Վիքիպեդիա

«Պաուլ Ցելան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: → (18) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 4.
}}
 
'''Պաուլ Ցելան''' ({{lang-de|Paul Celan}} [{{IPA|paʊl ˈtselan}}], (* [[1920]] թ. [[նոյեմբերի 23]] [[Չերնովից]] (այն ժամանակ՝ [[Ռումինիա]], այժմ՝ [[Ուկրաինա]]), † հավանաբար [[1970]] թ. [[ապրիլի 20]], [[Փարիզ]])։ (Բուն անունը՝ Պաուլ Անցել, որը գրաշրջությամբ (անագրամա) դարձել է Ցելան) 20-րդ դարի գերմանալեզու նշանավոր բանաստեղծներից է, ում ստեղծագործությունը թարգմանված է աշխարհի բազմաթիվ լեզուներով։ Սկսելով հիմնականում ֆրանսիական սյուրռեալիզմի ավանդներով՝ Պ. Ցելանը վերջին ժողովածուներում մխրճվում է գերմաներենի հերմենևտիկական նրբությունների մեջ՝ հասնելով բառի էկզիստենցիալիստական արմատներին։ Ավելացրած նրա պոեզիայի գրաֆիկական նրբագիծը, արտակարգ երաժշտականությունը, հրեական և համաշխարհային մշակույթի հետ բազմաթիվ զոգորդությունները, աղերսները և առնչությունները, որոնք այդ բանաստեղծությունը 20-րդ դարի երկրորդ կեսի համաեվրոպական պոեզիայի մեջ եզակի, գրեթե անձեռակերտ մի ձեռագիր են դարձնում։ Մեծ է Ցելանի ավանդը նաև թարգմանության ասպարեզում։
 
== Կենսագրություն==
Տող 13.
1942-1943 թթ. Ցելանը անցկացրել է ռումինական տարբեր աշխատանքային ճամբարներում, ծանր աշխատանքներ է կատարել մոլդավական ճանապարհաշինարարական խմբերում։ Սովետական զորքերի կողմից Չերնովիցի ազատագրումից հետո Ցելանը 1944 թ.-ին վերադարձել է այնտեղ։ Շարունակել է ուսումը, աշխատել է իբրև թարգմանիչ։ 1947 թ.-ին Հունգարիայով փախել է Վիեննա և 1948 թ.-ին հաստատվել Փարիզում։ Նույն թվականին Վիեննայում լույս է տեսել ''Աճյունասափորների ավազը'' բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն, որը ուշադրության չի արժանացել։
 
1948 թ.-ին Ցելանը հանդիպում է [[Ինգեբորգ Բախման]]ին. նրանց սիրո պատմությունը վկայված է հետմահու հրատարակված օրագրերով և նամակագրությամբ (վերջինս հրատարակվեց 2008 թ.-ին, ''Սրտի ժամանակ'' վերնագրով)։
 
Փարիզում Ցելանը 1951 թ.-ին ծանոթանում է արվեստագիտուհի Գիզելե Լեստրանժի հետ, որի հետ ամուսնանում է։ 1952 թ.-ին Շտուտգարտում լույս է տեսնում երկրորդ ժողովածուն՝ ''Կակաչ և հիշողություն'' վերնագրով, որտեղ զետեղված էր միանգամից հռչակավոր դարձած ''Մահվան Ֆուգա'' բանաստեղծությունը։ 1955 թ.-ին ֆրանսիական հպատակություն է ընդունում։ Ծնվում է միակ որդին։
Տող 40.
* [[Schneepart]], (Nachlass), 1971 // [[Ձյունե բաժին]], 1971:
* [[Zeitgehöft]], (Nachlass), 1976 // [[Ժամանակի ագարակ]], 1976:
* [[Eingedunkelt und Gedichte aus dem Umkreis von Eingedunkelt]]. Hrsg. von Bertrand Badiou und Jean-Claude Rambach'' (Nachlass), Suhrkamp, Frankfurt am Main 1991, ISBN 3-51840374-5
 
