«Օվկիանոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
չ clean up, փոխարինվեց: է: → է։ (8), բ: → բ։, ե: → ե։, ը: → ը։ (15), ի: → ի։ (5), ծ: → ծ։, մ: → մ։ (10), ն: → ն։ (11), ջ: → ջ։ (3), ս: → ս։ (3), վ oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո...
Տող 6.
[[Պատկեր:World ocean map.gif|աջից|մինի|275px|Աշխարհի օվկիանոսային ջրերը ցուցադրող անիմացիոն պատկեր: Երկրագունդը պարուրող ջրի անընդհատ զանգվածը՝ [[Համաշխարհային Օվկիանոս]]ը, բաժանված է մի քանի հիմնական տարածքների: Հինգ օվկիանոսային բաժանումներն են. [[Խաղաղ Օվկիանոս|Խաղաղ]], [[Ատլանտյան օվկիանոս|Ատլանտյան]], [[Հնդկական Օվկիանոս|Հնդկական]], [[Սառուցյալ Օվկիանոս|Սառուցյալ]] և [[Հարավային օվկիանոս|Հարավային]]: Վերջին երկուսը երբեմն ընդգրկվուն են նախորդ երեքի մեջ:]]
 
'''Օվկիանոս''' ([[հունարեն]]՝ Ωκεανός, ''Օկեա՛նոս''), [[ծովաջուր|աղի ջրի]] ահռելի զանգված, [[ջրոլորտ]]ի հիմնական բաղադրիչը:բաղադրիչը։ Երկրագնդի մակերևույթի մոտ 70%–ը (մոտ 361 միլիոն կմ²) ծածկված է օվկիանոսով՝ [[Համաշխարհային օվկիանոս|ջրային անընդհատ զանգված]]ով, որը պայմանականորեն տարաբաժանվում է մի քանի հիմնական օվկիանոսների և ավելի փոքր [[ծով]]երի: Այս մակերեսի կեսից ավելին ունի 3.000 մետրից ավել խորություն:խորություն։ Օվկիանոսային միջին աղիությունը կազմում է մոտ 3,5%, և գրեթե ամբողջ ծովաջրի աղիությունը ընկած է 3,1% և 3,8%–ի միջև:միջև։
 
Արտերկրային օվկիանոսները կարող է բաղկացած լինեն [[քիմիական տարր]]երի և [[քիմիական միացություններ|միացություններ]]ի լայն ցանկից:ցանկից։ Արտերկրային մակերեևույթի միակ հաստատված կայուն լուծույթով խոշոր մարմինները [[Տիտանի լիճ|Տիտանի լճեր]]ն են, չնայած փաստեր կան արեգակնային համակարգում այլ օվկիանոսների գոյության մասին:մասին։
Տեսականորեն ենթադրվում է, որ իրենց երկրաբանական պատմության սկզբում [[Մարս]]ն ու [[Վեներա]]ն ունեցել են խոշոր օվկիանոսներ:օվկիանոսներ։ Մարսի օվկիանոսային վարկածը ենթադրում է, որ Մարսի մակերևույթի մոտ երրորդ մասը մի ժամանակ ծածկված է եղել ջրով, չնայած Մարսի ջուրը այնքան էլ օվկիանոսային չէր և հնարավոր է գոլորշիացած լինի:լինի։
Այնպիսի միացություններ, ինչպիսիք [[աղեր]]ն են և [[ամիակ]]ը խառնված ջրին հայտնի են որպես ջրի սառցակալման ջերմաստիճանը իջեցնող, ինչը հնարավորություն է տալիս ջրային ռեսուրսներին մեծ քանակությամբ գոյություն ունենալ արտերկրային տարածքներում ծովի ջրի կամ [[սառույց]]ի տեսքով:տեսքով։
 
=== Բաժանում ===
Չնայած ընդունված է տարանջատել օվկիանոսները, սակայն աղի ջրի ամբողջությունը երկրագնդի վրա կոչում են [[Համաշխարհային օվկիանոս]]:<ref name="UNAoO">"[http://www.oceansatlas.com/unatlas/about/physicalandchemicalproperties/background/seemore1.html Distribution of land and water on the planet]". ''[http://www.oceansatlas.com/ UN Atlas of the Oceans]</ref><ref name=sciencedaily>{{cite web|title=Ocean|url=http://www.sciencedaily.com/articles/o/ocean.htm|publisher=Sciencedaily.com|accessdate=8-11-2012}}</ref> Ջրի մասնիկների անընդհատ ազատ տեղաշարժը ունի ֆունդամնետալ նշանակություն [[օվկիանոսագիտություն|օվկիանոսագիտության]] մեջ:մեջ։<ref>{{Cite journal|last=Spilhaus |first=Athelstan F.|date=July 1942|title=Maps of the whole world ocean|publisher=[[American Geographical Society]]
|volume=32 (3)|pages=431–5}}</ref>
 
