164 799
edits
(հեռացվել է Կատեգորիա:Գրադարանագիտություն, ավելացվեց Կատեգորիա:Գրադարանավարություն ՀոթՔաթ գործիքով) |
|||
'''ՄԵԸՔ''' (
== Պատմություն ==
ՄԵԸՔ ձևաչափը նախագծվել է [[Կոնգրեսի գրադարան|Կոնգրեսի գրադարանի]] կողմից 1960-ական թվականների սկզբներին և ստացել է LC MARC
* Գրառման կառուցվածք▼
▲ՄԵԸՔ ձևաչափը նախագծվել է [[Կոնգրեսի գրադարան|Կոնգրեսի գրադարանի]] կողմից 1960-ական թվականների սկզբներին և ստացել է LC MARC սկզբնական անվանումը: Սա մի համաձայնագիր է, որով էլէկտրոնային հաշվիչ մեքենաները փոխանակում, օգտագործում և արտածում են մատենագիտական տվյալները: Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը հաստատել է ՄԵԸՔ համաձայնագիրը, որը հայտնի է ISO 2709 “Format for Bibliografic Information Interchange on Magnetic Tape” անվանումով: ՄԵԸՔ ստանդարտով ստեղծված գրառումները կազմված են 3 բաղադրիչներից`
* Բովանդակության նկարագրում▼
▲*Գրառման կառուցվածք
* Բուն բովանդակություն▼
▲*Բովանդակության նկարագրում
▲*Բուն բովանդակություն
Այս ձևաչափի միջոցով հնարավոր է դառնում նախօրոք որոշված ֆորմատներով մատենագիտական տվյալներ մուտքագրել համակարգչի հիշողության մեջ: Մեքենաընթեռնելիությունը միաժամանակ ապահովում է մատենագիտական տվյալների միջմեքենայական հաղորդման հնարավորություն, ինչպես նաև ստեղծված գրառումներում մատենագիտական տվյալների որոնում` ըստ որոշված մուտքի կետերի: Մեքենաընթեռնելի քարտագրման ՄԱՐԿ ֆորմատները հիմնավորվել են [[Ամերիկայի միացյալ նահանգներ]] Կոնգրեսի գրադարանում: Գրադարանային միությունների և հաստատությունների միջազգային դաշնությունը նախագծել և գրադարաններին է տրամադրել ՅՈՒՆԻՄԱՐԿ ֆորմատը, որը մեկ այլ փորձ է` եղած մոտեցումների ստանդարտացման ուղղությամբ:
== Առավելություններ ==
* Նպատակահարմար է մատենագիտական գրառումների միջմեքենայական փոխանակումը, որն էլ իր հերթին բերում է նյութական միջոցների խնայման և քարտագրման որակի բարձրացման▼
▲*Նպատակահարմար է մատենագիտական գրառումների միջմեքենայական փոխանակումը, որն էլ իր հերթին բերում է նյութական միջոցների խնայման և քարտագրման որակի բարձրացման
* Գրադարանները մուտքագրում են իրենց նյութերը` հետևելով ստանդարտներին, հետագայում ստեղծված քարտարանների փոխանակումը կազմակերպելու համար
== Առավելություններ են նաև՝ ==
* Գրադարանների ավտոմատացման կոմերցիոն ծրագրային փաթեթներն օգտագործման հնարավորություն▼
* Ավտոմատացման մեկ համակարգը մեկ ուրիշով փոխարինելու հնարավորություն. ՄԱՐԿ ֆորմատների առկայությունը թույլատրում է անցում կատարել նոր ծրագրատեխնիկական համակարգին` առանց բովանդակային շտեմարանի ձևափոխման և պարունակության կորստի▼
== Ձևաչափեր ==▼
▲*Գրադարանների ավտոմատացման կոմերցիոն ծրագրային փաթեթներն օգտագործման հնարավորություն
* '''Հեղինակավոր գրառումներ'''`պարունակում են տեղեկությունն անձնաունների, խորագրերի, աշխարհագրական անվանումների և այլն:▼
▲*Ավտոմատացման մեկ համակարգը մեկ ուրիշով փոխարինելու հնարավորություն. ՄԱՐԿ ֆորմատների առկայությունը թույլատրում է անցում կատարել նոր ծրագրատեխնիկական համակարգին` առանց բովանդակային շտեմարանի ձևափոխման և պարունակության կորստի
* '''Մատենագիտական գրատումներ
* '''Պահումների վերաբերյալ գրրառումներ
ՄԵԸՔ ստանդարտի հիմքի վրա ստեղծված ձևաչափերից աշխարհում ամենալայն կիրառություն ունեցողը MARC21-ն է, որը նախագծվել է 1999
▲== Ձևաչափեր==
== Հասկացություններ ==▼
▲*'''Հեղինակավոր գրառումներ'''`պարունակում են տեղեկությունն անձնաունների, խորագրերի, աշխարհագրական անվանումների և այլն:
▲*'''Մատենագիտական գրատումներ`''' նկարագրում են նյութը (գիրք, ձայներիզ,քարտեզ, պարբերական հրատարակություն, էլէկտրոնային ֆայլ և այլն) ըստ նկարագրման խմբերի:
▲*'''Դասակարգիչներ:''' Դասակարգիչների վերաբերյալ տվյալները պահվում են ՄԵԸՔ գրառումների տեսքով
▲*'''Պահումների վերաբերյալ գրրառումներ`''' տրամադրում է տվյալներ գրադարանում, պահվող նյութի տեղաբախշման, միավորների քանակի, կարգավիճակի, գույքահամարի և այլնի վերաբերյալ :
▲ՄԵԸՔ ստանդարտի հիմքի վրա ստեղծված ձևաչափերից աշխարհում ամենալայն կիրառություն ունեցողը MARC21-ն է, որը նախագծվել է 1999 թվականին: Սա ԱՄՆ-ում օգտագործվող USMARC և Կանդայում օգտագործվող CANMARC ստանդարտների մեկտեղումն է: Աշխարհում նախագծվել և տեղայնացվել են MARC21–ի բազմաթիվ ազգային տարբերակներ: Գերմանիայում օգտագործվում է MAB(Maschinelles Austauschformat fur Bibliotheken) ստանդարտը, որը ՄԵԸՔ համատեղելի չէ:
▲== Հասկացություններ==
MARC21 ստանդարտը նախատեսված է տեղեկատվության տարբեր տեսակի կրիչների վրա թողարկված նյութերի նկարագրության համար:
# ''շտեմարան''
# ''տվյալ''
# ''դաշտ''
# ''գրառում''
== Տեսակներ ==
* Գրքեր/Books (BK)▼
* Շարունակակն պաշարներ/Continuing resources (CR)▼
▲*Գրքեր/Books (BK)
* Համակարգչային ֆայլեր/Computers files (CF)▼
▲*Շարունակակն պաշարներ/Continuing resources(CR)
* Քարտեզներ/Maps (MP)▼
▲*Համակարգչային ֆայլեր/Computers files(CF)
* Երաժշտական գործեր/Music (MU)▼
▲*Քարտեզներ/Maps(MP)
▲*Երաժշտական գործեր/Music(MU)
*
▲*Խառը նյութեր/Mixed materials (MX)
== Աղբյուրներ ==
# https://www.loc.gov/marc/
# http://www.iso.org/iso/home.html
# http://www.isbn.org
# www.oclc.org/bibformats/en/introduction.html
# www.oclc.org/bibformats/en/introduction.html▼
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
▲#www.oclc.org/bibformats/en/introduction.html
[[Կատեգորիա:Գրադարանավարություն]]
|
edits