«Մոդեռնիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 18.
Պատմաբանները, տարբեր գիտակարգերի գրողները տարբեր տարեթվեր են առաջարկել մոդեռնիզմի սկզբնակետի համար։ Պատմաբան Ուիլյամ Էվերդելը, օրինակի համար պնդում է, որ մոդեռնիզմը սկսվել է 1870ականներին, երբ մետաֆորիկ (կամ [[օնթոլոգիական]]) անընդհատությունը սկսեց զիջել մաթեմատիկոս [[Ռիչարդ Դեդկին|Ռիչարդ Դեդկինի]] [[Դեդկինի հատույթ|Դեդկինի հատույթին]] և [[Լյուդվիգ Բոլցման|Լյուդվիգ Բոլցմանի]] [[վիճակագրական թերմոդինամիկա|վիճակագրական թերմոդինամիկային]]<ref>''The First Moderns: Profiles in the Origin of Twentieth-Century Thought''. Chicago: University of Chicago Press, 1997, Chapters 3 & 4.</ref> Էվերդելը նաև կարծում է, որ մոդեռնիզմը նկարչության մեջ սկսվել է [[Սյորա Ժորժ|Սյորայի]] [[Դիվիզիոնիզմ|դիվիզիոնիզմով]] «Կիրակի առավոտը Լ Գրանդ Ժատ կղզում» նկարով՝ «կետերով» կատարված։ Մյուս կողմից արվեստի քննադատ Կլեմենտ Գրինբերգը [[Կանտ]]ին է անվանում «առաջին իսկական մոդեռնիստ»<ref>Frascina and Harrison 1982, p. 5.</ref>, չնայած նա նաև գրում է․«այն, ինչը կարող ենք վստահորեն անվանել մոդեռնիզմ ծագել է անցած դարի կեսին՝ տեղական ձևով ֆրանսիայում գրականության մեջ [[Բոդլեր Շառլ|Բոդլերով]] և նկարչության մեջ [[Մանե|Մանեով]] և [[Գյուստավ Ֆլոբեր|Գյուստավ Ֆլոբերով]] գեղարվեստական արձակի մեջ»։(Որոշ ժամանակ անց է, որ և ոչ տեղային ձևով, որ մոդեռնիզմն ի հայտ է գալիս երաժշտության և ճարտարապետության մեջ"<ref name=Greenberg/> Բոդլերի «Չարի ծաղիկները» և Ֆլոբերի «Մադամ Բովարի» վեպն առաջին անգամ հրատարակվեցին 1857թ․։
Ֆրանսիայում արվեստ մեջ և նամակներում երկու կարևոր մոտեցումներ են զարգանում իրարից անկախ։ Առաջինը [[Իմպրեսիոնիզմ|Իմպերսիոնիզմն]] էր, որը սկզբնապես միտված էր դեպի բացօթյա (պլեներային) նկարչության՝ արվեստանոցներեւմ նկարելու փոխարեն։ Իմպրեսիոնիստական նկարները ցույց էին տալիս, որ մարդիկ տեսնում են ոչ թե առարկաները, այլ հենց լույսը: Խումբը համախոհներ հավաքեց՝ չնայած իր ներսում գոյություն ունեցող տարաձայնություններին՝ առաջնորդների միջև և գնալով ավելի ու ավելի ազդեցիկ դարձավ։ Սկզբնական շրջանում ժամանակի ամենակոմերցիոն՝ պետականորեն հովանավորվող ցուցահանդեսը՝ Փարիզի [[Սալոն|Սալոնը]] մերժում է նրանց, սակայն դրանից հետո 1870ական և 1880 ական թթ․ իմպրեսիոնիստները կազմակերպում են տարեկան խմբակային ցուցահանդեսներ կոմերցիոն վայրերում, որոնց տևողությունը համընկնում է պաշտոնական Սալոնի ցուցահանդեսների տևողությանը։ Կարևոր իրադարձություն էր 1863թ․ [[Մերժվածների սալոն|Մերժվածների սալոնը]], որը [[Նապոլեոն Երրորդ |[[Նապոլեոն Երրորդ|Նապոլեոնի<nowiki>]]</nowiki>ի]] կողմից էր կազմակերպվել՝ Փարիզի [[Սալոն|Սալոնի]]ի կողմից մերժված բոլոր նկարները ցուցադրելու համար։ Մինչ նկարներից շատերը արված էին ցածրորակ արվեստագետների կողմից և ստանդարտ ոճով, [[Մանե|Մանեի]] գործը հսկայական ուշադրության արժանացավ և շարժման համար հարթեց կոմերցիոն ուղի։ Երկրորդ Ֆրանսիական դպրոցը [[Սիմվոլիզմ|Սիմվոլիզմն]] էր, որի սկիզբը ըստ գրականության պատմաբանների [[Շառլ Բոդլեր|Շառլ Բոդլերն]] է դրել․ դրա անդամներից են նաև [[Արթյուր Ռեմբո|Արթյուր Ռեմբոն]] «Մի եղանակ դժողքում» գործով, [[Պոլ Վեռլեն|Պոլ Վեռլենը]], [[Ստեֆան Մալարմե|Ստեփան Մալարմեն]] և [[Պոլ Վալերի|Պոլ Վալերին]]։ [[Սիմվոլիզմ|Սիմվոլիզմի]] ներկայացուցիչները գերադասում էին «ենթադրությունն ու վեր հանումը ուղղակի նկարագրությունից և բացահայտ նմանությունից» և հատկապես հետաքրքրված էին «լեզվի երաժշտական համամասնություններով»<ref>''The Oxford Companion to English Literature'', ed. [[Margaret Drabble]], Oxford: Oxford University Press, 1996, p. 966.