Օվկիանոսների բաժանման հիմք են հանդիսանում հիմնականում [[մայրցամաք]]ները, [[արշիպելագ]]ները և այլ չափանիշներ:չափանիշներ։ Առավել մանրամասն տեղեկատվության համար տես ներքևի աղուսյակը:աղուսյակը։<ref name="sciencedaily"/><ref name=ceoe>{{cite web|title=Pacific Ocean - University of Delaware|url=http://www.ceoe.udel.edu/extreme2004/mission/divelocation/pacific.html|publisher=Ceoe.udel.edu|accessdate=8-11-2012}}</ref>
 
{| class="wikitable"
Տող 30.
| 4 || [[Հարավային օվկիանոս]] || Հաճախ համարվում է Խաղաղ, Ատլանտյան և Հնդկական օվկիանոսների մի մասը,<ref name="sciencedaily"/><ref name="IHO">{{cite web|url=http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf|title=Limits of Oceans and Seas, 3rd edition|year=1953|publisher=International Hydrographic Organization|accessdate=փետրվարի 7, 2010}}</ref> որը շրջափակում է [[Անտարկտիդա]]ն:
|-
| 5 || [[Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոս]] || Հաճախ համարվում է [[ծով]], որը փակում է [[Արկտիկա]]ն և ողողում է [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յի և Եվրասիայի հյուսիսային ափերը:ափերը։
|}
 
Խաղաղ և Ատլանտյան օվկիանոսները [[հասարակած]]ով բաժանվում են հյուսիսային և հարավային մասերի:մասերի։ Ավելի փոքր ջրային տարածքները կոչվում են այլ կերպ, օրինակ [[ծով]], [[նեղուց]], [[ծոց]] և այլն:այլն։
 
=== Ֆիզիկական բնութագրիչներ ===
[[Ջրոլորտ]]ի ընդհանուր զանգվածը 1.400.000.000.000.000.000 տոննա է կամ 1.4×1021 կգ, որը կազմում է [[Երկիր|Երկրի]] ընդհանուր զանգվածի 0,023 տոկոսը:տոկոսը։ [[Քաղցրահամ ջուր]]ը 3 տոկոսից էլ քիչ է կազմում, մնացածը [[աղի ջուր]]ն է, որը գտնվում է օվկիանոսներում:օվկիանոսներում։ [[Համաշխարհային օվկիանոս]]ը 361 միլիոն կմ<sup>2</sup> մակերևույթ ունի,<ref name=encarta>[http://encarta.msn.com/media_461547746/The_World's_Oceans_and_Seas.html Աշխարհի օվկիանոսներն ու ծովերը]</ref> ծավալը կազմում է մոտ 1,3 մլդ կմ<sup>3</sup>, միջին խորությունը՝ 3790 մ, առավելագույն խորությունը՝ 10923 մ:մ։<ref name=encarta /> Համաշխարհային ծովային ջրերի գրեթե կեսը 3000 մ խորություն ունեն:ունեն։<ref name="UNAoO"/> Օվկիանոսները, որոնց խորությունը 200 մ էլ քիչ է կազմում, ծածկում են Երկրի մակերևույթի մոտ 66%:<ref>[http://www.soest.hawaii.edu/oceanography/faculty/drazen/fishes.htm Խորը ծովային ձկները]</ref> Սրանց մեջ չեն մտնում այն ծովերը, որոնք կապված են Համաշխարհային օվկիանոսի հետ, ինչպիսին է օրինակ [[Կասպից ծով]]ը:
 
Ջրի կապտավուն գույնը մի քանի բաղկացուցիչ նյութերի արդյունք է:է։ Հիմնական բաղկացուցիչներն են լուծված օրգանական նյութերը և [[քլորոֆիլ]]ը:<ref name=Coble>Paula Գ. Քոբլ «Ծովային օպտիկական կենսաերկրաքիմիան. Օվկիանոսի գույնի քիմիական բաղադրությունը»</ref>
 
