Վիքիպեդիա

«Զվարթնոցի տաճար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
չ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 55.
| Վիքիպահեստում =
}}
'''Զվարթնոցի տաճար''', [[7–րդ դար|7-րդ դարի]] [[Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի|հայ առաքելական տաճար]], որը կառուցվել է [[Ներսես Շինարար կաթողիկոս|Ներսես Շինարար կաթողիկոսի]]ի պատվերով՝ [[643]]-[[652|652 թվականներին]]<ref>Gombos, Károly (1974). Armenia: Landscape and Architecture. New York: International Publications Service. ISBN 963-13-4605-6</ref>:
 
Այժմ պահպանվել են միայն Զվարթնոցի տաճարի ավերակները, որոնք հայտնաբերվել են [[Հայաստանի Հանրապետության]] [[Արմավիրի մարզ|Արմավիրի մարզում]]՝ում՝ [[Վաղարշապատ]] քաղաքի եզրին:
 
Ներառված է [[Հայաստանում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ|Հայաստանում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում]]:
Տող 64.
Զվարթնոցի տաճարը կառուցվել է այն ժամանակ, երբ [[Մեծ Հայք|Հայաստանը]] գտնվում էր [[Բյուզանդական Հայաստան|բյուզանդական տիրապետության տակ]] և նոր էին սկսվել [[Արաբական արշավանքները Հայաստան|արաբական արշավանքները]]:
 
Մայր տաճարի շինարարական աշխատանքները սկսել են [[643 թվական|643 թվականին]]ին [[Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս|Ամենայն հայոց կաթողիկոս]] [[Ներսես Շինարար|Ներսես Շինարարի]]ի առաջնորդության տարիներին:
 
Զվարթնոցի տաճարը կառուցվել է այն վայրում, որտեղ միմյանց են հանդիպել [[Տրդատ Մեծ|Տրդատ Մեծը]]ը և [[Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ|Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը]]ը:
 
Ըստ [[Մովսես Կաղանկատվացի|Մովսես Կաղանկատվացու]]՝ Զվարթնոցն օծվել է [[652 թվական|652 թվականին]]՝ին՝ հարակից հայրապետանոցով և պարիսպներով։ Զվարթնոցի տաճարի պատին [[Ներսես Գ Տայեցի|Ներսես Տայեցին]] թողել է հունալեզու արձանագրություն, որտեղ նշել է ''«Ներսեսն է կառուցել, հիշեցեք»''։
 
Վերոհիշյալի մասին պատմում է նաև [[Հովհան Մամիկոնյան]] պատմիչը։
 
[[Դվինի պաշարում|Արաբների կողմից Դվինի գրավումից]] հետո խառնակ իրադրություն ստեղծվեց երկրի արևելյան շրջաններում: Ներսես թագավորը կաթողիկոսական աթոռը [[Դվին|Դվինից]]ից տեղափոխեց [[Զվարթնոց]]:
 
Զվարթնոցի տաճարը կանգուն է մնացել մինչև [[10-րդ դար|10-րդ դարը]]ը: [[Գագիկ Ա Բագրատունի|Գագիկ I Բագրատունու]] կառավարման տարիներին տաճարի կրկնօրինակն է ստեղծվում նաև [[Անի|Անիում]]ում:
 
Այս առթիվ [[Սեբեոս|Սեբեոս պատմիչը]] նշում է.
 
{{Քաղվածք|Այն ժամանակ հայոց Ներսես կաթողիկոսը որոշեց իր համար նստավայր շինել այն սուրբ եկեղեցիների մոտ, որ Վաղարշապատ քաղաքում էին՝ այն ճանապարհի վրա, որտեղ, ասում են, Տրդատ թագավորն ընդառաջ ելավ սուրբ Գրիգորին։ Շինեց այնտեղ մի եկեղեցի հանուն երկնային Զվարթունների (հրեշտակների) երկնային զորքերի բազմության, որոնք երազում երևացին սուրբ Գրիգորին։ Կառուցեց այդ եկեղեցին՝ բարձրաշեն, զարմանալիորեն չքնաղ, աստվածային պատվին արժանի, ում նվիրեց։ Աղբյուր բերեց, ջուր անցկացրեց նաև գետից և ողջ քարքարոտ վայրերը մշակեց, տնկեց այգիներ ու ծառաստաններ և նստավայրը շուրջանակի պատվարեց գեղեցկաշար բարձր պարսպով՝ ի փառս Աստծո|[[Սեբեոս]]}}
 
== Կառուցվածք ==
[[1905|1905 թվականին]] հայ նշանավոր ճարտարապետ [[Թորոս Թորամանյան|Թորոս Թորամանյանը]]ը [[Վաղարշապատ|Վաղարշապատում]]ում պեղումներ է կատարել և վերականգնել է տաճարը՝ օգտագործելով բնօրինակ քարերը:
 
Տաճարի նոր ծրագիրը ևս կազմել է [[Թորոս Թորամանյան|Թորոս Թորամանյանը]]ը: Շատ փորձագետներ պնդում են, որ Թորամանյանի ծրագիրը չի համապատասխանում Զվարթնոցի պատմական տաճարի նախատիպին: Կառուցված է [[Հայկական ճարտարապետություն|հայկական ճարտարապետական]] ոճով և զարդարված է հունական խաչերով:
 
Կառույցի պատերին պահպանվել են որմնանկարներ: [[2000|2000 թվականին]] Վաղարշապատի եկեղեցիները, այդ թվում և Զվարթնոցի տաճարը ներառվել են [[Հայաստանում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ|Հայաստանում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում]]:
 
Զվարթնոցի տաճարը պատկերված է [[Թղթադրամ|100 դրամանոց թղթադրամի]] դարձերեսին, սակայն դուրս է եկել կիրառությունից: Օրինակ է պահպանվել [[Երևանի պատմության թանգարան|Երևանի պատմության թանգարանում]]ում:
 
<gallery mode="packed" heights="250px">
File:Zvartnots Cathedral, Panoramic, June 2015.jpg|<center>Զվարթնոցի եկեղեցական համալիրի ավերակների համայնապատկերը<center/center>
</gallery>
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Զվարթնոցի_տաճար» էջից