«Մոմիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{տես նաև|Հայ մանրանկարիչների ցանկ}}
{{Տեղեկաքարտ Քանդակագործ}}
| name = Մոմիկ
| Ի ծնե տրված անունը =
| Պատկեր =
| անվանումը =
| Ծննդյան ամսաթիվ = 13-րդ դար
| Ծննդավայր =
| Մահացել է= 1333
| Վախճանի վայրը = [[Նորավանք]], [[Հայաստան]]
| ազգություն = [[հայ]]
| Ոճ(եր)ը =
| Ժանր(եր)ը = [[քանդակագործություն]]
| Գործունեությունը =քանդակագործ
| Գործունեության տարիներ =
| ազդվել է =
| ազդել է=
}}
 
'''Մոմիկ''' (13-րդ դար - 1333), [[հայ]] հայտնի [[մանրանկարչություն|մանրանկարիչ]]<ref>{{cite book | title=Մոմիկ մանրանկարիչ, 13-14-րդ դդ | publisher=«Նաիրի» հրատարակչություն | year=2013 թ | location=Երևան | pages=64 | isbn=978-5-550-01612-1}}</ref>, [[ճարտարապետություն|ճարտարապետ]] և [[քանդակագործություն|քանդակագործ]]<ref>{{cite book | title=Մոմիկ | author=Կարեն Մաթևոսյան | year=2010 թ | location=Երևան | pages=88 | isbn=978-99941-838-2-1}}</ref>։ Գործել է [[Վայոց Ձոր]]ում։
 
==Կենսագրություն==
Մոմիկն ապրել ու գործել է 13XIII- 14-րդXIV դարերում, Հայաստանում (Սյունյաց աշխարհում)։ Ապրել է Երիցակ վարպետի հետ, որին նա իր պապն էր համարում՝ սակայն նրա պապը չէր։ Երիցակի հետ նա փախել է Անիից և ապրել մի գյուղում շատ աղքատ։
 
Ենթադրվում է, որ նա իր գործունեությունը սկսել է Կիլիկիայում՝ 1283 թվականին Կեռան թագուհու պատվերով մի Ավետարան ծաղկելով և այդպես հայտնի դառնալով։ Եղել է Օրբելյան տան նկարիչ-ճարտարապետը։ Մի անգամ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանը Նորավանք է հրավիրում քառասուն քարգործների՝ ամենաարագը մի մատնաչափ խաչ քանդակելու, ուր հաղթում է տասնվեցամյա Մոմիկը, որի արդյունքում Ստեփանոս Օրբելյանն ասում է, «Եթե քարը նրա կամքին ենթարկվում է մոմիկի պես, ապա եկեք նրան և առաջին մրցանակը տանք և Մոմիկ մականունը»:
Եղել է Օրբելյան տան նկարիչ-ճարտարապետը։ Մի անգամ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանը Նորավանք է հրավիրում քառասուն քարգործների՝ ամենաարագը մի մատնաչափ խաչ քանդակելու, ուր հաղթում է տասնվեցամյա Մոմիկը, որի արդյունքում Ստեփանոս Օրբելյանն ասում է, «Եթե քարը նրա կամքին ենթարկվում է մոմիկի պես, ապա եկեք նրան և առաջին մրցանակը տանք և Մոմիկ մականունը»:
 
Իր որոշ աշխատանքների տակ նա դրել է «Մոմիկ վարպետ» ստորագրությունը, որով էլ հայտնի է եղել։
Տող 31 ⟶ 14՝
 
== Ավանդազրույց ==
 
Մոմիկը սիրահարվում է Սյունյաց իշխանի գեղեցիկ դստերը։ Իշխանը խոստանում է աղջկան վարպետին կնություն տալ այն պայմանով, եթե Մոմիկը կարողանա սեղմ ժամկետում մի հոյակերտ տաճար կառուցել։ Երբ վանքի շինարարությունը մոտեցել էր իր ավարտին, իշխանը իր ծառային հրամայում է ամեն գնով խոչընդոտել, որպեսզի Մոմիկը կատարի իր պայմանը։ Ծառան գաղտնի բարձրանում է վանքի [[գմբեթ]]ի վրա աշխատող վարպետի մոտ, հրում և վայր գցում նրան։ Վարպետին թաղում են ընկած տեղում՝ իր կառուցած վանքի բակում, իսկ գմբեթի շինարարությունը ավարտին են հասցնում նրա աշակերտները<ref>Ա․Ղանալանյան, Ավանդապատում, Երևան, 1969, էջ 228</ref>։
 
Տող 37 ⟶ 19՝
[[Պատկեր:Faceofgod.JPG|մինի|250px|աջից|Նորավանքի գավիթի «Աստված և հայր» քանդակը]]
Նրա գործերից մնացել են՝
* Գրքեր
:*Չորս ձեռագիր ավետարաններ՝ 1292, 1302 (կամ՝ [[Ստեփանոս Օրբելյան]]ի), 1283 (չստորագրված) թվականների [[Աստվածաշունչ|Ավետարանները]], 1283-84 թվականների հավաքածուն։
* Քանդակագործություններ
:* 1308 թվականի խաչքարը [[Նորավանք]]ում, [[Արենի գյուղ|Արենի]]ի եկեղեցու Աստվածամոր և մանկան պատկերը (1321), Նորավանքի գավթի Աստվածամոր և Հայր Աստծո պատկերաքանդակները։
*Ճարտարապետական կառույցներ
:* Նորավանքի եկեղեցու գավիթը, Արենիի եկեղեցին, Նորավանքում [[Բուրթել իշխան]]ի երկհարկ դամբարան-եկեղեցին, նրան են վերագրվում նաև [[Եղեգիսի Զորաց]], [[Տաթև]]ի [[Սբ. Գրիգոր եկեղեցի|Սբ. Գրիգոր]] եկեղեցիները։
* Ենթադրյալ՝
:* [[Բուրթելաշեն եկեղեցի|Բուրթելաշեն եկեղեցու]] նախագիծը և մասամբ կառուցումը
 
== Պատկերասրահ ==
Տող 61 ⟶ 43՝
{{ծանցանկ}}
 
== Աղբյուրներ ==
* [http://www.azg.am/AM/2007112417 Մոմիկ Վարդպետի մասին հոդված «Ազգ» օրաթերթում։]
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մոմիկ» էջից