[[Նավաստի]]ները և այլ [[ծովագնաց]]ներ զեկուցել են, որ օվկիանոսը հաճախ տեսանելի լուսարձակում է, որը գիշերը մղոններով տարածվում է:է։ [[2005]] թ գիտնականներն առաջին անգամ հայտարարեցին, որ նրանք ունեն այս լուսարձակման վկայությունը՝ մի լուսանկար:լուսանկար։<ref>[http://www.livescience.com/strangenews/051004_sea_glow.html Ռոբերտ Ռոյ Բրիտ «Օվկիանոսի առեղծվածային լուսարձակումն ապացուցված է արբանյակային լուսանկարներում»]</ref> Այն հավանաբար առաջանում է [[կենսալուսարձակում]]ից:<ref>[http://www.usatoday.com/tech/columnist/aprilholladay/2005-11-21-glowing-sea-algae_x.htm Լուսարձակված ծով]</ref><ref>[http://www.newscientist.com/article.ns?id=mg18825195.600&feedId;=earth_rss20 Ծովի լուսարձակումը տիեզերքից]</ref><ref>[http://earthobservatory.nasa.gov/Study/glowingalgae/ Էմի Քեյսի «Անհավանական լուսարձակվող ջրիմուռները»]</ref>
 
=== Գոտիներ և խորություններ ===
[[Պատկեր:Oceanic divisions.svg|400px|մինի|Հիմնական օվկիանոսային բաժանումները]]
Օվկիանոսագետները բաժանում են օվկիանոսը մի քանի [[Օվկիանոսային գետի|գոտիների]] կախված ֆիզիկական և կենսաբանական պայմաններից:պայմաններից։ [[Պելագիկ գոտի]]ն ներառում է բոլոր բաց օվկիանոսային տարածքները, և կարող է բաժանվել իր հերթին ըստ խորության և լույսի թափանցման:թափանցման։ [[Ֆոտիկ գոտի]]ն ընկած է օվկիանոսի մակերևույթից մինչև 200 մետր խորությամբ տարածքը:տարածքը։ Այս գոտում այն տարածքն է, որտեղ կարող է տեղի ունենալ ֆոտոսինթեզ, և հետևաբար այն ունի ամենամեծ [[կենսաբազմազանություն]]ը: Քանի որ բույսերին անհրաժեշտ է ֆոտոսինթեզ, այս մակարդակից ներքև գտնվող կյանքի տեսակները ստիպված են սնվել կամ վերևից սուզվող նյութերով (տես [[ծավային ձյուն]]), կամ գտնել այլ էներգիայի աղբյուրներ, [[հիդրոթերմալ գազանցք]]ները այսպիսի էներգիայի հիմնական աղբյուրներն են [[Ափոթիկ գոտի|ափոթիկ գոտում]] (խորությունը 200 մետրից ներքև):։ Ֆոտիկ գոտու պելագիկ մասը անվանում են [[էպիպելագիկ]]: Ափոթիկ գոտու պելագիկ մասը կարող է բաժանվել շրջանների, որոնք ուղղահայաց իրար վրա են դասավորված ըստ ջերմաստիճանի:ջերմաստիճանի։
[[Մեզոպելագիկ]]ը ամենավերին շրջանն է:է։ Նրա ներքևի սահմանն է հանդիսանում [[ջերմային թռիչք]]ի շերտը 12&nbsp;°C ջերմաստիճանով, որը արևադարձային գոտիներում սովորաբար ընկած է 700-1000 մ խորության վրա:վրա։ Հաջորդը [[բաթիպելագիկ]] շրջանն է՝ 10-4&nbsp;°C միջակայքում, խորությունը սովորաբար լինում է 700-1000 մ:մ։ [[Աբիսալ դաշտ]]ի վերևում է գտնվում [[Աբիսալ գոտի|Աբիսալպելագիկ]] շրջանը, որի ներքևի սահմանը ընկած է 6000 մ խորության վրա:վրա։ Վերջին շրջանը պարունակում է խորը իջվածքներ, և անվանվում է [[հադալ գոտի|հադալպելագիկ]] շրջան:շրջան։ Այն տարածվում է 6000-11000 մ միջակայքում և հանդիսանում է օվկիանոսի ամենախոր գոտին:գոտին։
 
