես [[գերտերություն]]ներ։
Բազմաթիվ հետխորհրդային պատություններ, այդ թվում [[Հայաստան]]ը, սերտ կապեր են պահպանել Ռուսաստանի հետ՝ միասին հանդես գալով մի շարք ռազմատնտեսական համագործակցային միությունների կազմում, ինչպիսիք են ԱՊՀ-ը, [[Եվրասիական տնտեսական հանրակցություն]]ը, Միութենական պետությունը, [[Մաքսային միություն]]ը, [[Եվրասիական տնտեսական միություն]]ը, [[Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպություն]]ը (ՀԱՊԿ) և այլն<ref>[http://www.mfa.am/hy/international-organisations/CSTO/ «ՀԱՎԱՔԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ»]</ref>։ Որոշ պետություններ էլ դարձել են [[Եվրոպական Միություն|Եվրոպական Միության]] և [[ՆԱՏՕ]]-ի անդամներ։
Տող 23 ⟶ 22՝
{{ԽՍՀՄ-անավարտ}}
[[Կատեգորիա:ԽՍՀՄ պատմություն]]
| |||