«Ռիո դե Ժանեյրո»–ի խմբագրումների տարբերություն

Քաղաքը մոտ երկու դար եղել է [[Բրազիլիա]]յի մայրաքաղաքը, 1763-ից 1815-ը պորտուգալական գաղութատիրական ժամանակաշրջանում, իսկ 1815-1960-ին եղել է անկախ Բրազիլիայի մայրաքաղաք:մայրաքաղաք։ Ռիոն անվանում են նաև ''Cidade Maravilhosa'' կամ «հրաշալի քաղաք»:

Ռիո դե Ժանեյրոն հարավային կիսագնդի ամենաշատ այցելվող քաղաքն է, որը հայտնի է իր բնական միջավայրով, սամբայով, Բոսսա-Նովայով և լողափներով<ref>[http://news.bbc.co.uk/player/nol/newsid_8250000/newsid_8250700/8250788.stm?bw=bb&mp=wm&news=1&nol_storyid=8250788&bbcws=1 “Rio de Janeiro’s Beach Culture”] Tayfun King, ''Fast Track'', BBC World News (September 11, 2009)</ref>, որոնցից առավել հայտնի են Բառա դե Տուժիկան, Կոպակաբանան, Իպատեման և Լեբլոնը:Լեբլոնը։ Այլ տեսարժան վայրերի շարքում կարելի է առանձնացնել Քրիստոսի արձանը Կորկովադու լեռան վրա (''Cristo Redentor''), Պաո դե Աշուկար լեռը, Սամբադրոմը, որը օգտագործվում է կարնավալների ժամանակ և «Մարականան»՝ աշխարհի խոշորագույն մարզադաշտերից մեկը:մեկը։

[[Պատկեր:Rio 1555 França Antártica.jpg|մինի|ձախից|150px|Գուանարաբա ծոցի քարտեզը [[1555]] թ.:]]Գուանարաբա ծոցը, որի շուրջ առաջացել է քաղաքը, հայտնաբերվել է պորտուգալացի ծովագնաց Գասպար դե Լեմոսի կողմից [[1502]] թ. [[հունվարի 1]]-ին:ին։ Քաղաքի անվանումը պորտուգալերեն նշանակում է հունվարյան գետ, քանի որ Գուանարաբա ծոցը պորտուգալացիների կողմից ընդունվել էր որպես [[գետ]]: Ֆրանսիացիները հաստասվել են այս շրջանում [[1555]] թ. և վտարվել են պորտուգալացիների կողմից [[1567]] թվականին:թվականին։<ref>Jorge Couto, 1995, ''A Construção do Brasil'', Lisbon: Cosmos.</ref>

1555 թ. նոյեմբերի 1-ին ֆրանսիացիները՝ Նիկոլյա Դյուրան դե Վիլագանյոնի գլխավորությամբ գրավեցին Գուանարաբա ծոցը և հիմնադրեցին Անտարկտիկական Ֆրանսիա գաղութը, սակայն պորտուգալացիները 1560 թ, կարողացան բնիկների օգնությամբ կործանել այդ գաղութը, սակայն վերջնականապես ֆրանսիացիներին կարողացան վտարել միայն 1567 թ-ին:ին։

Ռիո դե Ժանեյրո քաղաքը հիմնադրվեց Էշտասիու դե Սայի և Ժոզե դե Անշիետայի կողմից, [[1565]] թ. [[մարտի 1]]-ին և սկզբնապես կոչվեց ''Սան Սեբաստյան դու Ռիո դե Ժանեյրո'' ({{lang-pt|São Sebastião de Rio de Janeiro}}) ի պատիվ Պորտուգալիայի թագավոր Սեբաստյանի:Սեբաստյանի։ 17-րդ դարում քաղաքը շատ դանդաղ էր զարգանում:զարգանում։ Մի քանի նեղ փողոցներ միավորում էին քաղաքի եկեզեցիները, կայսրական պալատը և նավահանգիստը:նավահանգիստը։ [[17-րդ դար]]ում Ռիո դե Ժանեյրոն ուներ մոտ 30 հազար բնակչություն և համարվում էր Բրազիլիայի ամենախիտ բանկեցված քաղաքը:քաղաքը։ 1763 թ. Մարկես դե Պոմբալը գաղութային ադմինիստրացիայի կենտրոնը [[Սալվադոր]]ից տեղափոխեց Ռիո դե Ժանեյրո:Ժանեյրո։<ref>{{cite web|url=http://www.paralumun.com/citrio.htm |title=History of Rio |publisher=Paralumun.com |accessdate=ապրիլի 17, 2010}}</ref>

Քաղաքը շարունակում էր մնալ գաղությանի կենտրոն մինչև [[1808]] թ., երբ պորտուգալիական թագավորական ընտանիքը և ազնվականությունը, փրկվելով [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]ի ներխուժումից, [[Լիսաբոն]]ից տեղափոխվեց Ռիո դե Ժանեյրո:Ժանեյրո։ Կայսրության մայրաքաղաքը տեղափոխվռց մի քաղաք, որը այդպիսով դարձավ միակ եվրոպական մայրաքաղաքը, որը գտնվում էր [[Եվրոպա]]յից դուրս:դուրս։ Քանի որ քաղաքում չկային բավարար բնակավայրեր հարյուրավոր ազնվականների համար, բազմաթիվ քաղաքացիներ ուղղակի վտարվեցին իրենց տներից:տներից։ Առկա էր աֆրիկացի ստրուկների հսկայական ներհոսք, եթե 1819 թ. կար 145 հազար ստրուկ, ապա 1840 թ. նրանց թիվը հասավ 220 հազարի:հազարի։<ref>{{cite web|url=http://www.multirio.rj.gov.br/historia/modulo02/africa_civiliza.html |title=A África civiliza |publisher=Multirio.rj.gov.br |accessdate=ապրիլի 17, 2010}}</ref> Պորտուգալիայի թագավորը Լիսաբոն վերադարձավ [[1821]] թ., իսկ մեկ տարի անց [[Բրազիլիա]]ն անկախացավ:անկախացավ։

