«Մեծ կիսագնդեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 2.
[[Պատկեր:Frontal lobe animation.gif|thumb|Կարմիրը՝ մեծ կիսագնդերի ճակատային բիլթը]]
 
'''Մեծ կիսագնդերըկիսագնդեր,''' [[գլխուղեղ]]ի ամենամեծ բաժինն են։ Բաղկացած են գալարապատ մակերեսով գորշ նյութից՝ [[Մեծ կիսագնդերի կեղև|կեղևից]] և նրա տակ գտնվող սպիտակ նյութից։ Վերջինիս մեջ տեղադրված են գորշ նյութի կուտակումներ՝ [[հիմային կորիզներ]] (ենթակեղևային կենտրոններ)։
 
Գլխուղեղի կեղևն ունի 3-4 մմ հաստություն, պարունակում է մոտ 14-18 միլիարդ [[Նեյրոն|նյարդային բջիջբջիջներ]] ու առավել շատ [[Նեյրոգլիա|ուղեկից]] բջիջներ։ Կեղևի ընդհանուր մակերեսը մոտ 2200 սմ² է։ Կիսագնդերի կեղևը ծալքավոր է, կան մեծ թվով գալարներ, ակոսներ, որոնք մեծացնում են նրա մակերեսը։ Յուրաքանչյուր կիսագունդ հիմնականում կազմված է 4 բլթերից՝ ճակատային, գագաթային, ծոծրակային և քունքային։
 
== Մեծ կիսագնդերի նշանակությունը ==
Տող 17.
Մարդու ուղեղում կան գոյացություններ, որոնք բացակայում են կենդանիների ուղեղում։ Միաժամանակ որոշ բարձրագույն ֆունկցիաներ կատարվում են կիսագնդերի մեկի մասնակցությամբ։ Ձախ կիսագնդի ճակատային բլթում գտնվում է '''խոսքի շարժողական''' կենտրոնը, որը կարգավորում է խոսքին մասնակցող մկանների համաձայնեցված գործունեությունը։ Այս կենտրոնի քայքայումից առաջանում է համրություն։ Քունքային բլթում տեղադրված է բառերի '''իմաստը հասկանալու''' կենտրոնը։ Նրա վնասումից զարգանում է խոսքի լսողության խլություն։ '''Գրելու''' կենտրոնը տեղադրված է ճակատային բլթի հետին մասում, իսկ '''կարդալու''' կենտրոնը՝ գագաթային բլթի անկյունային գալարում։ Աջ կիսագունդը մասնակցում է '''պատկերավոր մտածողության''' գործընթացներում (դեմքերի ճանաչում, երաժշտական և գեղարվեստական գործունեություն)։
 
Մեծ կիսագնդերի սպիտակ նյութինյութում մեջ կան գորշ նյութի կուտակումներ՝տեղակայված հիմային հանգույցներ, որոնք կոչվում են նաև ենթակեղևային կորիզներ։ Նրանքկորիզները մասնակցում են շարժումների կազմակերպմանն ու կարգավորմանը։ Որոշ կորիզներկորիզների վնասվելուց առաջանում է սակավաշարժություն, գլխի ու վերջույթների մկանների դող, քայլելիս խանգարվում են փոխհամաձայնեցված շարժումները։
 
[[Կատեգորիա:Մարդու անատոմիա]]