«Վալս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «thumb|Վալս պարող զույգ [[Ֆենակիստիսկոպով (1893)]] '''Վալս''' ({{lang-fr|valse}}), սահուն պ...»:
 
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր: Phenakistoscope 3g07690d.gif|thumb|Վալս պարող զույգ [[Ֆենակիստիսկոպ]]ով (1893)]]
 
'''Վալս''' ({{lang-frde|valsewalzen}}), սահուն պտույտներով առաջընթաց զուգապար, որին հատուկ է 3/4 երաժշտական չափը: Վալսը պարում են մեկ տակտում երեք հարված պարունակող երաժշտության ներքո: Յուրաքանչյուր տակտ սկսվում է ընդգծված հարվածային հաշվից և ավարտվում ավելի քիչ շեշտված հարվածով:
[[Պատկեր:Waltz dance pattern.png|thumb|right|250px|Վալս [[ռիթմ]].<ref name="Blatter">{{cite book|last1=Blatter|first1=Alfred|title=Revisiting music theory: a guide to the practice|date=2007|isbn=0-415-97440-2|page=28}}</ref>]]
[[Պատկեր:Jazz waltz dance pattern.png|thumb|right|250px|Ջազ վալս ռիթմ.<ref name="Blatter"/>]]
 
== Պատմություն ==
 
Վալսի նշանավոր և դասական տարատեսակը համարվում է հռչակավոր վիեննական վասը:
Վիեննական վալսի ծագման տարեթիվը համարվում է [[1775 թվականըթվական]]ը, սակայն վալսի վերաբերյալ առաջին հիշատակումներն առնչվում են դեռևս XII-XIII դարերին, երբ [[Բավարիա]]յում պարում էին «Nachtanz» պարը<ref>A Dictionary of Music and Musicians (A.D. 1450–1880) By George Grove, Sir George Grove, John Alexander Fuller-Maitland, Adela Harriet Sophia (Bagot) Wodehouse. Published 1889. Macmillan</ref>:
 
Վալս պարի նախահայրերն են համարվում և՛ ավստրիական ժողովրդական պար լենդլերը, և՛ պրովանսական պար վոլտան: Այդ երկու պարերն էլ զուգապարեր են, որոնք պարում էին 3/4 երաժշտական չափով: Նման հաշվով առաջին պարերից մեկը համարվում է ֆրանսիական գյուղական պար Պրովանսից, որի ծագման տարեթիվը, ինչպես 1882 թվականին գրել է «La Patrie» («Հայրենիք») ամսագիրը, համարվում է [[1559 թվականըթվական]]ը: Այն պարել են «Volta» անվանումը կրող ժողովրդական երաժշտության ներքո: Վոլտա անվանումով այդ շրջանում գոյություն ուներ նաև իտալական առանձին պար: Իտալերենից թարգմանաբար «volta» բառը նշանակում է «շրջադարձ»: Պարի դեռ նախնական տարբերակներում էլ դրա հիմքը համարվում էր անդադար պտույտները:
 
[[XVI դարումդար]]ում վոլտան տարածում է գտնում [[Արևմտյան Եվրոպա]]յի թագավորական պալատներում: Այն բավականին նման էր գալյարդ պարին, որը կատարում էին 3/2 ռիթմով երաժշտության տակ, սակայն՝ ավելի արագ տեմպով:
 
Լենդլերի<ref>''The History of Lady Sophia Sternheim'', trans. Christa Baguss Britt (State University of New York Press, 1991), p. 160.</ref> հետ միախառնված վոլտան մեծ տարածում է գտնում [[Գերմանիա]]յում, [[Չեխիա]]յում և [[Ավստրիա]]յում: Պարի փոփոխվող բնույթի հետ, երբ քայլերը դառնում են ավելի լայն, շարժումներն՝ ավելի ճկուն ու սահուն, պարը ստանում է նոր անուն՝ գերմաներեն walzen բառից, որը նշանակում է պտտվել, ինչն էլ դառնում է վալսի գերմանական ծագման վարկածի հիմքը:
 
[[XIX դար]]ասկզբին վալսը ձեռք է բերում իր առանձնահատուկ տարբերակիչ գիծը՝ շեշտված ռիթմը, որը դարձնում է պարն առավել էլեգանտ ու ռոմանտիկ: Վիեննայում բնակվող կոմպոզիտորներ՝ [[Յոհան Շտրաուս (հայր)|Յոհան Շտրաուս հայրը]] և [[Յոհան Շտրաուս|Յոհան Շտրաուս որդին]]<ref>The Waltz Emperors. Wechsberg. 1973. C. Tinling & Company. pages 59–61</ref>, գրելով այնպիսի հանրահռչակ գլուխգործոցներ, ինչպիսիք են «Երկնագույն Դանուբն» ու «Վիեննական անտառի հեքիաթները», անմիջականորեն նպաստում են վիեննական վալսի կայացմանը:
 
Դառնալով պարահանդեսային պաշտոնական պար՝ այն առավել քան համահունչ էր տվյալ շրջանի նորաձևությանը. նեղ ու բարակ իրանին համապատասխան զգեստներ՝ լայն և ուռած փեշերով շրջազգեստներ, որոնք ընդգծում էին պարող տիկնոջ գեղեցկությունն ու նրբագեղությունը:
 
Ներկայումս էլ վիեննական վալսը պահպանել է XIX դարի պարահանդեսային պարերի ավանդույթները և կատարվում է երրերդ դիրքով, ինչը նշանակում է, որ կատարելու ընթացքում իրանը պետք է լինի խիստ ուղիղ ու ձգված, որտեղ արտահայտիչ շարժումները գրեթե բացակայում են:
Վիեննական վալսի գեղեցկությունը կայանում է փոփոխական տեմպի ու անընդհատ իրար հաջորդող աջ և ձախ շրջապտույտների մեջ:
 
Վիեննայում Յոհան Շտրաուսի բրոնզաձույլ արձանի շուրջը սփռված քաղաքային այգում ամառային երեկոները բոլոր ցանկացողները պարում են վալս՝ նվագախմբի հնչյունների ներքո: Վալսին նվիրված ևս մեկ նշանավոր միջոցառում է [[Վիեննայի պետական օպերա|Վիեննայի օպերային թատրոնում]] Ամանորի գիշերը [[Վիեննայի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ]]ի համերգը:
 
Իր գոյության տարիների ընթացքում ենթարկվել է բազում փոփոխությունների: Գոյություն ունի վալսի դանդաղ տարատեսակը, որը վերջնականապես ձևավորվել է Անգլիայում, և չնայած նրան, որ դանդաղ վալսը դեռ անվանվում է բոստոնյան վալս՝ չկա դանդաղ վալսի իրական ծագման վերաբերյալ միասնական մոտեցում:
 
Անգլիայում վալսը պաշտոնականացվել է Ելիզավետա թագուհու միջնորդությամբ: Իսկ այն բանից հետո, երբ [[Վիկտորիա (Մեծ Բրիտանիայի թագուհի)|արքայադուստր Վիկտորյան]] [[1838 թվական]]ի [[հունիսի 28]]-ին՝ իր թագադրման օրը, հրավիրում է Յոհան Շտրաուսի նվագախմբին, վալսը վերջնականապես հաստատվում է Անգլիայի թագավորական պալատում:
 
XVI դարում վոլտան տարածում է գտնում [[Արևմտյան Եվրոպա]]յի թագավորական պալատներում: Այն բավականին նման էր գալյարդ պարին, որը կատարում էին 3/2 ռիթմով երաժշտության տակ, սակայն՝ ավելի արագ տեմպով:
 
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Վալս» էջից