«Ռադիոնուկլիդներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ փոխարինվեց: ` → ՝ oգտվելով ԱՎԲ
չ փոխարինվեց: մ : → մ։ (16) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 19.
Բնական ռադիոնուկլիդներից շատերն ունեն երկրային ծագում: Ներկայումս [[Երկիր]] մոլորակի վրա պահպանվել են 23 երկարակյաց ռադիոակտիվ տարրեր: Դրանց թվին են պատկանում ` ուրան-228-ը, թորիում-232-ը, կալիում-40-ը, վանդանդիում-50-ը, ինդիում-115-ը, ռուբիդիում-87 և այլն։
 
Տեխնածին ռադիոնուկլիդները ստացվում են միջուկային էներգետիկայի ոլորտի տարբեր ճյուղերում ` ատոմների միջուկները տարբեր ազդեցությունների ենթարկելու արդյունքում :արդյունքում։ Այս ռադիոնուկլիդները ՌԹ-ների հիմնական բաղկացուցիչ և վտանգավոր մասն են կազմում :կազմում։
 
Միջուկային տրոհման արգասիքներն իրենցից ներկայացնում են ավելի քան 36 էլեմենտների 200 ռադիոակտիվ իզոտոպների բարդ խարնուրդ :խարնուրդ։ Ակտիվության մեծ մասը կազմում են « կարճ ապրող 0 ռադիոնուկլիդները ` [[ստրոնցիում]]-89-ը , [[ստրոնցիում]]-90-ը , [[յոդ]]-131-ը , [[ցիրկոնիում]]-95 , [[ռութենիում]]- 103-ը , [[ցեզիում]]-136-ը , [[ցեզիում]]-137-ը , [[բարիում]]-140-ը , [[ցերիում]]-141-ը , [[ցերիում]]-144-ը , [[ջրածին]]- 3-ը :ը։
 
ՌԹ-ները մարդու համար վտանգ են ներկայացնում , ուստի դրանց հետ վարվելու կանոններն ու նորմերը սահմանվում են ՄԿՌԶ-ի , [[ՄԱԳԱՏԷ]]-ի կողմից և Ազգային նորմերն ու կանոնները հաշվի առնելով։ ՌԹ-ների հետ վարվելու անվտանգությունը կանոնակարգված է [[Ռադիոակտիվ անվտանգության]] նորմերով :նորմերով։
 
ՌԹ-ները բաժանվում են 3 խմբի ` թույլ, միջին և բարձր ակտիվությամբ։ Դրանք են ` օգտագործված միջուկային վառելիքը , ճառագայթման աղբյուրները , իոնափոխանակող խեժերը , ֆիլտրերը , կենսաբանական օբյեկտները և այլն :այլն։
Տարբերում ենք 3 տեսակի ՌԹ-ներ ` '''պինդ''' , '''հեղուկ''' , '''գազային''' ։ Դիտարկենք դրանք առանձին-առանձին։
Գազային ՌԹ-ներն են, օրինակ, [[ԱԷԿ]]-երի օդափոխման համակարգի գազերը, որոնք հարուստ են ռադիոնուկլիդներով։ Գազային ՌԹ-ների կազմի մեջ են մտնում հիմնականում ռադիոակտիվ ազնիվ գազեը ` 85Kr , 85mKr , 88Kr , 133Xe :
ՌԹ-ների ոչ ճիշտ վնասազերծման դեպքում կարող է տեղի ունենալ ռադիոակտիվ նյութերի ` ռադիոնուկլիդների արտահոսք ( միգրացիա գերեզմանոցից շրջակա միջավայր ) , որը կբերի շրջակա միջավայրի ռադիոակտիվ աղտոտմանը, ինչն իր մեջ լուրջ վտանգներ է պարունակում կենդանի օրգանիզմների համար ` ներառյալ մադուն :մադուն։
 
== Արտահոսքի հիմնական պատճառներ ==
Ռադիոնուկլիդների արտահոսքի հիմնական պատճառներից են կոնտեյներներից ռադիոնուկլիդների լվացումը և կոնտեյներների `ջրով քայքայումը :քայքայումը։ Մեր օրերում բարձր ակտիվությամբ ՌԹ-ների մեծ մասը (առաջացող միջուկային վառելիքի վերամշակումից ) պահվում է կա՛մ հեղուկների ( թթուների կամ ալկալիների ) , կա՛մ աղային կոնցենտրատների տեսքով ( ալկալիական լուծույթների ) չժանգոտվող կամ ցածրածխածնային պողպատից պատրաստված ռեզերվուարներում։ Բայց նույնիսկ այս պայմանները չեն կարող ապահովել ՌԹ-ների ` շրջակա միջավայրից լրիվ մեկուսացումը։
ՌԹ-ների ` երկրի մակերևույթային շերտերում թաղման վտանգը կայանում է նրանում , որ ռադիոնուկլիդների արտահոսքի դեպքում դրանք կարող են ներծծվել ստորերկրյա ջրերի մեջ `դարձնելով դրանք օգտագործման համար ոչ պիտանի և չափազանց վտանգավոր :վտանգավոր։
 
