«Մոդեռնիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 21.
 
[[Ֆրիդրիխ Նիցշե|Ֆրիդրիխ Նիցշեն]] մոդեռնիզմի գլխավոր նախակարապետներից էր<ref>Robert Gooding-Williams, "Nietzsche's Pursuit of Modernism",
''New German Critique'', No. 41, Special Issue on the Critiques of the Enlightenment. (Spring&nbsp;– Summer, 1987), pp. 95–108.</ref>․ նրա փիլիսոփայության մեջ հոգեբանական մղումները՝ հատկապես «կամքի առ իշխանություն»֊ը կենտրոնական տեղ էին գրավում։ «Նիցշեն հաճախ նույնացնում էր կյանքը «կամք առ իշխանության» հետ, այսինքն աճի և տոկունության բնազդի հետ»"<ref>Bernd Magnus, "Friedrich Nietzsche". ''Encyclopædia Britannica'' Online Academic Edition. Encyclopædia Britannica Inc., 2013. Web. 19 November 2013.</ref><ref>{{cite web| url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/414670/Friedrich-Nietzsche| title=Friedrich Nietzsche| work=Encyclopedia Britannica}}</ref>։ [[Անրի Բերգսոն|Անրի Բերգսոնն]] իր հերթին ընդգծում էր գիտական, ժամացուցային ժամանակի և ժամանակի ուղակի, սուբյեկտիվ և մարդկային փորձառության միջև եղած տարբերությունը<ref name=Collinson/>{{rp|131}}։ Վերջինիս աշխատանքը ժամանակի և գիտակցության մասին «մեծ ազդեցություն ունեցավ 20֊րդ դարի գրողների վրա», հատկապես նրանց, ովքեր օգտագործում էին [[գիտակցության հոսք]] տեխնիկան՝ [[Դորոթի Ռիչարդսոն|Դորոթի Ռիչարդսոնը]], [[Ջեյմս Ջոյս|Ջեյմս Ջոյսը]] և [[Վիրջինիա Վուլֆ|Վիրջինիա Վուլֆը]] <ref>''The Bloomsbury Guides to English Literature: The Twentieth Century'', ed. Linda R. Williams. London: Bloomsbury, 1992, pp. 108–9.</ref>։ Բերգսոնի փիլիսոփայության մեջ կարևոր էր նաև «élan vital»֊ի՝ կյանքի ուժի գաղափարը, որը վեր է հանում «ամեն ինչի ստեղծարար էվոլյուցիան»"[22]:132: Նրա փիլիոսփայության համար առանցքային էր նաև [[ինտուիցիա|ինտուիցիան]], բայց դրա հետ մեկտեղ վերջինս չէր մերժում ինտելեկտի նշանակությունը[22]:132:
Գրականության մեջ մոդեռնիզմի կարևոր նախակարապետներն էին [[Դոստոևսկի Ֆեոդոր|Ֆեոդոր Դոստաևսկին]], [[Ուոլթ Ուիթմեն|Ուոլթ Ուիթմենը]] և [[Ավգուստ Ստրինբերգ|Ավգուստ Ստրինբերգը]]: [[Հենրի Ջեյմս|Հենրի Ջեյմսը]]ը նույնպես համարվել է որպես կարևոր նախորդ:
Ռոմանտիզմից ծագող գաղափարների և դեռևս անհայտը բացատրելու համար իմացություն գտնելու փորձերի բախումից 20-րդ դարի առաջին տասնամյակին առաջացավ գործերի առաջին ալիքը, որոնք մինչ իրենց հեղինակների կողմից համարվում էին արվեստում գոյություն ունեցող տենդեցների ընդարձակում, խախտեցին այն թաքնված համաձայնությունը հանրության հետ, որ արվեստագետները բուժուական մշակույթն ու գաղափարները ներկայացնողներն ու մեկնաբանողներն էին: Այս մոդեռնիստական շրջադարձային գործերից են [[Առնոլդ Շյոնբերգ|Առնոլդ Շյոնբերգի]] Երկրորդ լարային քվարտետը, [[Վասիլի Կանդինսկի|Վասիլի Կանդինսկիի]] 1903թ․ էքսպրեսիոնիստական նկարները, որի կուլմինացիան էր 1911թ․ Մյունխենում Կապույտ հեծյալ խմբի հիմնադրումով սկսված աբստրակտ նկարները, ֆովիզմի և կուբիզմի ծագումը Անրի Մատիսի, Պաբլո Պիկասսոյի, Ժորժ Բրաքի և այլոց արվեստանոցներում 1900-1910թթ․: