«Կարոլինգյան արվեստ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 3.
== Պատմություն==
Կարոլինգներ (ուշ լատիներեն Carolingi, ֆրանսերեն Carolingiens, գերմաներեն Karolinger), թագավորական և կայսերական դինաստիա |[[Ֆրանկական պետություն]]ում: Անվանումը՝ Կարլոս Մեծի անունից: Կարոլինգների դինաստիան հաջորդել է Մերովինգներին ([[751 թվական|751 թվականիցի]]ց) և թագավորել մինչե 10 -րդ դարը: Կարոլինգները հզորության գագաթնակետին հասան Լորշի ([[Գերմանիա]]) մենաստանի դարպասը վերդարպասյա մատուռով (մոտ [[774 թվական]]) «Մարկոս ավետարանիչ», մանրանկար «էբբոյի Ավետարան»-ից (մոտ 816–835 թվականներ, Քաղաքային գրադարան, էպերնե, Ֆրանսիա) Ախենի կապելլայի (մինչն 798–805 թվականները) ներսը Կարլոս Մեծի օրոք, որն իրեն ենթարկեց գրեթե ամբողջ [[Արևմտյան Եվրոպա]]ն: Նրան հաջորդեց որդին՝ Լյուդովիկոս Բարեպաշտը (թագավորել է 814–840 թվականներին): [[843]] թվականի [[Վերդենի պայմանագիր (843)|Վերդենի պայմանագրով]] կայսրությունը բաժանվեց Լյուդովիկոս Բարեպաշտի որդիների՝ Լոթարի, Լյուդովիկոս Գերմանացու և Կարլոս ճաղատի միջև: Կարլոս III Հաստամարմինը (կայսր 881–887 թվականներին) կարճ ժամանակով վերամիավորեց կայսրությունը: Նրանից հետո Կարոլինգները թագավորեցին Իտալիայում մինչև [[905]] թվականը:
 
«Կարոլինգյան վերածնունդն» ընթացել է անտիկ կրթության «վերածննդի» նշանաբանով. կազմակերպվել են նոր դպրոցներ (Տուրում, Կորբիում, [[Ֆուլդա (շրջան)|Ֆուլդա]]յում, Ռեյմսում և այլուր), արքունիք են հրավիրվել մի շարք ուսյալ գործիչներ, լուրջ ուշադրություն է դարձվել անտիկ գրականությանն ու ընդհանրապես աշխարհիկ գիտելիքներին, պատմագրության, կերպարվեստի և ճարտարապետության զարգացմանը, ձեռագրերի ընդօրինակմանը: Կարոլինգյան արվեստում ձևավորվել են եվրոպական միջնադարյան ֆեոդալական արվեստի հիմունքները: Այդ դարաշրջանի ինտենսիվ շինարարության մասին վկայում են գրական աղբյուրները (վանքերի, պալատների ընդարձակ համալիրներ, «բուրգ»- ամրություններ, բազիլիկ եկեղեցիներ):
 
== Ճարտարապետություն և արվեստ ==
Պահպանված սակավաթիվ կառույցներից են՝ [[Ախեն]]ի բազմանկյուն կենտրոնակազմ կապելլան (մինչև 798-805), Ֆուլդայի Սանկտ-Միխայել կապելլա-ռոտոնդան (մոտ 820—822 թվականներ), Կորվեի եռանավ եկեղեցին (822—885 թվականներ), Լորշի վերդարպասյա կառույցը ( որմանկարները, մոտ 800 թվական)։ Զարգացել է մանրանկարչությունը (ավետարանիչների պատկերներ, աստվածաշնչյան տեսարաններ, կարոլինգյան դինաստիայի միապետներ)։ Որոշ մանրանկարներ առանձնանում են անտիկ ոճավորման և միջնադարյան սիմվոլիկայի ու զարդանկարների համադրմամբ, մյուսները («Ադայի Ավետարան», 9-րդ դարի սկիզբ, Քաղաքային գրադարան, Թրիթ, «էբբոյի Ավետարան», մոտ 816-835 թվականներ, Քաղաքային գրադարան, էպերնե)՝ ազատ, դինամիկ կոմպոզիցիայով։ Փղոսկրից պատրաստվել են գրքերի կազմեր, զարդատուփեր և այլն։ Տարածված են եղել ձուլումը, դրվագումը, փորագրությունը, արծնակիտումը, քարի քանդակազարդումը։
Տող 9 ⟶ 11՝
 
== Գրականություն ==
* Beckwith, John. ''Early Medieval Art: Carolingian, Ottonian, Romanesque'', Thames & Hudson, 1964 (rev. 1969), ISBN 0-500-20019-X
* Dodwell, C.R.; ''The Pictorial arts of the West, 800—1200'', 1993, Yale UP, ISBN 0-300-06493-4
 
* Gaehde, Joachim E. (1989). «Pre-Romanesque Art». ''[[Dictionary of the Middle Ages]]''. ISBN 0-684-18276-9
Dodwell, C.R.; The Pictorial arts of the West, 800—1200, 1993, Yale UP, ISBN 0-300-06493-4
* Hinks, Roger. ''Carolingian Art'', 1974 edn. (1935 1st edn.), University of Michigan Press, ISBN 0-472-06071-6
Gaehde, Joachim E. (1989). «Pre-Romanesque Art». Dictionary of the Middle Ages. ISBN 0-684-18276-9
* [[Ernst Kitzinger|Kitzinger, Ernst]], ''Early Medieval Art at the British Museum'', (1940) 2nd edn, 1955, British Museum
Hinks, Roger. Carolingian Art, 1974 edn. (1935 1st edn.), University of Michigan Press, ISBN 0-472-06071-6
* Lasko, Peter, ''Ars Sacra, 800—1200'', Penguin History of Art (now Yale), 1972 (nb, 1st edn.) ISBN 978-0-14-056036-7
Kitzinger, Ernst, Early Medieval Art at the British Museum, (1940) 2nd edn, 1955, British Museum
* [http://www.britannica.com/eb/article-9020436/Carolingian-art «Carolingian art»]. In ''[[Encyclopædia Britannica]]'' Online
Lasko, Peter, Ars Sacra, 800—1200, Penguin History of Art (now Yale), 1972 (nb, 1st edn.) ISBN 978-0-14-056036-7
«Carolingian art». In Encyclopædia Britannica Online
 
[[Կատեգորիա:Արվեստ ըստ ժամանակաշրջանի]]