«Գարեջուր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
|||
Տող 3.
Գարեջուրը վաճառվում է թիթեղյա ամաններով և շշերով, փաբերում և բառերում կարող է լինել նաև [[Տակառի գարեջուր|տակառներում]]։ Գարեջրագործությունը համաշարհային բիզնես է, որը բաղկացած է որոշ գերիշխող դիրք ունեցող միջազգային ընկերություններից և հազարավոր փոքր արտադրողներից։ Գարեջրի ալկոհոլային հարաբերությունը կազմում է 4-6 տոկոս ըստ ծավալի, սակայն այն կարող է տատանվել 0.5-20 տոկոսի սահմաններում, որոշ գործարաններ արտադրում են 40% և ավել թնդությամբ գարեջուր<ref name="BBC News 2010">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/north_east/8517607.stm|title=World's strongest beer reclaimed|date=2010-02-16|website=BBC News|accessdate=2015-08-05}}</ref>։
== Պատմություն ==
[[File:EMS-89615-Rosecrucian-Egyptian-BeerMaking.jpg|thumb|Egyptian wooden model of beer making in ancient Egypt, [[Rosicrucian Egyptian Museum]], [[San Jose, California]]]]
Գարեջուրը աշխարհի ամենահին պատրաստվող ալկոհոլներից մեկն է, հավանաբար ավելի վաղ քան վաղ [[նեոլիթ]]ը կամ մ․ թ․ ա․ 9500 թվականը, երբ մադրը սկսեց մշակել հացահատիկ<ref>{{cite web |url=http://www.lifeslittlemysteries.com/when-was-beer-invented-0584/|title=Life's Little Mysteries.com – When Was Beer Invented?|publisher=lifeslittlemysteries.com|accessdate=3 May 2011}}</ref>, գրավոր հիշատակություններ պահպանվել են անտիկ Իրաքում և անտիկ Եգիպտոսում<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-66615/beer|title=Beer|publisher=Britannica.com}}; Michael M. Homan, ''Beer and Its Drinkers: An Ancient near Eastern Love Story'', Near Eastern Archaeology, Vol. 67, No. 2 (Jun. 2004), pp. 84–95.</ref>։ Հնագետները ենթադրում են, որ գարեջուրը նպաստել է քաղաքակրթությունների ձևավորմանը<ref>{{cite news |url=http://www.cbsnews.com/news/archeologists-link-rise-of-civilization-and-beers-invention/|title=Archeologists Link Rise of Civilization and Beer's Invention|publisher=CBS News|accessdate=10 November 2010|date=8 November 2010}}</ref>։ Մոտավորապես 5000 տարի առաջ [[Ուրուկ]] (ներկայիս Իրաքում) քաղաքի աշխատողները վարձատրվում էին գարեջրով<ref>George, Alison (June 22, 2016). [https://www.newscientist.com/article/2094658-the-worlds-oldest-paycheck-was-cashed-in-beer/ "The world's oldest paycheck was cashed in beer"]. ''[[New Scientist]]''.</ref>։ Գիզայի մեծ բուրգի կառուցման ժամանակ յուրաքանչյուր աշխատող օրական սննդակարգում ստանում էր չորսից հինգ լիտր գարեջուր, որը ծառայում էր և որպես սնունդ, և որպես զովացուցիչ խմիչք, որը կարևոր էր բուրգի շինարարության համար<ref>Tucker, Abigail (August 2011). [http://www.smithsonianmag.com/history/the-beer-archaeologist-17016372/?no-ist=&page=2 "The Beer Archaeologist"]. [[Smithsonian.com]].</ref>։
Գարուց պատրաստված գարեջրի առաջին քիմիական վկայությունները հայտնաբերվել են արևմտյան Իրանի [[Զագրոս]] լեռներում գտնվող Գոդին թեփե վայրում և թվագրվում են մ․ թ․ ա․ 3500–3100 թվականներին<ref name="McGovern 2009">McGovern, Patrick, ''Uncorking the Past'', 2009, ISBN 978-0-520-25379-7. pp. 66–71.</ref><ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/1992/11/05/world/jar-in-iranian-ruins-betrays-beer-drinkers-of-3500-bc.html|title=Jar in Iranian Ruins Betrays Beer Drinkers of 3500 B.C.