Երբ արքայազն Պեդրո I-ը Բրազիլիան անկախ հռչակեց 1822 թ., նա որոշեց Ռիո դե Ժանեյրոն թողնել մայրաքաղաքի կարգավիճակում:կարգավիճակում։ Ռիոն շարունակում էր մնալ Բրազիլիայի մայրաքաղաքը նաև 1829 թ. հետո, երբ միապետությանը փոխարինեց հանրապետությունը:հանրապետությունը։ [[20-րդ դար]]ի առաջին տարիներին քաղաքը սահմանափակվում էր միայն ներկայիս պատմական կենտրոնով:կենտրոնով։ Քաղաքի կենտրոնը սկսեց տեղափոխվել ավելի հարավ (''Zona-Sul'') 20-րդ դարի սկզբին, երբ առաջին թունելը կառուցվեց Բոտաֆոգոյի և Կոպակաբանայի լեռների տակով:տակով։

Բոտաֆոգոյի բնական գեղեցկությունը և ''Copacabana Palace'' հյուրանոցի հեղինակությունը 1930-ականներին, օգնեցին Ռիոյին ձեռք բերել ժամանցային քաղաքի հեղինակություն:հեղինակություն։ Ժամանակ առ ժամանակ քննարկվում էր երկրի մայրաքաղաքը դեպի կենտրոնական շրջաններ տեղափոխելու հարցը, և երբ Ժուսելինու Կուբիչեկը ընտրվեց նախագահ 1955 թ., նա խոստացավ կառուցել նոր մայրաքաղաք:մայրաքաղաք։<ref>[http://www.cpdoc.fgv.br/nav_jk/htm/biografias/juscelino_kubitschek.asp Juscelino Kubitschek and the city of Rio de Janeiro]</ref> 1960 թ. մեծ ջանքերի գնով կառուցվեց Բրազիլիա քաղաքը և նույն թվականին մայրաքաղաքը պաշտոնապես Ռիո դե Ժանեյրոյից տեղախոխվեց [[Բրազիլիա (քաղաք)|Բրազիլիա]]:

Ռիո դե Ժանեյրո նահանգի հետ:հետ։ Նույնիսկ այժմ մի շարք ''Կարիոկաներ'' ցանկանում էր վերադարձնել քաղաքի մունիցիպալ ինքնավարությունը:ինքնավարությունը։<ref>{{cite web|url=http://www.rumoaocap.kit.net/autonomia.htm |title=Cariocas and Municipal Autonomy |publisher=Rumoaocap.kit.net |accessdate=ապրիլի 17, 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www2.sirkis.com.br/noticia.kmf?noticia=4494037&canal=276&total=44&indice=10 |title=Carioca Dream and Autonomy |publisher=.sirkis.com.br |accessdate=ապրիլի 17, 2010}}</ref>

Ռիո դե Ժանեյրոյում անց է կացվել [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 2014|2014 Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության]] եզրափակիչը:եզրափակիչը։ 2009 թ. հայտարարվեց, որ Ռիոն ընդունելու է նաև 2016 ամառային օլիմպիական խաղերը, որով այն դարձավ առաջին հարավամերիկյան և երկրորդ լատինաամերիկյան քաղաքը, որում անց է կացվել այդ մրցաշարը:մրցաշարը։

Ռիո դե Ժանեյրոն ձգվում է Բրազիլիայի ատլանտյան ափին, այծեղջյուրի արևադարձից ոչ հեռու, որտեղ ամբողջ ափը կողմնորոշված ​​է արևելքից արևմուտք:արևմուտք։ Ուղղված լինելով հիմնականում դեպի հարավ, քաղաքը հիմնադրվել է ափամերձ հատվածի մոտ, Գունարաբա (Baía de Guanabara) ծոցի ափին, որի մուտքը նախանշում է Շաքարի գլուխ (Pão de Açúcar) կոչվող լեռը՝ քաղաքի «այցեքարտը»:<ref>[http://riobrazilblog.com/where-is-rio-de-janeiro Where is Rio de Janeiro?<!-- Bot generated title -->]</ref>

Կենտրոնը (Centro), Ռիոյի հիմնական մասը, ընկած է Գուանարաբա ծոցի արևմտյան ափին:ափին։ Քաղաքի խոշորագույն մասը, որը սովորաբար կոչվում է Հյուսիսային գոտի (Zona Norte), տարածվում է հյուսիս-արևմուտքում և ընկած է հարթավայրերի և մի քանի ժայռոտ լեռների վրա:վրա։ Հարավային գոտին (Zona Sul) հասնում է մինչև ծով և կտրված է կենտրոնից և հյուսիսային գոտուց ափամերձ լեռներով:լեռներով։ Այս լեռները և բլուրները Սիերրա դու Մար լեռնաշղթայի ճյուղավորումներն են դեպի հյուսիս-արևմուտք:արևմուտք։ Արևելյան գոտին (Zona Oeste), վաղուց կտրված լինելով լեռնային տեղանքով, հասանելի է դարձել նոր ճանապարհների, թունելների շնորհիվ 20-րդ դարի վերջում:վերջում։<ref>[http://www.history.com/topics/rio-de-janeiro Rio de Janeiro - History.com Articles, Video, Pictures and Facts<!-- Bot generated title -->]</ref>

Ռիո դե Ժանեյրոյի քաղաքի բնակչությունը, որը զբաղեցնում է {{convert|1182.3|km2|sqmi|1}} տարածք,<ref>{{cite web|url=http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm?c=5|title=Área Territorial Oficial|language=Portuguese|publisher=IBGE|accessdate=հուլիսի 18, 2007}}</ref> մոտ 6,000,000 է:է։<ref>{{cite web|url=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2005/estimativa.shtm?c=1|title=Estimativas para 1° de Julho de 2006|language=Portuguese|publisher=[[Brazilian Institute of Geography and Statistics|IBGE]]|accessdate=հուլիսի 18, 2007}}</ref> Մետրոպոլիայի տարածքում բնակչությունը գնահատվում է 11-13.5 միլիոն:միլիոն։ Քաղաքի բնակիչները հայտնի են որպես ''cariocas'': Ռիոի պաշտոնական երգը «Cidade Maravilhosa»-ն է, գրված կոմպոզիտոր Անդրե Ֆիլյոյի կողմից:կողմից։

