«Սպիտակավոր վանք»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ clean up, փոխարինվեց: → (4), ը: → ը։ (3), ծ: → ծ։, մ: → մ։ (2), ն: → ն։ (2), վ: → վ։ (3), ր: → ր։ (2), ց: → ց։, ): → )։ (2) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 48.
'''Սպիտակավոր Սուրբ Աստվածածին վանք''' (երբեմն՝ '''Ծաղկավանք'''), հայկական վանքային համալիր [[Վայոց Ձորի մարզ]]ի [[Վերնաշեն]] գյուղից 7 կմ հյուսիս։
Բաղկացած է եկեղեցուց, գավթից, զանգակատնից և համալիրը շրջանցող ամրոցապատերից։Տեղանքը մասնատված է անդնդախոր կիրճերով,մոտակա բարձունքի գագաթին պահպանվել է Պռոշյանների իշխանական տան անմատչելի ամրոցներից Բոլորաբերդի (կամ [[Պռոշաբերդ]]) ավերակները։Համալիրի շենքերը կառուցված են սպիտակավուն ֆելզիտից,որը պատճառ է դարձել այն անվանակոչելու «Սպիտակավոր»։ Մատենագրական տեղեկություններ չեն պահպանվել։ Ըստ եկեղեցու պատերին եղած արձանագրությունների, համալիրի միակ եկեղեցին հիմնադրել է [[Էաչի]] իշխանը, ով մահացել է 1318 թվականին, իսկ շինարարությունը 1321 թվականին ավարտել է նրա որդին՝<nowiki/>[[Ամիր Հասան]]<nowiki/>ը։ Եկեղեցին ըստ ճարտարապետական հորինվածքի գմբեթավոր սրահ տիպի պարզեցված տարբերակն է,աբսիդի երկու կողմում փոքրիկ ավանդատներով։Գմբեթավոր փոխանցումը առագաստային է,թմբուկը բոլորաձև է թե՛ ներսից և թե՛ դրսից։Եկեղեցու միակ մուտքը արևմտյան կողմից է, կիսակլոր ճակատակալ քարով, որի վրա պատկերված
Բեմի վրա եղած վեմաքարի մի կողմի վրա քանդակված է մի մարդու բարձրաքանդակ, ՝ հոգևորականի հագուստով, ձեռքերը դեպի վեր
Հուշարձանը շքեղորեն զարդարված է բուսական ու երկրաչափական ձևերի զարդաքանդակներով և զանազան բարձրաքանդակներով, որոնք մշակված են վերին աստիճանի նուրբ ու գեղեցիկ
Գեղեցիկ են նաև պատերի դրսի մասի կտիտորական
[[Լենկթեմուրի արշավանքները Հայաստան|Լենկթեմուր]]<nowiki/>ի արշավանքների ժամանակ վանքը թալանվել է, գավիթն ավերվել, քանդվել են պարսպապատերը և այրվել տնտեսական նշանակության կառույցները, դրանցից ոչ մեկը երբևէ չի վերակառուցվել /թեև վանքը գործել է մինչև 1604 թ. [[Նախիջևանի հայ բնակչության բռնագաղթ (1605 թ.)|Շահ-Աբբաս]]<nowiki/>ի կողմից հայերի բռնագաղթը։
Ըստ ժողովրդական ավանդության` Հնում Սպիտակավոր, [[Արկազիի Սուրբ Խաչ]] և [[Թանահատի վանք|Թանադե]] վանքերը կրակի լույսի ազդանշաններով կապակցվում և լուրեր էին փոխանցում
== Նժդեհյան ուխտատեղի ==
Եկեղեցու տարածքում է գտնվում ազգային հերոս, գաղափարական առաջնորդ, հայ մեծ զորավար ու քաղաքական գործիչ,[[Լեռնահայաստանի Հանրապետություն|Լեռնահայաստան]]<nowiki/>ի սպարապետ [[Գարեգին Նժդեհ]]<nowiki/>ի գերեզմանը։1983թ. Գարեգին Նժդեհի աճյունը, գերեզմանի լուսանկարի օգնությամբ և Նժդեհի եղբոր միջոցով, Վլադիմիր քաղաքի գերեզմանատնից գաղտնի տեղափոխվում է
Նույն տարի աճյունից մի նշխար ամփոփվում է Խուստուփ լեռան լանջին` Կոզնի կոչված աղբյուրի մոտ, իսկ հիմնական աճյունը, ցինկե արկղի մեջ մի քանի տարի պահելուց հետո, 1987<ref>{{Cite web|url=http://www.aravot.am/2009/06/17/360894/|title=Նժդեհի «անվերջ վերադարձը»|website=Առավոտ - Նորություններ Հայաստանից|accessdate=2016-06-22}}</ref> թ. հանգրվանում է Սպիտակավոր վանքի բակում, հարավային պատի մոտ (Սպիտակավորում աճյունն ամփոփելու հիմնական պատճարը ԿԳԲ֊ի կողմից Խուստուփում ամփոփված աճյունը առգրավվելու դեպքում,գոնե մյուս մասի փրկությունն էր)
Փաստորեն, բացի իր պատմական, կառուցողական եւ գեղագիտական հատկանիշներից, եկեղեցին հայտնի է նաև որպես «Նժդեհյան ուխտատեղի»։
Հուշարձանախումբը վերանորոգվել է 1960-1970-ականներին և [[2006]]
== Ծանոթագրություններ ==
|