Պելագիկ ափոթիկ գոտիների հետ միասին կան նաև [[բենթիկ]] ափոթիկ գոտիներ:գոտիներ։ Դրանք համապատախանում են [[խորքային ծով]]ի երեք ամենախորը գոտիներին:գոտիներին։ [[Բենթիալ գոտի]]ն ծածկում է մայրցամաքային լանջը մինչև 4000 մ խորությունը:խորությունը։ Աբիսալ գոտին ծածկում է աբիսալ դաշտերը 4000 - 6000 մետր միջակայքում:միջակայքում։ Դրանից ներքև ընկած է հադալ գոտին, որը համապատասխանում է հադալպելագիկ շրջանին և գտնվում է օվկիանոսային իջվածքներում:իջվածքներում։
 
Պելագիկ գոտին նաև կարող է բաժանվել ենթաշրջանների, [[ներիտիկ գոտի]] և [[օվկիանիկ գոտի]]: Ներիտիկ գոտին ներառում է ջրային զանգվածները, որոնք ընկած են [[մայրցամաքային շելֆ]]երի վրա, իսկ օվկիանիկ գոտին ներառում է ամբողջ մնացած բաց ջրերը:ջրերը։ Ի հակադրություն, [[ծովափնյա գոտի]]ն ընդգրկում է մակընթացության ցածր և բարձր սահմանների միջև ընկած շրջանը և իրենից ներկայացնում ծովային և ցամաքային տարածքների միջև անցումային շրջանը:շրջանը։ Այն հայտնի է նաև որպես [[միջմակընթացային]] գոտի:գոտի։
 
=== Հետազոտություններ ===
[[Պատկեր:Ocean gravity map.gif|աջից|մինի|350px|Մեծ ստորջրյա ձևավորումների քարտեզ (1995)]]
 
Նավերով ճանապարհորդությունները օվկիանոսի վրայով սկսվել են նախապատմական ժամանակներում, իսկ ստորջրյա ճանապարհորդությունները և հետազոտությունները հնարավոր են դարձել միայն համեմատաբար վերջերս:վերջերս։
 
Օվկիանոսում ամենախորը կետն է [[Մարիանյան իջվածք]]ը, որը գտնվում է Խաղաղ օվկիանոսում, [[Հյուսիսային Մարիանյան կղզիներ]]ի մոտ:մոտ։ Նրա առավելագույն խորությունն է 10 971 մ (± 11 մետր):։ Բրիտանական ծովային նավ ''Չելենջեր II'' հայտնաբերել է այն 1951 թվականին և անվանել է նրա ամենախորը կետը՝ "[[Չելենջերի անդունդ]]": 1960 թվականին երկու մարդկանց կողմից կառավարվող [[«Trieste» բատիսկաֆ]]ը հասել է իջվածքի հատակին:հատակին։
 
Օվկիանոսի խորքային մասերի մեծ մասը դեռևս հետազոտված և նույնիսկ քարտեզագրված չէ:չէ։ 10 կիլոմետրից մեծ ձևավորումների ընդհանուր պատկերը ստեղծվել է 1995 հիմնվելով մոտ ընկած օվկիանոսի մակերևույթի գրավիտացիոն խանգարումների վրա:վրա։
 
=== Կլիման ===
[[Պատկեր:Thermohaline Circulation 2.png|մինի|200px|ձախից|Համընդհանուր ջերմային շրջանառության քարտեզ: Կապույտով նշված են խորքային ջրերի հոսանքները, իսկ կարմիրով՝ մակերևութային հոսանքները]]
[[Օվկիանոսային հոսքեր]]ը մեծապես ազդում են Երկրի [[կլիմա]]յի վրա փոխանցելով ջերմությունը արևադարձային գոտուց բևեռային շրջաններ, և տեղափոխում են ջերմ կամ սառը օդը և տեղումները ափամերձ շրջաններ, որտեղ քամիները կարող դրնաք հասցնել ցամաքի ներքին մասերը:մասերը։ Մակերևութային ջերմությունը և քաղցրահամ ջրերի հոսքերը ստեղծում են գլոբալ [[խտության գրադիենտ]], որը և կառավարում է օվկիանոսի լայնածավալ շրջանառության ջերմային մասը:մասը։ Այն կարևոր դեր ունի բևեռային շրջաններին ջերմության մատակարարման մեջ, և հետևաբար ծովային սառույցի կարգավորման մեջ:մեջ։ [[Ջերմային շրջանառություն|Ջերմային շրջանառության]] փոփոխությունները զգալի ազդեցություն ունեն Երկրի ռադիացիոն հավասարակշռության վրա:վրա։ Քանի որ, ջերմային շրջանառությունը կարգավորում է այն արագությունը, որով որ խորքային ջրերը հասնում են մակերևույթին, այն կարող է մեծապես ազդել նաև մթնոլորտում ածխաթթվի պարունակության վրա:վրա։
 