Ռիո ունի արևադարձային սավաննային կլիմա, որը սերտորեն սահմանակից է արևադարձային մուսոնային կլիմային ըստ Köppen կլիմայի դասակարգման, և հաճախ բնութագրվում է երկարատև հորդառատ անձրևներով դեկտեմբերից մարտ:մարտ։<ref>[http://www.weather.com/activities/travel/businesstraveler/nutshell/rio_dg.html Rio de Janeiro Destination Guide] from The Weather Channel. Retrieved December 2, 2007.</ref> Քաղաքի ներքին շրջաններում 40&nbsp;°C-ից (104&nbsp;°F) բարձր ջերմաստիճանը սովորական է ամռանը, սակայն հազվադեպ է երկար տևում, իսկ առավելագույն ջերմաստիճանը 27&nbsp;°C-ից (81&nbsp;°F) բարձր է հնարավոր է ամսական կտրվածքով:կտրվածքով։

Ասում են, որ ացյալում քաղաքում եղել են սառցակալումներ, բայց դա չի հաստատվել:հաստատվել։ Ռիո դե Ժանեյրոյի որոշ ներքին շրջաններում եղել են տեղումներ սառած ձյան և կարկուտի ավելի մեծ հաճախականությամբ (ժողովրդականորեն կոչվում է ''granizo'', կամ «կարկուտ», չնայած այն հանգամանքին, որ դա հալված և սառած ձյուն է գնդի ձևով. իրական կարկուտը ավելի հախախ է):։ Այս երևույթները հազվադեպ են կամ սահմանափակվում են մի քանի մարզերում, մետրոպոլիայի տարածքում (ներառյալ քաղաքի արևմտյան ծայրամասերը) լինոււմ են առնվազն մեկ անգամ 21-րդ դարում,<ref>{{pt}} {{cite news| url=http://globotv.globo.com/globo-news/jornal-globo-news/v/chuva-de-granizo-atinge-zona-oeste-e-baixada-fluminense-do-rio/1853797/|title=Hail falls in Rio de Janeiro's West Zone and Baixada Fluminense |publisher=Globo News|date=2012-03-12 | accessdate=2012 թ․ մարտի 15}}</ref> մոտավորապես մեկ անգամ յուրաքանչյուր երկու տասնամյակում, կամ ավելի քիչ որոշ շրջաններում:շրջաններում։ Այլ շրջաններում իրական ձյան տեղումներ լինում են ավելի հաճախ, ամենից հաճախ դա լինում է Ռեզենդե և Իտատիանա քաղաքներում (ավելի ցածր լայնություններում քան Ռիո դե Ժանեյրոյն, բայց շատ ավելի մեծ բարձրությունների վրա),<ref>{{pt}} {{cite web| url=http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=495779|title=Snowfall in Rio de Janeiro: Serra da Mantiqueira's part in Sul Fluminense |publisher=SkycraperCity forum|date=2007-07-07 | accessdate=2012 թ․ մարտի 15}}</ref> երկրի ամենացուրտ շրջանները հարավային Բրազիլիայում են:են։

Միջին տարեկան նվազագույն ջերմաստիճանը 21&nbsp;°C (70&nbsp;°F) է, միջին տարեկան առավելագույն ջերմաստիճանը՝ 27&nbsp;°C (81&nbsp;°F), իսկ միջին տարեկան ջերմաստիճանը 23&nbsp;°C (73&nbsp;°F):։<ref name="BBC">{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/city_guides/results.shtml?tt=TT001730 |publisher=BBC Weather Centre |title=Average conditions - Rio de Janeiro |accessdate=10 de setembro de 2008|archiveurl=http://web.archive.org/web/20060208135328/http://www.bbc.co.uk/weather/world/city_guides/results.shtml?tt=TT001730|archivedate=2006-02-08}}</ref> Միջին տարեկան տեղումների քնակաը՝ 1.175 մմ:մմ։ Ըստ INMET-ի, նվազագույն ջերմաստիճանը արձանագրվել էր 4,8&nbsp;°C (41&nbsp;°F) 1928 թ-ի հուլիսին, Կամպո դե Աֆոնսոս շրջակայքում, իսկ բացարձակ առավելագույնը՝ 44&nbsp;°C (111&nbsp;°F), փետրվարին:փետրվարին։ Ամենացածր ջերմաստիճանը 21-րդ դարում եղել է 8.1&nbsp;°C (47&nbsp;°F) և գրանցվել է Վիլյա Միլիտարում 2011 թ-ի հուլիսին:հուլիսին։<ref name="portal web Terra">{{cite web|url=http://noticias.terra.com.br/brasil/noticias/0,,OI5232398-EI8139,00-Rio+de+Janeiro+tem+madrugada+mais+fria+desde+o+ano.html |title=Record lowest temperature since 7.3°C(45 °F) in 2000 |accessdate=February 2012}}</ref> 10&nbsp;°C-ից (50&nbsp;°F) ցածր ջերմաստիճանը շատ հազվադեպ է քաղաքում:քաղաքում։ Ջերմաստիճանի տարբերությունները կախված են բարձրությունից, ափից հեռավորությունից և բուսականության տեսակից:տեսակից։ Ձմեռը բերում ջերմաստիճանը մեղմ է ու անձրևները ավելի քիչ են քան ամռանը:ամռանը։

Ծովի միջին տարեկան ջերմաստիճանը 23-24&nbsp;°C (73-75&nbsp;°F) է, հուլիսից հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում 22&nbsp;°C (72&nbsp;°F), իսկ փետրվարից մարտ՝ 26&nbsp;°C (79&nbsp;°F):։<ref name="weather2travel">{{cite web|url=http://www.weather2travel.com/climate-guides/brazil/rio-de-janeiro.php |title=Rio de Janeiro Climate Guide |accessdate=2011}}</ref> Ամենախոնավ և ամենաչոր ամիսներն են դեկտեմբեր և օգոստոս համապատասխանաբար:համապատասխանաբար։

Քաղաքը ունի բազմաթիվ պարկեր և էկոլոգիական արգելավայրեր, ինչպիսիք են «Տուժիկա» ազգային պարկը, որը համարվում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բնապահպանական ժառանգության օբյեկտ, Էստադուալ դե Պեդրա Բրանկա (Parque Estadual da Pedra Branca) պարկը, Կոմպլեքսո դու Բոա Վիշտան (Complexo da Boa Vista) և բուսաբանական այգին, որը Բրազիլիայի առաջին բուսաբանական այգին է,<ref>{{cite web |url=http://www.jbrj.gov.br/materias/07_10_2005.htm |publisher=Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro |title="Cochicho da Mata" recria floresta dentro da floresta |date=7 de outubro de 2005 |accessdate=10 de setembro de 2008}}</ref> Ռիոի կենդանաբանական այգին<ref name="RIOZOO">{{cite web |url=http://www.rio.rj.gov.br/riozoo/historico.htm |publisher=Jardim Zoológico do Rio de Janeiro |title=Histórico |accessdate=10 de setembro de 2008}}</ref> և հասարակական այգին Ռիոյի պատմական կենտրոնում:կենտրոնում։<ref>{{cite web |url=http://www.inea.rj.gov.br/unidades/pqpedra_branca.asp|title=PARQUE ESTADUAL DA PEDRA BRANCA - PEPB |accessdate=24 de julho de 2012 }}</ref>

