«Արաբերենի ձայնանիշեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ փոխարինվեց: ` → ՝ (11) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Հարաքա.png|մինի|450 px|Սևով նշված են արաբական այբուբենի տառերը, իսկ մոխրագույնով`հարաքաները]]'''Ձայնավորումները''' ({{lang-ar|حركات}} «շարժում», եզ.թ. {{lang-ar2|حركة}} ''հարաքա''), տողի վերևում կամ ներքևում դրվող նշանների համակարգ են, որոնք [[արաբերեն]]ում օգտագործվում են կարճ ձայնավոր հնչյունները և արտաբերվող բառի այլ առանձնահատկությունները նշելու համար։ Տեքստում այս ձայնավորների տեղադրումը արաբերեն նաև անվանում են '''թաշքիլ''' ({{lang-ar|تشكيل}})։ <ref name="ReferenceA">Ковалев А. А., Шарбатов Г. Ш., Учебник арабского языка, 3 изд., Москва, Восточная литература, 1998</ref> Քանի որ արաբական այբուբենի տառերով նշվում են միայն բաղաձայներն և երկար ձայնավորները, հետևաբար չձայնավորված տեքստը անհնար է «բարձր կարդալ», կարելի է միայն կռահել այնտեղ գրված բառերի ձայնավորումները։ Իսկ ձայնավորված տեքստը բնականաբար իր մեջ է պարունակում բառը ճիշտ արտաբերելու համար բոլոր անհրաժեշտ տեղեկատվությունը։
 
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:Հարաքա.png|մինի|450 px|Սևով նշված են արաբական այբուբենի տառերը, իսկ մոխրագույնով`հարաքաները]]
 
== Պատմությունը ==
[[Պատկեր:Abbasid Koran folio from Egypt.jpg|մինի|240px|[[Ղուրան]] [[X դար]]ի Նասրի և Յահյիի թաշքիլով (կարմիր կետեր)]]
 
Տող 14 ⟶ 12՝
Ձայնավորումների ժամանակակից տարբերակը ստեղծվել է 786 թ. օմանացի Խալիլ իբն Ահմադ ալ-Ֆարհադիի կողմից, որը հայտնի է նաև նրանով, որ կազմել է արաբերենի առաջին բառարանը։ Նա նաև ստեղծել է համզայի պատկերման համար նախատեսված նշանը։ XI դարի սկզբից սկսած ձայնավորման համար նախատեսված այս նշանների օգտագործումն արդեն դառնում է համընդհանուր բոլոր արաբական տեքստերի համար։<ref>[http://www.islamicart.com/main/calligraphy/reform.html The Reform of Arabic Writing]</ref>
 
== Օգտագործում ==
== Օգտագործումը ==
Հաճախ արաբերեն տեքստերում ձայնավորումները չեն դրվում։ Բացառություն են կազմում Ղուրանը, և այն դեպքերը, երբ հարկավոր են տեքստի միտքը ճիշտ հասկանալու համար, հատկապես մանկական և ուսուցողական գրականության մեջ։<ref name="ReferenceA"/> Որպեսզի հասկանալի լինի հարաքաների դերը տեքստում, անհրաժեշտ է բերել մի պարզ օրինակ։ Վերցնենք հայերեն որևէ բառ և այնտեղից հանենք բոլոր ձայնավորները՝ տողնելով միայն բաղաձայները, օրինակ՝ հմլսրն բառը։ Այս բաղաձայների խմբից կազմված բառը բնականաբար անհասկանալի կլինի հայերեն լեզվի կրող չհանդիսացող մարդու համար։ Մինչդեռ հայերենին տիրապետող մարդը միանգամից կհասկանա, որ խոսքը համալսարան բառի մասին է։ Այսինքն նա կվերծանի այս բաղաձայների խումբը՝ավելացնելով դրանց համապատասխան ձայնավորները, մինչդեռ լեզվին չտիրապետող մարդը դա անել չի կարող։ Ահա այս նպատակի համար էլ ստեղծվել են հարաքաները։ Նրանց միջոցով արաբերենին չտիրապետող մարդը կարող է հեշտությամբ կարդալ արաբական գիրը, և խնդիր չի ունենա տեքստի վերծանման հետ կապված, քանի որ ամեն մի բաղաձայնի մոտ որոշակի նշաններով նշված կլինի, թե այս կամ այն տեղում բաղաձայնից հետո ինչ ձայնավոր պետք է կարդալ։ Հենց այս նշաններն էլ կոչվում են հարաքաներ։
 
Տող 23 ⟶ 21՝
բարեգութ և մեծահոգի աստծո անունով
 
== ՆշաններըՆշաններ ==
 
=== Հարաքաների նշաններընշաններ (կարճ ձայնավորներըձայնավորներ) ===
 
Հարաքաները տեքստում տեղադրվում են որոշակի նշանների տեսքով, որոնցով որոշվում է, թե տվյալ բառն ինչպես պետք է ճիշտ կարդալ։ Եթե ձայնավորը պետք է երկար արտասանել, օգտագործվում է նաև համապատասխան երկարացված տառը, որը դրվում է բաղաձայնից հետո (հարֆ մադդ)։<ref name=autogenerated1>Кузьмин С. А., Учебник арабского языка, Москва, Восточная литература, 2001</ref>
Տող 56 ⟶ 54՝
Իրենից ներկայացնում է ({{lang-ar|ألف خنجرية}}, ալիֆ խանջարիյա, «թրային ալիֆ») ալիֆ տառի տեսքով նշան – մատնանշում է երկար «ա» ձայնն այն բառերում, որտեղ սովորական ալիֆ տառը չի գրվում ուղղագրական կանոններից ելնելով։<ref name="ReferenceA"/>
 
== Ծանոթագրություններ ==
== Գրականության ցանկ ==
<references/>
 
== Արտաքին հղումներ ==
== Հղումներ ==
* [http://www.islamicart.com/main/calligraphy/reform.html The reform of arabic writing] {{ref-en}}
* [http://www.telefonica.net/web2/jmt/arabe/signosauxiliares.en.html Writing Arabic: Vowel Marks] {{ref-en}} ([http://www.telefonica.net/web2/jmt/arabe/signosauxiliares.html оригинал] {{ref-es}})