|work=The New York Times|accessdate=10 November 2010|date=5 November 1992}}</ref>։ Շումերական որոշ հիշատակություններ վերաբերում են գարեջրին, ինչպես օրինակ՝ Նինկասի աստվածուհուն նվիրված «Նինկասիի գովերգը» աղոթքը<ref>{{cite journal |author=Prince, J. Dyneley|title=A Hymn to Ninkasi|journal=The American Journal of Semitic Languages and Literatures|volume=33|issue=1|pages=40–44|year=1916|doi=10.1086/369806}}</ref>, որը ծառայում է և՛ որպես աղոթք, և՛ որպես մի քանի գրագետ մարդ ունեցող մշակույթում գարեջրի բաղադրատոմսը հիշելու մեթոդ<ref name="Nin-kasi"/><ref name="sumer"/>։ Էբլայի սալիկները, հայտնաբերված 1974 թվականին [[Սիրիա]]յի [[Էբլա]] քաղաքում, ցույց էն տալիս, որ քաղքում մ․ թ․ ա․ 2500 թվականին արտադրվում էր գարեջուր<ref>Dumper, Stanley. 2007, p.141.</ref>։ Թթված խմիչ պատրաստում էին Չինաստանում մոտ մ․ թ․ ա 7000 թվականին՝ օգտագործելով բրինձ և միրգ։<!-- Unlike [[sake]], mould was not used to saccharify the rice (amylolytic fermentation); the rice was probably prepared for fermentation by [[mastication]] or [[malting]]. թարգմանեք էլի :( --><ref>{{cite web |url=http://www.pnas.org/content/101/51/17593.full|title=Fermented beverages of pre- and proto-historic China|publisher=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|accessdate=21 September 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.echinacities.com/Special/Beer-Festival/Content.aspx?n=3223|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090719014915/http://www.echinacities.com/special/Beer-Festival/Content.aspx?n=3223|archivedate=19 July 2009|title=Li Wine: The Beer of Ancient China -China Beer Festivals 2009|publisher=echinacities.com|date=15 July 2009|accessdate=21 September 2010}}</ref>
Շաքար պարունակող գրեթե ցանկացած նյութ կարող է ալկոհոլային խմորման ենթարկվել։ Հավանաբար, բազմաթիվ մշակույթներ նկատելով, որ քաղցր հեղուկը կարող է օսլայի աղբյուր հանդիսանալ՝ ինքնուրույն ստեղծել են գարեջուրը։ Հացը և գարեջուրը բարձրացրել են բարեկեցությունը մի մակարդակի, որը քաղաքակրթությունների կառուցման և այլ տեխնոլոգիաների օզարգացման համար ժամանակ են տվել<ref name="A History of the World in Six Glasses">{{cite book |last=Standage|first=Tom|title=A History of the World in Six Glasses|year=2006|publisher=Anchor Books|location=Westminster, MD|isbn=978-0-385-66087-7|page=311|url=https://books.google.com/?id=FjLrAAAACAAJ&dq=A+history+of+the+world+in+six+glasses}}</ref><ref>{{cite journal |url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=ales-well-with-the-world|journal=[[Scientific American]]|date=May 2007|title=Ale's Well with the World|first=Steve|last=Mirsky|accessdate=21 September 2010|doi=10.1038/scientificamerican0507-102|volume=296|issue=5|page=102}}</ref><ref>{{cite news |first=Horst|last=Dornbusch|url=http://www.aina.org/ata/20060827151956.htm|title=Beer: The Midwife of Civilization|publisher=Assyrian International News Agency|date=27 August 2006|accessdate=21 September 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.beer-pages.com/stories/complete-guide-beer.htm|first=Roger|last=Protz|authorlink=Roger Protz|title=The Complete Guide to World Beer|date=4 December 2004|quote=When people of the ancient world realised they could make bread and beer from grain, they stopped roaming and settled down to cultivate cereals in recognisable communities.|accessdate=21 September 2010}}</ref>։
Գերմանական և կելտական ցեղերը Եվրոպայում գարեջուրը տարածել են դեռևս մ․ թ․ ա․ 3000 թվականին<ref>{{cite web |url=http://www.stonepages.com/news/archives/000123.html|title=Prehistoric brewing: the true story|publisher=Archaeo News|date=22 October 2001|accessdate=21 September 2010}}</ref>, այն հիմնականում պատրաստվում էր ընտանեկան մակարտադում<ref>{{cite web |url=http://www.dreherrt.hu/portal/main.php?heading_id=27&article_id=&language=en|title=Beer-history|publisher=Dreher Breweries|accessdate=21 September 2010}}</ref>։ Բացի սոյայից, վաղ եվրոպական գարեջրերը կարող էին պարունակել մրգեր, մեղր, բազմաթիվ բույսերի տեսակներ, համեմունքներ և այլ նյութեր, ինչպես օրինակ թմրադեղային խոտաբույսեր<ref>Max Nelson, ''The Barbarian's Beverage: A History of Beer in Ancient Europe'' pp2, Routledge (2005), ISBN 0-415-31121-7.