== Երկերի ժողովածուներ ==
* Werke in sieben Bänden, 2000
* Die Gedichte – Kommentierte Gesamtausgabe in einem Band, hrsg. und kommentiert von Barbara Wiedemann, Frankfurt am Main (Suhrkamp) 2003, ISBN 3-518-41390-2; TB-Ausg.։ 2005, ISBN 3-518-45665-2
* „Mikrolithen sinds, Steinchen“. Paul Celan, Die Prosa aus dem Nachlaß. Kritische Ausgabe, hrsg. und kommentiert von Barbara Wiedemann und Bertrand Batiou, Frankfurt/ Main 2005. ISBN 3-518-41706-1
 
Տող 51.
* dsb.։ ''Wort-Konkordanz zur Lyrik Paul Celans bis 1967''. W. Fink, München 1969
* [[Peter Szondi]]։ ''Celan-Studien''. Hg. Jean Bollack mit Henriette Beese, Wolfgang Fietkau, Hans-Hagen Hildebrandt, Gert Mattenklott, Senta Metz, Helen Stierlin. Suhrkamp, Frankfurt 1972
* Dietlind Meinecke (Hrsg.)։ ''Über Paul Celan''. Suhrkamp, Frankfurt 1973
* Marlies Janz։ ''Vom Engagement absoluter Poesie. Zur Lyrik und Ästhetik Paul Celans''. Athenäum, Königstein 1976
* ''Paul Celan'' Schwerpunktheft von ''[[Text und Kritik]].'' Heft 53/54, München 1977
Տող 60.
* [[Hans-Georg Gadamer]]։ ''Wer bin Ich und wer bist Du? Ein Kommentar zu Paul Celans Gedichtfolge 'Atemkristall<nowiki>'</nowiki>'', Suhrkamp, Frankfurt 1986
* [[Otto Pöggeler]]։ ''Spur des Worts. Zur Lyrik Paul Celans''. Alber, Freiburg 1986, ISBN 3-495-47607-5
* [[Werner Hamacher]] & Winfried Menninghaus Hgg.։ ''Paul Celan''. Suhrkamp, Frankfurt 1988 (Reihe։ Materialien)
* Harald Pors։ ''Rückläufiges Wortregister zur Lyrik Paul Celans''. W. Fink, München 1989
* Edith Silbermann։ ''Begegnung mit Paul Celan. Erinnerung und Interpretation''. 2. Auflage. Rimbaud, Aachen 1995, ISBN 3-89086-884-3
Տող 66.
* [[Stéphane Mosès]]։ ''P. Celans Inskription der Vernichtung'' in։ ''Der Exodus aus Nazideutschland und die Folgen. Jüdische Wissenschaftler im Exil.'' Hg. Marianne Hassler, Attempto, Tübingen 1997, ISBN 3-89308-265-4
* Oliver Wieters։ ''Der Traum vom Schweigen. Paul Celans frühe Arbeit (1948) über den surrealistischen Maler Edgar Jené''. Tübingen 1997 [http://www.oliverwieters.de/artikel-73.html]
* [[Bernhard Böschenstein]] & Sigrid Weigel (Hgg.)։ ''Ingeborg Bachmann und Paul Celan. Poetische Korrespondenzen. Vierzehn Beiträge'' Suhrkamp, Frankfurt 1997; wieder 2000
* Thomas Schestag։ ''[[Mantis religiosa|Mantisrelikte]]. [[Blanchot]], [[Jean-Henri Fabre|Fabre]], Celan'' Urs Engeler, Basel 1998, ISBN 3-905591-06-5 (über Celan ''Lichtzwang'', in Auswahl)
* Wolfgang Emmerich։ ''Paul Celan'' Rowohlt, Reinbek 1999, ISBN 3-499-50397-2
* [[Jean Firges]]։ ''"Den [[Acheron]] durchquert ich." Einführung in die Lyrik Paul Celans. Vier Motivkreise: Die Reise, der Tod, der Traum, die Melancholie.'' 2. Auflage. Stauffenburg, Tübingen 1999, ISBN 3-86057-067-6 (siehe dsb., 2001 sowie seinen Namensartikel, mit dem Forschungsschwerpunkt Celan)
* Jean Bollack։ ''Paul Celan. Poetik der Fremdheit''. Übers. Werner Wögerbauer. Zsolnay, Wien 2000, ISBN 3-552-04976-2
