«Սպիտակավոր վանք»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
հեռացվել է Կատեգորիա:Վայոցծ, ավելացվեց Կատեգորիա:Վայոց Ձորի թեմի վանքեր և եկեղեցիներ ՀոթՔաթ գործիքով |
չ չտողադարձվող բացատը (։Դ Non-breaking space) փոխարինում եմ սովորականով։ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 48.
'''Սպիտակավոր Սուրբ Աստվածածին վանք''' (երբեմն՝ '''Ծաղկավանք'''), հայկական վանքային համալիր [[Վայոց Ձորի մարզ]]ի [[Վերնաշեն]] գյուղից 7 կմ հյուսիս։
Բաղկացած է եկեղեցուց, գավթից, զանգակատնից և համալիրը շրջանցող ամրոցապատերից։Տեղանքը մասնատված է անդնդախոր կիրճերով,մոտակա բարձունքի գագաթին պահպանվել է Պռոշյանների իշխանական տան անմատչելի ամրոցներից Բոլորաբերդի (կամ [[Պռոշաբերդ]]) ավերակները։Համալիրի շենքերը կառուցված են սպիտակավուն ֆելզիտից,որը պատճառ է դարձել այն անվանակոչելու «Սպիտակավոր»։ Մատենագրական տեղեկություններ չեն պահպանվել։ Ըստ եկեղեցու պատերին եղած արձանագրությունների, համալիրի միակ եկեղեցին հիմնադրել է [[Էաչի]] իշխանը, ով մահացել է 1318 թվականին, իսկ շինարարությունը 1321 թվականին ավարտել է նրա որդին՝<nowiki/>[[Ամիր Հասան]]<nowiki/>ը։ Եկեղեցին ըստ ճարտարապետական հորինվածքի գմբեթավոր սրահ տիպի պարզեցված տարբերակն է,աբսիդի երկու կողմում փոքրիկ ավանդատներով։Գմբեթավոր փոխանցումը առագաստային է,թմբուկը բոլորաձև է թե՛ ներսից և թե՛ դրսից։Եկեղեցու միակ մուտքը արևմտյան կողմից է, կիսակլոր ճակատակալ քարով, որի վրա պատկերված Աստվածամայրը՝գրկում Հիսուսը հայկական միջնադարյան քանդակագործության արվեստի նշանավոր նմուշներից է, այս բնույթի քանդակների մեջ ամենագեղեցիկը Հայաստանում։
Բեմի վրա եղած վեմաքարի մի կողմի վրա քանդակված է մի մարդու բարձրաքանդակ, ՝ հոգևորականի հագուստով, ձեռքերը դեպի վեր մեկնած։ Իսկ գմբեթի հիմքի կամարի վրա եղած հինգ սրբապատկերներ բարձրաքանդակներըմ ոմանց կարծիքով պատկերված է Քրիստոսը և չորս ավետարանիչները, ոմանց կարծիքով էլ Հայր Աստվածը՝ հրեշտակների խմբով։
Հուշարձանը շքեղորեն զարդարված
Գեղեցիկ են նաև պատերի դրսի մասի կտիտորական կոմպոզիացաները։ Դրանցից մեկը գտնվել է հյուսիսայնի պատի վրա՝<nowiki/>[[Էաչի]] և [[Ամիր Հասան]] Պռոշյանների պատկերներով։ Ժամանակի ընթացքում այն ընկել է, ապա տեղափոխվել
[[Լենկթեմուրի արշավանքները Հայաստան|Լենկթեմուր]]<nowiki/>ի արշավանքների ժամանակ վանքը թալանվել է, գավիթն ավերվել, քանդվել են պարսպապատերը և այրվել տնտեսական նշանակության կառույցները, դրանցից ոչ մեկը երբևէ չի վերակառուցվել /թեև վանքը գործել է մինչև 1604 թ. [[Նախիջևանի հայ բնակչության բռնագաղթ (1605 թ.)|Շահ-Աբբաս]]<nowiki/>ի կողմից հայերի բռնագաղթը։
Ըստ ժողովրդական
== Նժդեհյան ուխտատեղի ==
Եկեղեցու տարածքում է գտնվում ազգային հերոս, գաղափարական առաջնորդ, հայ մեծ զորավար ու քաղաքական գործիչ,[[Լեռնահայաստանի Հանրապետություն|Լեռնահայաստան]]<nowiki/>ի սպարապետ [[Գարեգին Նժդեհ]]<nowiki/>ի գերեզմանը։1983թ. Գարեգին Նժդեհի աճյունը, գերեզմանի լուսանկարի օգնությամբ և Նժդեհի եղբոր միջոցով, Վլադիմիր քաղաքի գերեզմանատնից գաղտնի տեղափոխվում է Երևան։
Նույն տարի աճյունից մի նշխար ամփոփվում է Խուստուփ լեռան լանջին` Կոզնի կոչված աղբյուրի մոտ, իսկ հիմնական աճյունը, ցինկե արկղի մեջ մի քանի տարի պահելուց հետո, 1987<ref>{{Cite web|url=http://www.aravot.am/2009/06/17/360894/|title=Նժդեհի «անվերջ վերադարձը»|website=Առավոտ - Նորություններ Հայաստանից|accessdate=2016-06-22}}</ref> թ. հանգրվանում է
Փաստորեն, բացի իր պատմական, կառուցողական եւ գեղագիտական հատկանիշներից, եկեղեցին հայտնի է նաև որպես «Նժդեհյան ուխտատեղի»։
|