Տուժիկա ազգային պարկում կան բուսական և կենդանական հարյուրավոր տեսակներ, որոնցից շատերը ոչնչացման վտանգի տակ են և հանդիպում են միայն ատլանտյան տրոպիկական անտառներում:անտառներում։ Սկզբում այն կոչվում էր ''Parque Nacional do Rio de Janeiro'', ստեղծվել է ֆեդերալ իշխանության հրահանգով [[1961]] թվականին, այն տարածքում, որն այսօր ընդգրկում է 3972 հեկտար<ref>{{cite web |url=http://www.ibama.gov.br/siucweb/mostraUc.php?seqUc=7 |title=Floresta da Tijuca |date=2004 |publisher=Instituto Brasileiro do Meio Ambiente e dos Recursos Naturais Renováveis (IBAMA) |accessdate=30 de junho de 2008}}</ref>: Այն ընդգրկում է Տուժիկա անտառը, որը արհեստականորեն ստեղծվել է 19-րդ դարում Պեդրու II-ի հրամանով:հրամանով։ Տեսարժան վայրերի թվում են քարանձավները, արահետները և ջրվեժները, հայտնի տեսարժան վայրերից են Շաքարի գլուխ, Կորկովադո և Տուժիկա լեռները (1022 մետր բարձրությամբ արգելոցի ամենաբարձր կետն է)<ref>{{cite web |url=http://www.terrabrasil.org.br/trilhas_mapas/tri_picotijuca.htm |title=Informações sobre o pico da Tijuca |publisher=Terra Brasil |accessdate=30 de junho de 2008}}</ref>: 1991 թ-ից համարվում է [[ՅՈւՆԵՍԿՕ]]-ի բնապահպանական ժառանգության օբյեկտ:օբյեկտ։

Ռիո դե Ժանեյրոյում առկա է տնտեսական և սոցիալական անհավասարություն՝ հարուստների և աղքատների միջև հսկայական տարբերությամբ:տարբերությամբ։ Չնայած շատ շրջաններ կարող են հպարտանալ, որ մարդկային զարգացման ցուցանիշը հավասար է սկանդինավյան երկրների ցուցանիշներին (Գավեա՝ 0.970, Լեբլոն՝ 0,967, Ժարդիմ Գուանարաբա՝ 0.963, Իպատեմա՝ 0.962, Բարա դե Տուժիկա՝ 0.959), իսկ մյուսներում նույն ցուցանիշը բավականին ցածր է, ինչպես Կոմպլեքսո դու Ալեմանի (0.711) կամ Ռոսինյայի (0,732) դեպքում:դեպքում։<ref>{{cite web |url=http://www.pnud.org.br/publicacoes/ |publisher=Programa das Nações Unidas para o Desenvolvimento (PNUD) |title=IDH dos bairros do Rio de Janeiro |date=2000 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref>

Չնայած նրան, որ Ռիոն համարվում է աշխարհի խոշորագույն մեգապոլիսներց մեկը, նրա 6,1 միլիոն բնակիչների զգալի մասը ապրում են աղքատության մեջ:մեջ։ Քաղաքի բազմաթիվ արվարձանների որոշ մասը կազմված ենետնախորշերից, որոնք սովորաբար կառուցվում են բարձունքներում և որտեղ բնակարանային, առողջապահական, կրթության և անվտանգության պայմանները խիստ անկայուն են:են։

Ռիոյի ֆավելաները առանձնանում են նրանով, որ այդ ետնախորշերի հարևանությամբ գտնվու են քաղաքի հարուստ թաղամասերը, ինչը ամբողջությամբ բնութագրում է սոցիալական անհավասարությունը Բրազիլիայում:Բրազիլիայում։ Այդպիսի անհավածարության վառ օրինակ է Որոշ տարածքներում շքեղ, ինչպես Սան Կոնրադո թաղամասը, որը տեղակայված է երկրի խոշորագույն ետնախորշի՝ Ռոսինյայի հարևանությամբ:հարևանությամբ։ Ետնախորշերում հանրային կրթությունը և առողջապահության համակարգը անբավարար է կամ էլ ընդհանրապես բացակայում է, ինչը նպաստել է հանցագործության ակտիվացմանը:ակտիվացմանը։

Քաղաքն ունի բարձր մակարդակի հանցավորություն, մասնավորապես սպանություն:սպանություն։<ref>{{cite web |url=http://www.armazemdedados.rio.rj.gov.br/arquivos/208_como%20andam%20as%20taxas%20de%20homic%C3%ADdios%20no%20rio%20e%20em%20outros%20lugares.PDF |publisher=Governo do Estado do Rio de Janeiro |author=Coleção Estudos da Cidade |title=Os índices da violência no Rio de Janeiro |date=Junho de 2002 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> 2007 թ-ի դրությամբ ագլոմերացիայի տարածքում արձանագրվում է գրեթե 80 մահվան դեպք մեկ շաբաթում՝ հիմնականում ավազակային հարձակման, թափառող փամփուշտների և թմրամիջոցների թրաֆիքինգի արդյունքում:արդյունքում։<ref>{{cite web |url=http://oglobo.globo.com/pais/mat/2007/01/01/287254604.asp |publisher=O Globo Online |author=Luiz Claudio de Castro |title=Onda de violência no Rio não é crime comum |date=1 de janeiro de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref><ref>{{cite web |url=http://noticias.terra.com.br/ultimas/0,,EI316,00.html |publisher=Terra Notícias |title=Violência no Rio |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> 1978-ից 2000 թվակնների միջև 49 900 մարդ սպանվել է Ռիոյում, ավելին քան ամբողջ Կոլումբիայում նույն ժամանակահատվածում:ժամանակահատվածում։<ref>{{cite web |url=http://odia.terra.com.br/brasil/htm/geral_126206.asp |publisher=O Dia Online / Editoria Brasil |title=ONU: Rio e SP têm metade dos assassinatos no país |date=1 de outubro de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref><ref>{{cite web |url=http://noticias.terra.com.br/brasil/interna/0,,OI1595166-EI316,00.html |publisher=Terra Notícias |title=Violência no Rio |date=5 de maio de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref>