</ref>։ [[Կաբարե|Կաբարեն]], որը մոդեռնիզմի մեջ ծնունդ տվեց բազմաթիվ արվեստների, ներառյալ կինոյի անմիջական նախորդին, կարելի է ասել սկսվել է Ֆրանսիայում 1881թ․ [[Սև կատուներ|Սև կատուների]] բացմամբ [[Մոնմարտր|Մոնմարտրում]]․ այն մի հեգնական մոնոլոգի սկիզբ էր և Անհասկանալի արվեստների հասարակության հիմնում<ref>Phillip Dennis Cate and Mary Shaw, eds., ''The Spirit of Montmartre: Cabarets, Humor, and the Avant-Garde, 1875–1905''. New Brunswick, NJ: [[Rutgers University]], 1996.</ref>։
Մոդեռնիզմի վաղ օրերին ազդեցիկ էր նաև [[Զիգմունդ Ֆրոյդ|Զիգմունդ Ֆրոյդի]] տեսությունը։ Ֆրոյդի առաջին գլխավոր աշխատությունը «Ակնարկներ հիստերիայի մասին» ուսումնասիրությունն էր, որը նա արել էր [[Ջոզեֆ Բրեյեր|Ջոզեֆ Բրեյերի]] հետ։ Ֆրոյդի գլխավոր միտքը «հոգեկան կյանքում անգիտակցականի առաջնայության» գաղափարն էր, այնպես որ ողջ սուբյեկտիվ իրականությունը հիմնված է հիմնական մղումների և բնազդների խաղի վրա, որոնց միջոցով էլ ընկալվում է արտաքին աշխարհը։ Ֆրոյդի՝ սուբյեկտիվ վիճակների մասին նկարագրությունը ներառում է առաջնային իմպուլսներով լի անգիտակից միտքը և ի հակակշիռ դրան ինքն իրեն պարտադրվող սահմանափակումները, որոնք ծագում են սոցիալական արժեքներից<ref name=Bloomsbury/>{{rp|538}}:
[[Ֆրիդրիխ Նիցշե|Ֆրիդրիխ Նիցշեն]] մոդեռնիզմի գլխավոր նախակարապետներից էր<ref>Robert Gooding-Williams, "Nietzsche's Pursuit of Modernism",
''New German Critique'', No. 41, Special Issue on the Critiques of the Enlightenment. (Spring – Summer, 1987), pp. 95–108.</ref>․ նրա փիլիսոփայության մեջ հոգեբանական մղումները՝ հատկապես «կամքի առ իշխանություն»֊ը կենտրոնական տեղ էին գրավում։ «Նիցշեն հաճախ նույնացնում էր կյանքը «կամք առ իշխանության» հետ, այսինքն աճի և տոկունության բնազդի հետ»"<ref>Bernd Magnus, "Friedrich Nietzsche". ''Encyclopædia Britannica'' Online Academic Edition. Encyclopædia Britannica Inc., 2013. Web. 19 November 2013.</ref><ref>{{cite web| url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/414670/Friedrich-Nietzsche| title=Friedrich Nietzsche| work=Encyclopedia Britannica}}</ref>։ [[Անրի Բերգսոն|Անրի Բերգսոնն]] իր հերթին ընդգծում էր գիտական, ժամացուցային ժամանակի և ժամանակի ուղակի, սուբյեկտիվ և մարդկային փորձառության միջև եղած տարբերությունը<ref name=Collinson/>{{rp|131}}։ Վերջինիս աշխատանքը ժամանակի և գիտակցության մասին «մեծ ազդեցություն ունեցավ 20֊րդ դարի գրողների վրա», հատկապես նրանց, ովքեր օգտագործում էին [[գիտակցության հոսք]] տեխնիկան՝ [[Դորոթի Ռիչարդսոն|Դորոթի Ռիչարդսոնը]], [[Ջեյմս Ջոյս|Ջեյմս Ջոյսը]] և [[Վիրջինիա Վուլֆ|Վիրջինիա Վուլֆը]] <ref>''The Bloomsbury Guides to English Literature: The Twentieth Century'', ed. Linda R. Williams. London: Bloomsbury, 1992, pp. 108–9.</ref>։
| |||