</ref>։ Սակայն, դրանք չէին պարունակում [[գայլուկ]], այն ավելացվել է հետագայում՝ Եվրոպայում առաջին հիշատակումները եղել են մոտ 822 թվականին [[Կարոլինգներ]] դինաստայից Աբբոթի<ref>[https://books.google.com/books?id=rMNf-p1mu6AC&pg=PA57&lpg=PA57&dq=hops+Carolingian+Abbot&source=web&ots=hquU2pyyXK&sig=bymjH2aH8Xc9uzm0rJS4FZc8c2g&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=1&ct=result Google Books] Richard W. Unger, ''Beer in the Middle Ages and the Renaissance'' pp57, University of Pennsylvania Press (2004), ISBN 0-8122-3795-1.</ref> և 1067 թվականին՝ [[Հիլդեգարդ Բինգենցի]]ի կողմից<ref>[https://books.google.com/books?id=6xul0O_SI1MC&pg=PA110&dq=Abbess+Hildegard+of+Bingen+hops&client=firefox-a&sig=ACfU3U15z21lcPS7K0HO2-Dp3Ju7zi8bgw Max Nelson], ''The Barbarian's Beverage: A History of Beer in Ancient Europe'' pp110, Routledge (2005), ISBN 0-415-31121-7.</ref>։
1516 թվականին [[Վիլիամ IV (Բավարիայի հերցոգ)|Բավարիայի հերցոգ Վիլիամ IV]]-ը ընդունեց [[Ռայնհայթսգեբոթ]]ը, հավանաբար ամենահին սննդի որակի կարգավորումը, որը 21-րդ դարում դեռ օգտագործվում է, ըստ որի՝ գարեջրի թույլատրելի բաղադրիչներն են՝ ջուր, գայլուկ և գարու ազիկ<ref>"[http://www.spiegel.de/international/germany/492-years-of-good-beer-germans-toast-the-anniversary-of-their-beer-purity-law-a-549175.html 492 Years of Good Beer: Germans Toast the Anniversary of Their Beer Purity Law]". ''[[Der Spiegel]]'' 23 April 2008.</ref>։ Գարեջուր արտադրվել և վաճառվել է ընտանեկան մակարդակում մինչև [[արդյունաբերական հեղափոխություն]]ը, սակայն 7-րդ դարում գարեջուրը սկսեց արտադրվել և վաճառվել Եվրոպական վանքերում։ Արդյունաբերական հեղափոխության ընթացքում գարեջրի արտադրությունը արհեստավորականից արտադրությունից փոխվեց արդյունաբերական արտադրության, ընտանեկան արտադրությունները 19-րդ դարի վերջին արդեն դադարել են էական դեր ունենալ<ref name="sotp">{{cite book |first=Martyn|last=Cornell|title=Beer: The Story of the Pint|year= 2003|isbn=0-7553-1165-5|publisher=Headline}}</ref>։ [[Խտաչափ]]ի և [[ջերմաչափ]] զարգացումը փոխեց եփումը՝ եփողին գործնթացի վրա ավելի մեծ հսկողություն և արդյունքի մասին ավելի լավ կարծիք թույլատրելով։
Գարեջրագործությունը համաշարհային բիզնես է, որը բաղկացած է որոշ գերիշխող դիրք ունեցող միջազգային ընկերություններից և հազարավոր փոքր արտադրողներից<ref name="market">{{cite web |url= http://biz.yahoo.com/p/bevalcmktd.html|title=Industry Browser — Consumer Non-Cyclical — Beverages (Alcoholic) – Company List|publisher=Yahoo! Finance|accessdate=5 November 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071002045616/http://biz.yahoo.com/p/bevalcmktd.html|archivedate=2 October 2007 |deadurl=no}}</ref>։ 2006 թվականի դրությամբ ավելի քան 133 միլիարդ լիտր գարեջուր է վաճառվում ամեն տարի՝ ընհանուր առմամբ տալով $294.5 միլիարդի եկամուտ (£147.7 միլիարդ)<ref name="researchandmarkets1"/>։
2010 թվականին Չինաստանի գարեջրի սպառումը անցել է 45 միլիարդ լիտրը, կամ գրեթե ԱՄՆ-ի կրկնակին, բայց միայն 5 տոկոսն է պրեմիում տակառի գինի եղել, իսկ Ֆրանսիայում և Գերմանիայում վաճառվածի 50 տոկոսը<ref>{{cite news |url=http://www.reuters.com/article/2011/11/03/us-beer-china-idUSTRE7A20X520111103|title=Analysis: Premium Chinese beer a bitter brew for foreign brands|date=3 November 2011 | work=Reuters}}</ref>։
== Գարեջուր արտադրող խոշորագույն գործաններ ==
| |||