Ոստիկանությունը Ռիո դե Ժանեյրոյում նույնպես չափից ավելի դաժան է, 2006 թ-ին սպանել է 1063, իսկ 2003 թ-ն՝ 1195: Մինչև 2007 թ-ը միջինը օրական 3.7: Համեմատության համար, ԱՄՆ-ում ոստիկանները սպանել են 347 մարդկանց 2006 թ-ի ընթացքում:ընթացքում։<ref>{{cite web |url=http://renajorp.blogspot.com/2007/07/polcia-do-rio-mata-41-civis-para-cada.html |publisher=Rede Nacional de Jornalistas Populares |title=Polícia do Rio mata 41 civis para cada policial morto |date=17 de julho de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/cotidian/ff1607200701.htm |publisher=Folha Online |title=Polícia do Rio mata 41 civis para cada policial morto |date=16 de julho de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> Ոստիկանությունը ստանում է ամսական միջինը R$874, կամ R$10,488 դոլար մեկ տարի:տարի։<ref>{{cite web |url=http://oglobo.globo.com/rio/ancelmo/reporterdecrime/post.asp?cod_Post=54810 |publisher=O Globo Online |author=Jorge Antonio Barros |title=Salário da PM do Rio |date=16 de abril de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> Ցածր աշխատավարձի և վատ սարքավորումների պատճառով Ռիոյի ոստիկանությունը կարող է բացահայտել բոլոր սպանությունները միայն 3%:<ref>{{cite web |url=http://www.drclas.harvard.edu/brazil/news/cidades_violentas |publisher=Brazil Studies Program |author=Solange Azevedo |title=Cidades violentas perdem negócios |date=28 de julho de 2007 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref>

Այնուամենայնիվ, վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ բռնությունը նվազել է քաղաքում, հատկապես վերջին տարիներին:տարիներին։ Լատինաամերիկյան տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (RITLA) և Սանգարի ինստիտուտի, առողջապահության և արդարադատության նախարարությունների համատեղ ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ Ռիոյում 2002-ից 2006 թվակաների միջև սպանությաուների ընդհանուր թիվը նվազել է 40%-ով:ով։<ref name="RITLA">{{cite web |url=http://www.ritla.net/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=0&Itemid=224 |publisher=Rede de Informação Tecnológica Latino Americana (RITLA) |title=Mapa da Violência dos Municípios Brasileiros 2008 |date=29 de janeiro de 2008 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> 2002 թ-ին արձանագրվել է սպանության 62.8 դեպք յուրաքանչյուր 100000 մարդ:մարդ։ 2006 թ-ին, այդ թիվը նվազեց հասնելով 37.7-ի, որը ավելի ցածր էր քան Ռեսիֆե (90.9), Վիկտորիա (88.6), Կուրիտիբա (49.3), Բելու Օրիզոնտե (49.2), Սալվադոր (41.8) և Ֆլորինապոլիս (40.7) քաղաքներում:քաղաքներում։<ref name="RITLA"/> Այնուամենայնիվ, Ռիոն սպանությունների թվով դեռ զբաղեցնում է երկրորդ տեղը Սան Պաուլույից հետո:հետո։<ref name="RITLA"/>

Ռիո դե Ժանեյրոյի բնակչությունը ըստ ''IGBE''-ի կազմում է 6,323,037 բուն քաղաքում և 11,711,233 ագլոմերացիայի շրջանակներում (2010), ինչը նրան դարձնում է 2-րդ խոշորագույն ագլոմերացիան [[Բրազիլիա]]յում<ref>{{cite web|url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2010/12/confira-o-ranking-das-maiores-regioes-metropolitanas.html|title=Confira o ranking das maiores regiões metropolitanas|author=G1|date=2010|publisher=globo.com|accessdate=4 de dezembro de 2010}}</ref>, 3-րդ [[Հարավային Ամերիկա]]յում և 24-րդը աշխարհում:աշխարհում։<ref>{{cite web |url=http://bevoelkerungsstatistik.de/wg.php?x=1132419689&men=gcis&lng=de&gln=xx&dat=32&srt=pnan&col=aohdq&pt=a&va=x World |title=Gazetteer - Welt: Ballungsräume |accessdate=26 de abril de 2009}}</ref>

Միջինտարեկան բնակչության աճը կազմում էր 0,8% (2000 - 2006) ու 0,75% (1991-2000) քաղաքում<ref>{{cite web |url=http://tabnet.datasus.gov.br/cgi/idb2007/a03cap.htm |publisher=Ministério da Saúde |author=Indicadores Demográficos do Brasil 2007 |title=Taxa de incremento médio anual segundo capitais |accessdate=24 de outubro de 2008}}</ref>, և 1,43% (2000-2006) ու 1,18% (1991-2000) ագլոմերացիայում, ինչը վկայում է ագլոմերացիայում բնակչության աճի տեմպերի մեծացման մասին:մասին։<ref>{{cite web |url=http://tabnet.datasus.gov.br/cgi/idb2007/a03rm.htm |publisher=Ministério da Saúde |author=Indicadores Demográficos do Brasil 2007 |title=Taxa de incremento médio anual segundo regiões metropolitanas |accessdate=24 de outubro de 2008}}</ref>

;Ռիո դե Ժանեյրոյի բնակչության աճը:աճը։

Վերջին մարդահամարի արդյունքների համաձայն Ռիո դե Ժանեյրոյի բնակչության էթնիկակակն կազմը հետևյալն է՝ 6,152,000 սպիտակներ (53,43%), 4,039,000 մուլատներ (35,08%), 1,274,000 սևամորթներ (11,6%), 20,000 ազիացիներ (0,18%), 16,000 հնդկացիներ (0,14%):։<ref>{{cite book|url=http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/listabl.asp?z=pnad&o=3&i=P&c=262|title=Síntese de Indicadores Sociais 2008|publisher=IBGE |location=Rio de Janeiro, Brazil|format=PDF|isbn=85-240-3919-1|accessdate=հունվարի 16, 2010|year=2008|language=Portuguese}}</ref>

