«Հաճարենի անտառային»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{taxobox | name = {{PAGENAME}} | image file = Edelkastanie (Castanea sativa) 1.jpg | image title = | image descr = | regnum = Բույսեր | phylum = | classis = | ordo...»: |
No edit summary |
||
Տող 27.
== Տարածվածություն ==
Բնական պայմաններում տարածված է [[Կովկաս]]ում, [[Եվրոպա]]յում, [[Միջերկրական ծով]]ի ափերին, [[Փոքր Ասիա]]յում: [[Անդրկովկաս]]ում ընդհանուր տարածությունը կազմում է 98 հազար հեկտար: [[Հայաստան]]ում շագանակենու անտառներ չկան: Մի քանի ծառ աճում են [[Ղափանի շրջան]]ի [[Շիկահող]] գյուղում, որոնք ՍԼ Մ Դրիգորյանի (1979) կարծիքով ունեն անտրոպոգեն ծագում: Պտղաբերում են և տալիս ինքնացան: Ներկայումս շագանակենին լայնորեն է ներդրվում արտադրության մեջ՝ [[Նոյեմբերյան]]ի, [[Բագրատաշեն]]ի և Իջևանի անտառտնտեսություններում: Պատմիչների վկայությամբ Հին Հայաստանում շագանակենին լայնորեն էր տարածված և կոչվում էր «կասկենի»: Բուսաբան Լագարդը պնդում է, որ եվրոպական «կաշտան» բառը հայերեն «կասկենուց» է ծագել: Ջերմասեր է, սակայն դիմանում է մինչև —20—25° C ցրտերին: Լավ է աճում հողի և օդի բարձր խոնավության պայմաններում, ընդ որում գերադասում է փուխր, սննդանյութերով հարուստ, չեզոք ռեակցիա ունեցող կրազուրկ հողեր: Կրատյաց (կալցե-ոֆոբ) բույս է: Աճում է լեռնալանջերին, ստվերոտ վայրերում: Բնափայտը բարձրորակ է, ամուր է ու թեթև՝ գեղեցիկ նախշերով: Խոնավ միջավայրում երկար ժամանակ չի փտում, այդ տեսակետից գերազանցելով անգամ [[Կաղնի|կաղն]]ու բնափայտին: Կիրառվում է կահույքի արտադրության մեջ, որպես շինանյութ, երկաթգծի կոճեր, ֆաներա պատրաստելու համար: Պարունակում է 10 °/0, իսկ կատվիկները և պտղագավաթը' 16°/0 դաբաղանյութեր (վերջիններից ստանում են սև և գորշ ներկեր): Աճում է բավականին արագ: Առատ բնային մացառներ է տալիս, այդ հատկանիշը պահպանելով մինչև խոր ծերություն:
[[Պատկեր:Caldarroste, geröstete Kastanien, roasted Chestnuts.jpg|մինի|Աղացրած շագանակ]]
== Կիրառություն ==
Սովորական շագանակենին դեկորատիվ հրաշալի ծառատեսակ է: Այն օգտագործվում է ծառուղիներում, մասսիվներում, խմբերում և որպես սոլիտեր: [[Արարատյան դաշտ]]ում խիստ տուժում է հողում կալցիումի առատությունից և ձմռան սառնամանիքներից: Այնուամենայնիվ, մինչև [[1960 թվական]]ը [[Երևան]]ում հանդիպում էին խոշոր ծառեր, նույնիսկ փողոցային տնկարկներում (Մարշալ Բաղրամյանի պողոտա), որոնք ոչնչացան հիմնականում դաժան ձմռան հետևանքով:<ref>{{Գիրք:ՀԴՖ|(գրքի հատորը)|(գրքի էջը)}}</ref>:
| |||