«Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
մանրամասն ներկայացվել է պատմությունը
Տող 23.
| կայք = http://opera.am/
}}
'''Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնը''' հիմնադրվելգտնվում է [[ՀԽՍՀ]]Հայաստանի Լուսժողկոմատիմայրաքաղաք [[1932]]Երևանի թվականի [[օգոստոսի 5]]-ի որոշմամբ։սրտում:
 
== Պատմություն==
'''1926թ. հունվարին''' Անդրկովկասյան Կենտգործկոմը որոշում է Երևանում կառուցել Ժողտուն` թատերական դահլիճով, քաղաքի պահանջներին համապատասխան տեղերի քանակով: Նախագծի կատարումը և շինարարության ղեկավարությունը հանձնարարվում է '''Ալ. Թամանյանին։''' 
Առաջին ներկայացումը [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ի «[[Ալմաստ (օպերա)|Ալմաստ]]» օպերան է, որը բեմադրվել է [[1933]] թվականի [[հունվարի 20]]-ին։ [[1930]]-ական թվականների երկրորդ կեսից թատրոնում բեմադրվում են մի շարք հայկական օպերաներ ու բալետներ՝ «[[Գայանե (բալետ)|Գայանե]]», «[[Քաջ Նազար (օպերա)|Քաջ Նազար]]» և այլն։ [[1939]] թվականին թատրոնը մասնակցում է [[Մոսկվա]]յում կայացած հայ արվեստի և գրականությանը նվիրված միջոցառումներին և պարգևատրվում է [[Լենինի շքանշան]]ով։ [[Մոսկվա]]յից վերադառնալով՝ [[1940]] թվականի [[հունվարի 12]]-ին, [[թատրոն]]ը նոր խաղաշրջանը բացում է [[Ալեքսանդր Թամանյան]]ի նախագծով կառուցված շենքում՝ «[[Ալմաստ (օպերա)|Ալմաստ]]» օպերայով<ref>{{cite book|title=Հայ սովետական թատրոնի պատմություն|publisher=ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն|location=Երևան|year=1967}}</ref>։
 
Ժողտան ոճը պետք է լիներ մոնումենտալ և համապատսխաներ Հայաստանի բնությանը և ժողովրդական արվեստին:
 
Սկսելով Ժողտան նախագիծը և այն շարունակաբար կատարելագործելով, Թամանյանը ձգտել է իրականացնել բոլոր նորագույն պահանջները բավարարող թատրոն, նաև մայրաքաղաքին համապատասխանող և՛ բովանդակությամբ, և՛ ճարտարապետական լուծումով։ Ըստ ծրագրի, համալիրը պետք է ներառեր ժողտանն անհրաժեշտ բոլոր տարածությունները՝ թատրոն 1200 հանդիստաեսի համար, համերգային սրահ, լսարաններ, գրադարան ընթերացարանով, ցուցասրահներ, խմբային պարապունքների սենյակներ, բուֆետ:
 
Ժողտան կառուցման տեղը որոշված էր Երեւանի գլխավոր հատակագծով։ Հյուսիսային պողոտայի առանցքով ընկած հողամասը հին Երեւանի կառուցապատված թաղամասերից դուրս էր, Ալավերդյան (նախկինում Դոկտորսկայա, այժմ` Թումանյան) փողոցից հյուսիս, այգիների մեջ։ Երեւանցիների համար դժվար էր պատկերացնել, որ այդ քաղաքամերձ վայրը դառնալու է ապագա Երեւանի հասարակական կենտրոնի մի մասը։
 
Նախագծմանը զուգահեռ Թամանյանը պետք է լուծեր երեք հարց` կապված շենքի համար նախատեսված հողամասի հետ. սեփականատերերից այգիների օտարումը, Մամռիի ոռոգիչ ջրատարի տեղափոխումը, Գեթսեմանի մատուռի ճակատագիրը։
 