Մինչև եվրոպական գաղութացումը, կային ամենաքիչը յոթ հնդկացիական ազգեր, որոնք խոսում էին 20 տարբեր լեզուներով:լեզուներով։ Նրանց մի մասը միավորվել է պորտուգալացիների, իսկ մի մասը՝ ֆրանսիացիների հետ:հետ։ Նրանք, ովքեր միացել էին ֆրանսիացիներին, վերացվել են պորտուգալացիների կողմից, մինչդեռ մյուս մասը ասիմիլացվել է:է։<ref>{{cite web|url=http://paginas.terra.com.br/educacao/Ludimila/indiosrj.htm |title=Tem índio no Rio |publisher=Paginas.terra.com.br |accessdate=մայիսի 6, 2009 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070813071626/http://paginas.terra.com.br/educacao/Ludimila/indiosrj.htm |archivedate = օգոստոսի 13, 2007}}</ref>

Քաղաքում տարածված են մի շարք կրոնական ուղղություններ, որոնցից գերակշռողը, ինչպես և ողջ Բրազիլիայում, [[կաթոլիկություն]]ն է:է։<ref name="SIDRA_CR">{{cite web |url=http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/listabl.asp?z=cd&o=7&i=P&c=2094 |publisher=Sistema IBGE de Recuperação Automática (SIDRA) |title=Tabela 2094 - População residente por cor ou raça e religião |date=2000 |accessdate=25 de outubro de 2008}}</ref> Քաղաքի բնակչության մոտ 60% համարվում են կաթոլիկներ:կաթոլիկներ։ Այնուհանդերձ առկա են նաև տասնյակ բողոքական ուղղությունների (բնակչության 18%-ը) և սպիրիտիզմի հետևորդներ (մոտ 200 հազար):։<ref name="SIDRA_CR"/> Աֆրո-բրազիլական կրոնների հետևորդները (ումբանդա և կանդոմբելե) առկա են բնակչության տարբեր շերտերում, սակայն նրանց ընդհանուր թիվը կազմում է շուրջ 2%<ref name="SIDRA_CR"/>:

''IBGE''-ի վերջին հաշվարկների համաձայն՝ կրոնական որևէ պատկանելիություն չունեցների թիվը 7,3% է, ինչը բավականին բարձր է երկրի միջին ցուցանիշից:ցուցանիշից։ [[Եհովայի վկաներ]]ը, [[Հուդայականություն|հուդայականներ]]ը և [[Բուդդիզմ|բուդդիստներ]]ը փոքրամասնություն են կազմում, սակայն նրանց թիվը աճում է:է։

Սան Սեբատյան դու Ռիո դե Ժանեյրո (''Catedral de São Sebastião do Rio de Janeiro'' կամ ''Catedral Metropolitana'') տաճարը բացվել է 1979 թ-ին:ին։ Այն Ռիո դե Ժանեյրոյի արքեպիսկոպոսի նստավայրն է:է։ Ներկայիս տաճարը կառուցվել է 1964-1979 թթ. միջև և փոխարինել է մի շարք հին եկեղեցիների, որոնք ծառայում էին սկսած 1676 թ-ից:ից։

Այն տեղակայված է քաղաքի կենտրոնում:կենտրոնում։ Տաճարը ունի կոնաձև տեքս, 96 մետր ներքին տրամագիծ, 76 մետր ընդհանուր բարձրություն և կարող է տեղավորել շուրջ 20,000 մարդ:մարդ։ Տաճարի չորս ուղղաձիգ վիտրաժները ձգվում են 64 մետր:մետր։ Տաճարի կառուցման աշխատանքները ղեկավարել է հոգևորական Իվո Անտոնիո Կալիարին (1918-2005):։<ref name="Catedral">{{cite web |url=http://www.catedral.com.br/ |publisher=Catedral de São Sebastião do Rio de Janeiro |title=Página oficial |accessdate=25 de outubro de 2008}}</ref><ref name="Catedral"/>

Քաղաքում առկա են մի շարք բողոքական ուղղություններ, որոնցից առավել տարածված են բապտիստական, պրետբյուտերական, մեթոդիստական, կոնգրեգացիանոլիստական, վերջին օրվա սրբերի, լյութերանական, ինչպես նաև հիսունականների մի շարք կազմակերպություններ:կազմակերպություններ։<ref name="SIDRA_CR"/> Վերջին տասնամյակների ընթացքում տեղի է ունենում այս եկեղեցիների առաջխաղացում՝ հիմնականում ծայրամասային և կենտրական շրջաններում:շրջաններում։

* '''[[Ռիո դե Ժանեյրո/Գալեան (օդանավակայան)|Ռիո դե Ժանեյրո/Գալեան]]''', Ռիո դե Ժանեյրոյի գլխավոր օդզնավակայն է, որը օգտագործվում է միջազգային և տեղական թռիչքների համար:համար։ Բացի Ռիոն Բրազիլիայի մյուս քաղաքներ հետ կապելուց, Գալեանը կապեր ունի 19 երկրների հետ:հետ։ Այն գտնվում է Ռիոյի կենտրոնից 20 կմ հեռավորության վրա:վրա։ Ռիոյի օդանավակայանը ունի նաև Բրազիլիայի ամենաերկար թռիչքային գոտին (4000 մ) և խոշորագույն բեռների տերմինալից մեկը Հարավային Ամերիկայում:Ամերիկայում։<ref>{{cite web|url=http://www.infraero.gov.br/usa/aero_prev_home.php?ai=213 |title=International Airport of Rio de Janeiro |publisher=Infraero |accessdate=ապրիլի 17, 2010 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20080423091928/http://www.infraero.gov.br/usa/aero_prev_home.php?ai=213 |archivedate=ապրիլի 23, 2008}}</ref>

* '''[[Սանտոս Դյումոն օդանավակայան|Սանտոս Դյումոն]]''', Ռիոյի երկրորդ գլխավոր օդանավակայանն է:է։ Օգտագործվում է հիմնականում դեպի Սան Պաուլու, ինչպես նաև որոշ կարճ և միջին ներքին չվերթների համար:համար։<ref>{{cite web|url=http://www.infraero.gov.br/usa/aero_prev_home.php?ai=212 |title=National Airport of Rio de Janeiro |publisher=Infraero |accessdate=ապրիլի 17, 2010 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20080521200151/http://www.infraero.gov.br/usa/aero_prev_home.php?ai=212 |archivedate=մայիսի 21, 2008}}</ref>