Մեր օրերում ՌԹ-ներով ծովերի աղտոտման վտանգը դեռ փոքր է , քան ածխաջրածիններով աղտոտման վտանգը , բայց արդեն ժամանակն է մտածելու այդ մասին :մասին։ Գոյություն ունի աղտոտման 2 հնարավոր դեպք`դժբախտ պատահար , որը կարող է տեղի ունենալ ատոմային վառելիքով աշխատող նավի վրա , և լաբորատորիաներից ու ձեռնարկություններից ՌԹ-ների անընդհատ հեռացումը :հեռացումը։
Դիտարկենք միջուկային վառելիքով աշխատող նավ , որի 50000ԿՎտ հզորությամբ ռեակտորն աշխատում է առանց կրկնակի լիցքավորման`6 ամսվա ընթացքում օգտագործելով 10կգ ճեղքվող նյութ, որն օժտված է 107 Կյուրի ռադիոակտիվությամբ :ռադիոակտիվությամբ։ Եթե բախման արդյունքում այդ նավը խորտակվի ինչ-որ նավահանգստում , ապա այդտեղի ջրի մակերևույթին ռադիացիայի մակարդակը հավասար կլինի 0.5Ռ օրական :օրական։ Եթե այդպիսի դժբախտ դեպք տեղի ունենա որևէ գետի գեաբերանի մոտ գտնվող նավահանգստում , ապա 2-200 օր կպահանջվի աղտոտված ջրի լրիվ մաքրման համար ` կախված գետի հոսանքի արագությունից։
 
Ինչ վերաբերում է լաբորատորիաների ու գործարանների օգտագործած ռադիոակտիվ ջրերին (ինչպես նաև [[ԱԷԿ]]-երի ռեակտորների հովացման համար օգտագործված ջրերին) , ապա դրանք կարող են հայտնվել անմիջապես ծովի մեջ և ստեղծել ռադիոակտիվության բարձր կոնցենտրացիայով առանձին գոտիներ, կամ կուտակվել ոչ մեծ խորության վրա գտնվող տիղմային նստվածքներում։
 
Գազային ՌԹ-ներն աղտոտում են հիմնականում [[մթնոլորտ]]ը ։ը։ Դա տեղի է ունենում հետևյալ կերպ . [[ԱԷԿ]]-եիր ռեակտորների աշխատանքի ժամանակ առաջացած ռադիոնուկլիդները ներթափանցում են օդափոխման համակարգ և դրա միջոցով արտանետվում են մթնոլորտ և աղտոտում ԱԷԿ-եիր շրջակա օդը, իսկ քամու առկայության դեպքում աղտոտված օդը կարող է տեղափոխվել հարյուրավոր կմ-երի վրա։
[[Մթնոլորտ]]ի ՝ գազային ՌԹ-ներով աղտոտմանն են բերում նաև
միջուկային զենքի տարբեր տեսակների փորձարկումները ։փորձարկումները։
 
ՌԹ-ների վնասազերծման, պահպանման կամ, առհասարակ, [[ռադիոակտիվ]] նյութերի շահագործման ռեժիմների խախտումները կարող են բերել աղետալի հատևանքների։
 
Այդպիսի մի դժբախտ դեպք տեղի է ունեցել 1957 թվականին Կիշտիմ քաղաքի մերձակայքում գտնվող ՌԹ-ների վերամշակման գործարանում։ Սառեցման համակագի խափանման պատճառով տեղի ունեցավ 85 տոննա չափազանց վտանգավոր ՌԹ-ներ պարունակող ռեզերվուարի պայթյուն, որի հետևանքով 20.000.000 Կյուրի ընդհանուր ակտիվությամբ ռադիոնուկլիդներ հայտնվեցին [[մթնոլորտ]]ում ։ում։ Աղտոտման տարածքը կազմեց 300 կմ-ից ավելի։
 
Այդպիսի վթարներ տեղի են ունեցել նաև [[ԱԷԿ]]-երի աշխատանքի ընթացքում։ Մինչ օրս միջուկային ռեակտորներում տեղի է ունեցել 3 լուրջ վթար։ Դրանք տեղի են ունեցել 1957 թ.-ին Ուինդսքեյլում (Անգլիա), 1979 թ.-ին Թրի Մայլ-Այլենդում ( [[ԱՄՆ]] ) և 1986 թ.-ին [[Չերնոբիլ]]ում (նախկին [[ԽՍՀՄ]]-ի տարածքում)։