* Andrei Corbea-Hosie Hg.։ ''Paul Celan. Biographie und Interpretation'' Bukarest & Konstanz 2000, ISBN 3-89649-578-X
* Barbara Wiedemann։ ''Paul Celan. Die Goll-Affäre. Dokumente zu einer "Infamie"''. Suhrkamp, Frankfurt 2000, ISBN 3-518-41178-0
* [[Albrecht Schöne]]։ ''Dichtung als verborgene Theologie : Versuch einer Exegese von Paul Celans: "Einem, der vor der Tür stand"''. Göttinger Sudelblätter, [[Wallstein Verlag]], Göttingen 2000, ISBN 3-89244-431-5
* Jean Firges։ ''Paul Celan: Die beiden Türen der Welt. Gedichtinterpretationen''. Sonnenberg, Annweiler 2001, ISBN 978-3-933264-06-0 (siehe dsb., 1999 & 2010)
* [[Roland Reuß]]։ ''Im Zeithof. Celan-Provokationen''. Stroemfeld/Roter Stern, Frankfurt 2001, ISBN 3-87877-777-9
* Marie-Hélène Quéval u.a. Hgg.։ ''Paul Celan "Die Niemandsrose". Lectures d'une Œuvre''. Éd. du Temps, Paris 2002 ISBN 2842742052 (in frz. Sprache)
* [[Jacques Derrida]]։ ''Schibboleth. Für Paul Celan'' Übers. Wolfgang Sebastian Baur. Passagen, Wien 2002
* Anja Lemke։ Konstellation ohne Sterne. Zur poetischen und geschichtlichen Zäsur bei Martin Heidegger und Paul Celan. Wilhelm Fink, München 2002 ISBN 3-7705-3755-6
* Hans-Michael Speier Hg.։ ''Gedichte von Paul Celan. Interpretationen'' Reclam, Stuttgart 2002
* [[Martin A. Hainz]]։ ''Masken der Mehrdeutigkeit. Celan-Lektüren mit [[Adorno]], Szondi und Derrida.'' (Reihe։ Untersuchungen zur österreichischen Literatur des 20. Jahrhunderts 15) Braumüller, 2. Auflage. Wien 2003
* [[Theo Buck]]։ ''Celan schreibt an Jünger'' Rimbaud, Aachen 2005, ISBN 3-89086-634-4 (Reihe։ Celan-Studien, 7)
*Jürgen Lehmann Hg.։ ''Kommentar zu Paul Celans 'Sprachgitter'''. Universitätsverlag Winter, Heidelberg 2005, ISBN 3-8253-5136-X. ([http://www.literaturkritik.de/public/rezension.php?rez_id=9570&ausgabe=200606 Rezension])
*[[Robert Kleindienst]]։ ''Beim Tode! Lebendig! Paul Celan im Kontext von Roland Barthes' Autorkonzept. Eine poetologische Konfrontation''. [[Königshausen & Neumann]], Würzburg 2006, ISBN 3-8260-3329-9
* Sandro Zanetti։ ''„zeitoffen“. Zur Chronographie Paul Celans''. Wilhelm Fink, München 2006, ISBN 3-7705-4300-9
Տող 113.
* [http://edocs.ub.uni-frankfurt.de/volltexte/2009/13938/ Dirk Weissmanns Dissertation zur Rezeption von Celan in Frankreich] Text in französischer Sprache, PDF 6, 2MB.
* [http://www.lyrikline.org/index.php?id=162&L=0&author=pc00&show=Poems&cHash=c4714e6ad5 Audiofiles auf lyrikline.org, Celan liest Celan]
*[http://www.zeit.de/2009/48/L-B-Celan Peter Hamm: ''Glühbirnen des Geistes. Der deutsche Tiefsinn ist eine französische Erfindung...''] [[DIE ZEIT]] 19. November 2009, S. 52 ([[Peter Hamm]]s deutlicher Verriss eines Buchs von Jean Daive)
 
{{DEFAULTSORT:Ցելան, Պաուլ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Պաուլ_Ցելան» էջից