* '''[[Ժակարեպագուա (օդանավակայան)|Ժակարեպագուա - Ռոբերտու Մարինյու]]''', օգտագործվում քաղաքացիական ավիացիայի կողմից:կողմից։ Այս օդանավակայանի գլխավոր օգտագործողը Aeroclube do Brasil-ն է:է։ Օդանավակայանը գտնվում է Բաիքադա դե Ժակարեպագուա շրջանում, Ռիո դե Ժանեյրոյի կենտրոնից մոտավորապես 30 կմ հեռավորության վրա:վրա։<ref>{{cite web|url=http://www.infraero.gov.br/usa/aero_prev_home.php?ai=214 |title=Jacarepaguá Airport |publisher=Infraero |accessdate=ապրիլի 17, 2010}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref>

Ռիո դե Ժանեյրոն համարվում է Բրազիլիայի հիմնական մշակութային կենտրոնը:կենտրոնը։ Նրա ճարտարապետությամբ ընդգրկում եկեղեցիներ և շինություններ կառուցված 16-ից 19-րդ դարերում, միախառնվելով 20-րդ դարի ճարտարապետության հետ:հետ։ Ռիոն երկար տարիներ եղել է Պորտուգալիայի կայսերական ընտանիքի նստավայրը և գտնվել է պորտուգալական, անգլիական, ֆրանսիական ճարտարապետության ազգեցության տակ:տակ։

Ռիոյում կան կարևոր մշակութային վայրեր, ինչպիսիք են ազգային գրադարանը՝ յոթերորդ ամենախոշոր գրադարան ամբողջ աշխարհում, որի հավաքածուն ներառում են ավելի քան 9 միլիոն օրինակ, իսկ Տիատրու դու Ռիոն, կառուցվել է 20-րդ դարի սկզբունքների, Ռիո դե Ժանեյրո գեղարվեստի ազգային թանգարանը, բուսաբանական այգին, կայսերական հրապարակը, բրազիլական գրականության ակադեմիան, Մուզեու դե Արտե Մոդերնո թանգարանը և բնական պատմության թանգարանը:թանգարանը։

Բրազիլիայի անկախությունից հետո 1822 թ-ին Ռիո դե Ժանեյրոյում արագ զարգանում է եվրոպական ոճի բուրժուական մշակութային կյանքը, այդ թվում և բազմաթիվ թերթեր, որոնցում տպագրվում են 19-րդ դարի նովելների մեծ մասը:մասը։ Ժոակիմ Մանուել դե Մասեդույի «A Moreninha» (1884) նովելը, կարելի է համարել առաջին հաջողված վեպը Բրազիլիայում:Բրազիլիայում։ Ռեալիզմի առաջին ուշագրավ աշխատանքը Մանուել Անտոնիո դե Ալմեյդայի «Memórias de um sargento de milícias» նովելն է (1854):։

Այնուամենայնիվ, Ռիո դե Ժանեյրոյի ամենահայտնի հեղինակը եղել է Մաշադո դե Ասսիսը, որը նաև համարվում է բրազիլական գրականության մեծագույն գրող<ref>Candido; Antonio. (1970) ''Vários escritos.'' São Paulo: Duas Cidades. p.18.</ref> և համարվում է ռեալիզմը ներմուծողը Բրազիլիայում,<ref>Faraco, Carlos Emílio e Moura, Francisco Mato. ''Português Projetos''. São Paulo: Editora Ática, 2009, p.227.</ref> նա մեկնաբանել և քննադատել է քաղաքական և հասարակական դեպքերը քաղաքում և երկրում, ինչպիսին է ստրկության վերացումը 1888 թ-ին և անցումը կայսրությունից հանրապետության:հանրապետության։<ref>Gledson, John. J. Machado de Assis, ficção e história''. Rio de Janeiro: Paz e Terra, 1986, p.13.</ref> Նրա պատմվածքների և վեպերի մեծ մասի դեպքերը, ինչպիսիք են «Quincas Borba» (1891) և «Dom Casmurro» (1899), տեղի են ունենում Ռիոյում:Ռիոյում։

Ռիո դե Ժանեյրոյում ամենահայտնի սպորտային իրադարձությունները [[MotoGP]] մրցաշարի Բրազիլիայի փուլն է և լողափային վոլեյբոլի եզրափակիչները:եզրափակիչները։ Ժակարեպագայում անց են կացվել [[Ֆորմուլա 1]]-ի գրան-պրիի Բրազիլիայի փուլը 1978-ից 1990 թվականներին, [[Champ Car]] մրացաշարը (1996-1999), ինչպես նաև սերֆինգի տարբեր մրցաշարեր:մրցաշարեր։<ref>{{cite web |url=http://oradical.uol.com.br/turismo/praias_rio_janeiro.asp/|title=Praias do Rio de Janeiro |accessdate=24 de julho de 2012 |author=Editoria |date=10 de outubro de 2007 |publisher=O Radical }}</ref>

Առավել տարածված սպորտաձևերից են ավազի ֆուտբոլը, լողափային վոլեյբոլը, [[սերֆինգ]]ը, [[ֆրիֆլայթ]]ը, [[ջիուջիցու]]ն և [[թիավարում]]ը: [[Կապոեյրան]], պարի, սպորտի և մարտարվեստ խառնուրդը նույնպես տարածված է:է։ Եվս մեկ, շատ սիրված մարզաձևերից է ռակետբոլը՝ լողափային թենիսի մի տեսակ:տեսակ։<ref>{{cite web |url=http://www.brasilescola.com/educacaofisica/frescobol.htm |title=Frescobol |accessdate=24 de julho de 2012 |author=Paula Rondinelli |publisher=Brasil Esola }}</ref> Ռիո դե Ժանեյրոյում զարգացած է նաև ալպինիզմը, քաղաքում առկա են հարյուրավոր ուղիներ:ուղիներ։ Առավել հայտնի է Շաքարի գլուխ լեռը, որի բարձրությունը 280 մետր է:է։