Հողակտորների օտարումը սկսվում է 1926թ. նոյեմբերին։ Տարածքով անցնող Մամռիի ջրատարը, որն արդեն վերանվանվել էր Շահումյանի անվան ջրանցք, հեշտությամբ տեղափոխվում է։ Հետագայում (1929թ.) հին հունի ափին կառուցվում է Թամանյանի միահարկ ճարտարապետական արվեստանոցն` իր օժանդակ սենյակներով։
 
Ամենացավոտ հարցը Գեթսեմանի մատուռի հարցն էր։ Գեթսեմանը, ըստ Նոր կտակարանի, ձիթենյաց այգիների վայր էր, որտեղ Քրիստոսն իր վերջին աղոթքներն էր արել խաչվելուց առաջ։ Մատուռին այդ անունն էին տվել այն պատճառով, որ գտնվում էր այգիների մեջ։ Այն կառուցվել էր 1679թ., երկրաշարժից ավերված ավելի հին եկեղեցու տեղում։ Մատուռը միանավ էր, թաղածածկ, փոքրաչափ եւ անգմբեթ։ Ժողտան հողատարածքն ու փողոցների ուղեծիրներն այնպիսին էին, որ Գեթսեմանի մատուռը շրջանցելն անհնար էր։ Թամանյանը որոշում է այն տեղափոխել։ Ուստի մատուռը 1929թ. քանդում են եւ քարերը հատ-հատ համարակալում։ Մատուռի հետ միասին վերացվում է նաեւ շրջապատի գերեզմանոցը` 17-18-րդ դարերի տապանաքարերով։
 
1931թ. օգոստոսի 26-ի նամակով Թամանյանը դիմում է ակուստիկայի ամենաճանաչված մասնագետ, մի քանի դասագրքերի հեղինակ, պրոֆեսոր Լիֆշիցին, հրավիրելով մասնակցել Ժողտան նախագծմանը: Ռեժիսոր Ն.Բոգոլյուբովի խորհրդով, Թամանյանը 1934թ. օգոստոսին մասնագետ է գործուղում Օդեսա` հակահրդեհային և այլ հարցերի հետ ծանոթանալու։ Բեմատակի մեխանիզմների նախագծման համար, նույն Բոգոլյուբովի խորհրդով, հրավիրվում է ինժեներ Ս.Վ. Իվանով-Գրդինան, որը աշխատանքը կատարելու համար խումբ է կազմում Թբիլիսիում:
 
1939 թվին Ժողտան Ձմեռային դահլիճի շինարարությունն ավարտվում է, այն հանձնվում է օպերային թատրոնին:
 
Առաջին ներկայացումը [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ի «[[Ալմաստ (օպերա)|Ալմաստ]]» օպերան է, որը բեմադրվել է [[1933]] թվականի [[հունվարի 20]]-ին։
 
Առաջին ներկայացումը [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ի «[[Ալմաստ (օպերա)|Ալմաստ]]» օպերան է, որը բեմադրվել է [[1933]] թվականի [[հունվարի 20]]-ին։ [[1930]]-ական թվականների երկրորդ կեսից թատրոնում բեմադրվում են մի շարք հայկական օպերաներ ու բալետներ՝ «[[Գայանե (բալետ)|Գայանե]]», «[[Քաջ Նազար (օպերա)|Քաջ Նազար]]» և այլն։բալետներ: [[1939]] թվականին թատրոնը մասնակցում է [[Մոսկվա]]յում կայացած հայ արվեստի և գրականությանը նվիրված միջոցառումներին և պարգևատրվում է [[Լենինի շքանշան]]ով։ [[Մոսկվա]]յից վերադառնալով՝ [[1940]] թվականի [[հունվարի 12]]-ին, [[թատրոն]]ը նոր խաղաշրջանը բացում է [[Ալեքսանդր Թամանյան]]ի նախագծով կառուցված շենքում՝ «[[Ալմաստ (օպերա)|Ալմաստ]]» օպերայով<ref>{{cite book|title=Հայ սովետական թատրոնի պատմություն|publisher=ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն|location=Երևան|year=1967}}</ref>։
 
== Բեմադրված օպերաները և բալետներ ==