Ջերմային շրջանառության վրա [[համընդհանուր տաքացման]] հնարավոր ազդեցությունների մասին քննարկումը, տես [[ջերմային շրջանառության կանգնեցում]]:
 
Հաճախ նշվում է, որ ջերմային շրջանառության պատճառով է, որ Արևմտյան Եվրոպայի կլիման այդպիսի չափավոր է:է։ Մեկ այլ կարծիք պնդում է, որ դա բոլորովին այդպես չէ, և Եվրոպայի կլիման տաք է, քանի որ այն գտնվում է օվկիանոսային ավազանի քամհար ուղղության վրա, և [[մթնոլորտային ալիքներ]]ը բերում են տաք օդ դեպի հյուսիս մերձարևադարձային շրջաններից<ref>{{Cite journal |last=Սիգեր|first=Ռ. |year=2006 |url=http://www.americanscientist.org/issues/feature/2006/4/the-source-of-europes-mild-climate |title= Եվրոպայի փափուկ կլիմայի պատճառը |journal=Ամերիկան Սայենթիսթ}}</ref><ref>{{Cite journal |year=2003 |url=http://www.realclimate.org/Rhines_hakkinen_2003.pdf |title=Արդյոք ջերմության տեղաշարժը դեպի հյուսիսային ատլանտիկա կարևոր չէ՞ Եվրոպայի կլիմայի համար |journal=ԱԵՕՀ նորություններ |author=Ռեյնս և Հակինեն}}</ref>: [[Արկտիկական շուրջբևեռային հոսանք]]ը շրջապատում է մայրցամաքը, ազդելով տարածաշրջանի կլիմայի վրա և միացնում է տարբեր օվկիանոսների հոսանքները:հոսանքները։
 
[[Եղանակ]]ի առավել դրամատիկ ձևերից մեկը առաջանում է օվկիանոսների վրա, դա [[արևադարձային ցիկլոն]]ներն են (նույնպես անվանվում են "թայֆուններ" և "փոթորիկներ", կախված նրանից, թե որտեղ են նրանք առաջացել):։
 
=== Կենսաբանությունը ===
{{տես նաև|Ծովային կենսաբանություն}}
Օվկիանոսն էականորեն ազդում է [[կենսոլորտ]]ի վրա:վրա։ Օվկիանոսային [[գոլորշիացում]]ը, որպես [[ջրի շրջանառություն|ջրի շրջանառության]] փուլ, աղբյուր է հանդիսանում [[անձրև]]ների մեծամասնության համար:համար։ Ինչպես նաև, օվկիանոսների ջերմաստիճանը որոշիչ դեր ունի [[կլիմա]]յի և [[քամի]]ների ձևավորման համար, որոնք էլ իրենց հերթին ազդում են կյանքի վրա ցամաքում:ցամաքում։ Կյանքը օվկիանոսում զարգացել է ցամաքում կյանքի առաջանալուց 3 միլիարդ տարի առաջ:առաջ։ Օվկիանոսի խորությունը և հեռավորությունը ափից խստորեն ազդում է [[բույսեր]]ի և [[կենդանիներ]]ի [[կենսաբազմազանություն|կենսաբազմազանության]] վրա տվյալ շրջանում:շրջանում։
 
Օվկիանոսային ծագման կյանքի տեսակներից են՝
Տող 85.
 
=== Տնտեսական արժեքը ===
Օվկիանոսները կարևոր դեր ունեն տրանսպորտային փոխադրումների համար:համար։ Քանի որ աշխարհի ապրանքների մեծ մասը տեղափոխվում է [[նավ]]երով: Օվկիանոսները նույնպես հանդիսանում են նաև [[ձկնորսական արդյունաբերություն|ձկնորսական արդյունաբերության]] հիմնական մատակարարման աղբյուր:աղբյուր։ Առավել զարգացած է [[ծովախեցգետին]]ների, [[ձուկ|ձկների]], [[կրաբ]]երի և [[օմար]]ների արդյունահանումը:արդյունահանումը։<ref name=noaa.gov>{{cite web|title=Ազգային օվկիանոսային և մթնոլորտային վարչություն - Օվկիանոս|url=http://www.noaa.gov/ocean.html|publisher=Noaa.gov|accessdate=8-11-2012}}</ref>:
 