2008 թ-ի հունիսի 4-ին Ռիո դե Ժանեյրոյոն Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի կողմից հայտարարել է 2016 Օլիմպիական խաղերի անցկացման չորս թեկնածուներից մեկը,<ref>{{cite web |url=http://esportes.terra.com.br/interna/0,,OI2927451-EI1894,00-Rio+de+Janeiro+e+finalista+para+ser+sede+em.html |publisher=Terra Esportes |title=Rio de Janeiro é finalista para ser sede em 2016 |date=4 de junho de 2008 |accessdate=27 de novembro de 2008}}</ref> իսկ 2009 թ-ի հոկտեմբերի 2-ին քաղաքը ընտրվել է ՄՕԿ անդամների կողմից որպես 2016 թ-ի օլիմպիական խաղերի հյուրընկալող քաղաք՝ հաղթելով [[Մադրիդ]]ին, [[Տոկիո]]ին և [[Չիկագո]]ին:<ref>{{cite web|url=http://www.usatoday.com/sports/olympics/2009-10-02-rio-2016-olympics_N.htm |title=Rio De Janeiro to host 2016 Olympic Games |work=USA Today |date=հոկտեմբերի 2, 2009|accessdate=հոկտեմբերի 2, 2009 |first=Vicki |last=Michaelis}}</ref> Ռիոն կդառնա առաջին բրազիլական և հարավամերիկյան քաղաքը, որը հյուրընկալելու է խաղերը:խաղերը։ 2007 թվականի հուլիսին, Ռիոն հաջողությամբ կազմակերպել և ընդունել է 15-րդ Պանամերիկյան խաղերը:խաղերը։

2007 թ-ի հոկտեմբերի 30-ին, Բրազիլիան ընտրվել է [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 2014|2014 ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության]] ընդունող երկիր:երկիր։ Ռիո դե Ժանեյրո հյուրընկալող քաղաքներից մեկն է:է։ Եզրափակիչ խաղը տեղի ունեցավ «Մարականա» մարզադաշտում<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/worldcup/brazil2014/news/newsid=625695.html |title=Brazil confirmed as 2014 hosts |publisher=FIFA.com |date=հոկտեմբերի 30, 2007 |accessdate=մայիսի 6, 2009}}</ref>:

Ֆուտբոլը ամենաճանաչված մարզաձևն է Ռիո դե Ժանեյրոյում:Ժանեյրոյում։ Ռիո դե Ժանեյրոն հինգ ավանդական բրազիլական ֆուտբոլային ակումբների տունն է՝ [[Վասկո դա Գամա ՖԱ|Վասկո դա Գամա]], [[Բոտաֆոգո]], [[Ֆլումինենսե]], [[Ֆլամենգո ՖԱ|Ֆլամենգո]] և [[Ամերիկա ​​ՖԱ|Ամերիկա]]<ref>{{cite web|url=http://www.project2010.co.za/2010_World_Cup_safa.asp |title=FIFA numbers |publisher=Project2010.co.za |accessdate=ապրիլի 17, 2010}}</ref>: [[Բրազիլիայի ֆուտբոլի ֆեդերացիա]]յի կենտրոնական շտաբը տեղակայված է Բարա դե Տուժիկայում, Ռիոյի արևմուտքում<ref>{{cite web |url=http://www.cbf.com.br/institucional/estrutura-interna|title=Estrutura Interna |accessdate=24 de julho de 2012 |author= |coautores= |publisher=Confederação Brasileira de Futebol}}</ref>:

Քաղաքում կա երեք հիմնական մարզադաշտ:մարզադաշտ։

* '''[[Մարականա|Էստադիո Ժորնալիստա Մարիու Ֆիլյու]]''' (Maracana), որը այլ կերպ կոչվում է «բրազիլական ֆուտբոլի տաճար» <ref>{{cite web |url=http://www.unificado.com.br/calendario/06/maraca.htm |title=Maracanã, templo do futebol brasileiro |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> ամենամեծ մարզադաշտը Բրազիլիայի, որը տեղավորում է 92,000 հանդիսատես և Ռիո դե Ժանեյրոյոյի քաղաքապետարանին:քաղաքապետարանին։<ref name="WSt">{{cite web |url=http://www.worldstadiums.com/south_america/countries/brazil/rio_de_janeiro.shtml |publisher=World Stadiums |title=Stadiums in Brazil (Rio de Janeiro) |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref> Այն նախագծված էր 1950 աշխարհի գավաթի համար:համար։ Ժամանակի ընթացքում դարձել է ունիվերսալ, որտեղ անց են կացվել շոուներ և տարբեր բնույթի իրադարձությունները, օրինակ՝ երաժշտական ​​ներկայացումներ:​​ներկայացումներ։ 2007 թ-ին ընդունել է Պանամերիկյան խաղերի բացման և փակման արարողությունների:արարողությունների։

* '''[[Էնժենյան|Ժոաո Ավելանժի անվան օլիմպիական ստադիոն]]''' (Engenhão), նախագծվել է ճարտարապետ Կառլոս Պորտույի կողմից, Պանամերիկայն խաղերի աթլետիկայի և ֆուտբոլային խաղերի անցկացման համար, 2007 թվականին, Էնժենյու դե Դենտրու շրջանում:շրջանում։ Բրիտանական լրատվամիջոցների վերջին հարցումների համաձայն, մարզադաշտը վերջին տարիների տասը լավագույն մարզական օբյեկտներից է, հատկապես իր նորարարական դիզայնի համար:համար։<ref>{{cite web |url=http://noticiasrio.rio.rj.gov.br/index2.cfm?sqncl_publicacao=7252 |publisher=Prefeitura do Rio de Janeiro |title=Estádio João Havelange é indicado como um dos melhores do mundo |date=22 de fevereiro de 2008 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref>

* '''[[Էստադիո Սան Ժանուարիո]]''', պատկանում «[[Վասկո դա Գամա ՖԱ|Վասկո դա Գամա]]» ակումբին, խոշորագույն մասնավոր մարզադաշտն է Ռիոյում:Ռիոյում։ Այն բացվել 1927 թ-ին, ունի երկու մարզասրահ, ակվապարկ, և կարող է տեղավորել 36,000 հանդիսատես:հանդիսատես։<ref name="WSt"/> 2002 թ-ին Travel Channel հեռուստաընկերությունը ընդգրկել է Սան Ժանուարիուն ֆուտբոլային հանդիպումներ դիտելու աշխարհի յոթ լավագույն մարզադաշտերի շարքում:շարքում։<ref>{{cite web |url=http://www.travelchannel.com/Travel_Ideas/Adventure_Travel_and_Sports/ci.International_Soccer.artTravelIdeasFmt?vgnextfmt=artTravelIdeasFmt |publisher=Travel Channel |title=Best Soccer Stadiums to See a Game |date=30 de abril de 2002 |accessdate=26 de outubro de 2008}}</ref>