== Հետաքրքիր փաստեր ==
*Առաջին կին օվկիանոսագետը ազգությամբ հայ, ֆրանսիացի բնախույզ [[Անիտա Կոնտի]]ն (Կարագոշյան) է:է։
*«Համաշխարհային օվկիանոս» եզրը [[17-րդ դար]]ում առաջարկել է օգտագործել [[Նիդերլանդներ|նիդերլանդ]]ացի աշխարհագրագետ Բերնհարդուս Վարենիուսը:Վարենիուսը։
*Կարծիք է հայտնվել, թե Օվկիանոս հատող առաջին հայը եղել է [[Մարտիրոս Երզնկացի]]ն: Բիսկայան ծովագնացների հետ [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ով նավարկություն է կատարել [[Քրիստափոր Կոլոմբոս]]ի օրինակով «նոր երկրներ գնալու համար»:<ref>[http://basss.asj-oa.am/1437/1/1957-6(97).pdf Վ, Հակոբյան, «Մարտիրոս Երզնկացու ճանապարհորդական նոթերը», ՀՍԽՀ ԳԱ տեղեկագիր №6, 1957]</ref>
*Օվկիանոսագրական առաջին արշավախումբը սկսել է աշխատանքը [[1872]] թվականի [[դեկտեմբերի 22]]–ին հատուկ սարքավորված «Չելենջեր» կորվետով:կորվետով։<ref>Յու. Բոգդանով, Պ. Կապլին, Ս. Նիկոլաև, «Օվկիանոսի ծագումն ու զարգացումը», Մոսկվա, 1978 {{ref-ru}}</ref>
*Օվկիանոսի ամենախոր իջվածքը՝ [[Մարիանյան իջվածք]]ն է՝ 11022 մ:մ։ Այնտեղ սուզվել են [[1960]] թվականին [[Շվեյցարիա|շվեյցարացի]] Ժակ Պիկարին և [[ԱՄՆ]] ռազմածովային ուժերի կապիտան Դոն Ուոլշին «Trieste» բատիսկաֆով և մնացել 12 րոպե:րոպե։ [[2012]] թվականին ստորջրյա հետազոտությունների համար նախատեսված հատուկ սարքով՝ «Deepsea Challenger»–ով սուզվել է հոլիվուդյան հանրահայտ ռեժիսոր [[Ջեյմս Քեմերոն]]ը և մոտ երեք ժամ ուսումնասիրել և պատկերել է Մարիանյան անդունդի խորքերը:խորքերը։
 
== Արտերկրային օվկիանոսներ ==
{{տես նաև|Արտերկրային հեղուկ ջուր}}
[[Պատկեր:Եվրոպայի ներքին կառուցվածք.png|մինի|աջից|Պատկերված են [[Եվրոպա (արբանյակ)|Եվրոպայի]] ներքին կառուցվածքի երկու տարբերակներ, որոնցից մեկով ենթադրվում է հսկայական անդրմակերևութային ջրի օվկիանոսի գոյությունը: Նման մոդելներ են առաջարկվել [[Արեգակնային համակարգ]]ի այլ արտերկրային մարմինների համար:]]
Այս պահին [[Երկիր]]ը միակ հայտնի [[մոլորակ]]ն է և միակը [[Արեգակնային համակարգ]]ում, որն ունի մեծ կայուն հեղուկ ջրի մարմիններ իր մակերևույթի վրա:վրա։ Այնուամենայնիվ, ենթադրվում է, որ մյուս երկնային մարմինները նույնպես կարող են ունենալ մեծ օվկիանոսներ:օվկիանոսներ։
 
=== Մոլորակներ ===
[[Գազային հսկա]]ներ, [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտերը]] և [[Սատուրն (մոլորակ)|Սատուրնը]], ըստ այսօրվա տվյալների, չունեն պինդ մակերևույթ, և դրա փոխարեն ծածկված են [[հեղուկ ջրածին|հեղուկ ջրածնի]] շերտով, այնուամենայնիվ նրանց [[մոլորակների երկրաբանություն|երկրաբանությունը]] մինչև վերջ ուսումնասիրված չի:չի։ Դրա փոխարեն սառցե հսկաներ, [[Ուրան (մոլորակ)|Ուրանը]] և [[Նեպտուն]]ը կարող են պարունակել հսկայական հեղուկ ջրի օվկիանոսներ մթնոլորտի խորքում, սակայն այս մոլորակների ներքին կառուցվածքը նույնպես բավարար չէ ուսումնասիրված:ուսումնասիրված։
 
Գիտական հանրությունը քննարկում է [[Մարս (մոլորակ)|Մարս]] մոլորակի վրա, նրա հյուսիսային կիսագնդում, անցյալում օվկիանոսի գոյության հնարավորությունը, ինչպես նաև թե ինչ կարող էր պատահել նրա հետ:հետ։ Վերջերս [[Մարս Էքսփլորեյշն Ռովեռ]] մարսագնացը հաստատեց այն փաստը, որ գոնե մեկ վայրում Մարսի վրա եղել է երկարաժամկետ պահպանված ջրամբար, սակայն դրանից ավելին ոչ մի հաստատված տեղեկություններ չկան:չկան։
 
Աստղագետները համարում են, որ [[Վեներայի մթնոլորտ|Վեներան]] ունեցել է հեղուկ ջուր և հնարավոր է նաև օվկիանոսներ իր պատմության վաղ ժամանակաշրջանում:ժամանակաշրջանում։ Եթե նույնիսկ դրանք գոյություն են ունեցել, հետագայում անհետացել են [[Վեներայի երկրաբանություն|մակերևույթի]] փոփոխությունների հետևանքով:հետևանքով։
 
=== Բնական արբանյակներ ===
Տող 122.
| pages = 258–273
| bibcode = 2006Icar..185..258H
}}</ref> և [[Տրիտոն (արբանյակ)|Տրիտոն]]<ref name="EncycSolSys-Triton">{{cite encyclopedia | title = Արեգակնային համակարգի հանրագիտարան | chapter = Տրիտոն | last1 = ՄակԿինոն | first1 = Ուիլյամ Բ. | last2 = Կիրկ | first2 = Ռենդոլֆ Լ. | publisher = Ակադեմիկ Փրես | year = 2007 | editor = Լյուսի Էն Ադամս ՄակՖադեն, Լյուսի Էն Ադամս, Պոլ Ռոբերտ Վեյսման, Տորենս Վ. Ջոնսոն | edition = 2-րդ | location = Ամստերդամ. Բոստոն | isbn = 978-0-12-088589-3 | pages = 483–502 }}</ref><ref name="ocean_triton">{{cite journal | author= Խավյեր Ռուիս | title = Տրիտոնի հնարավոր ներքին օվկիանոսի ջերմության հոսքը և խորությունը | journal = Իկարուս | volume = 166 | issue = 2 | pages = 436–439 | month = դեկտեմբեր | year = 2003 | doi = 10.1016/j.icarus.2003.09.009 | bibcode = 2003Icar..166..436R }}</ref> արբանյակների վրա գոյություն ունի հեղուկ ջրի համընդհանուր շերտ, որը բաժանում է կեղևը մանտիայից:մանտիայից։ Կարծիք կա, որ [[Իո (արբանյակ)|Իոյի]] վրա գոյություն ունի [[մագմա]]յի օվկիանոս:օվկիանոս։ [[Գեյզեր]]ներ են գտնվել Սատուրնի արբանյակ [[Էնցելադ (արբանյակ)|Էնցելադի]] վրա, սակայն դրանց առաջացման պատճառը դեռևս պարզ չէ:չէ։ Մյուս սառցե արբանյակները նույնպես կարող են ունենալ ընդերքային օվկիանոսներ, կամ հնարավոր է որ երբևէ ունեցել են, և այժմ դրանք սառցակալած են<ref name="Hussmann Sohl et al. 2006" />:
 
Հեղուկ հիդրոկարբոնատների հսկայական ծավալի մարմիններ կան Սատուրնի [[Տիտան (արբանյակ)|Տիտան]] արբանյակի վրա, չնայած նրանք այնքան մեծ չեն որպիսի համարվեն օվկիանոսներ, սակայն երբեմն դրանք անվանում են ''լճեր'' կամ ծովեր:ծովեր։ [[Կասսինի - Հյուգենս|Կասսինի]] սարքի նախնական տվյալներով արբանյակի վրա հայտնաբերվել էին միայն չորացած գետերի հուներ և ջրամբարներ, որոնք խոսում էին այն մասին, որ Տիտանը կորցրել էր իր մակերևութայն հեղուկները:հեղուկները։ Սակայն վերջերս կատարված Կասսինիի մերձեցման ընթացքում հստակորեն պարզվեց, որ Տիտանի վրա գոյություն ունեն հեղուկ հիդրոկարբոնատների ջրամբարներ բևեռային շրջաններում:շրջաններում։ Կարծիք կա, որ Տիտանը ունի ընդերքային ջրից կազմված օվկիանոս, որի վերին շերտը խառնված է հիդրոկարբոնատների հետ:հետ։
 
=== Գաճաճ մոլորակներ և տրանսնեպտունային մարմիններ ===
Տող 134.
=== Արեգակնային համակարգից դուրս ===
[[Պատկեր:UpsilonAndromedae D moons.jpg|մինի|աջից|Ենթադրյալ պատկեր, որտեղ պատկերված է խոշոր [[արտերկրային արբանյակ]] մակերևութային հեղուկ օվկիանոսով]]
Արեգակնային համակարգից դուրս գտնվող որոշ մոլորակները և բնական արբանյակները կարող են ունենալ օվկիանոսներ, մինչև իսկ հնարավոր է, որ դրանք լինեն ջրային օվկիանոսներ, ինչպես դա Երկրի վրա է:է։ Դրանք երկրանման մոլորակներ են, որոնք գտնվում են [[բնակելի գոտի|բնակելի գոտում]] կամ ինչպես դա անվանվում է «Հեղուկ ջրի գոտում»: Սակայն դրանց վրա օվկիանոսների գոյության վերջնական ճշգրտումը չափազանց դժվար է և ոչ հավաստի, նույնիսկ սպեկտրային ուսումնասիրությունների օգտագործմամբ:օգտագործմամբ։
 
Տեսական մեթոդների կիրառմամբ ենթադրվել է, որ մեծ հավանականությամբ [[GJ 1214 b]] մոլորակի զանգվածի մոտ 75%-ը կազմում է հազվագյուտ [[սառույց VII]]-ը<ref>{{cite web|url=http://www.cfa.harvard.edu/news/2009/pr200924.html |title=Աստղագետները գտել են սուպեր-Երկիր, օգտագործելով սիրողական տեխնոլոգիաներ |author=Դևիդ Ա. Ագուիլար |date=2009-12-16 |work= |publisher=Աստղաֆիզիկայի Հարվարդի-Սմիթսոնյան կենտրոն |accessdate=23 հունվար 2010}}</ref>:
 
Բոլոր մյուս հնարավոր թեկնածուների մասին խոսակցությունները հիմնված են զուտ ենթադրությունների վրա՝ նրանց զանգվածից և բնակելի գոտում դիրքից ելնելով ընդգրկել, այնուամենայնիվ նրանց կառուցվածքի մասին չափազանց քիչ տեղեկություններ կան:կան։ Որոշ գիտնականներ ենթադրում են, որ [[Կեպլեր-22b]]-ն «օվկիանոսանման» մոլորակ է<ref>{{cite web|url=http://phl.upr.edu/library/notes/updatesonexoplanetsduringthefirstkeplerscienceconference|title=Էկզոմոլորակների մասին նորություններ Առաջին Կեպլերի գիտական համաժողովի ժամանակ|date=2011-12-08|author=Աբել Մենդես Տորես|publisher=Պուերտո Ռիկոյի համալսարանի Բնակելիության լաբորատորիա}}</ref>: Առաջարկվել է մոդել, ըստ որի [[Գլիսե 581 d]]-ն կարող է ունենալ մակերևութային օվկիանոս:օվկիանոս։ [[Գլիսե 436 b]]-ն ենթադրվում է, որ ունի "տաք սառույցի" օվկիանոս<ref>{{cite news| url=http://www.reuters.com/article/2007/05/16/us-space-planet-idUSN1621607620070516 |title=Տաք "սառույցը" կարող է ծածկել վերջերս հայտնաբերված մոլորակը |first=Մեգի |last=Ֆոքս |work=Ռոյտերս |date=16 մայիս 2007 |accessdate=18 մայիս 2012}}</ref>: [[Արտերկրային արբանյակ]]ները որոնք պտտվում են բնակելի գոտում գտնվող գազային հսկաների շուրջ նույնպես տեսականորեն կարող են ունենալ մակերևութային օվկիանոսներ:օվկիանոսներ։
 
== Այցելեք նաև ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Օվկիանոս» էջից