«Մեծ հարթավայրեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ
չ →‎top: clean up, փոխարինվեց: → (3) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 2.
[[Պատկեր:Tokachi plain 01.jpg|մինի]]
[[Պատկեր:El Tarf-Algerie.jpg|մինի]]
'''Մեծ հարթավայրեր''', նախալեռնային սարավանդ [[ԱՄՆ]]-ում և [[Կանադա]]յում։ Արևմուտքից եզրավորվում է [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յի Կորդիլիերաներով։ Ձգվում է հարավ-արևելքից [[հյուսիս-արևմուտք]], հս․ լայնության 29° և 62°-ների միջև։ Երկարությունը 3600 Կմ է, լայնությունը՝ 500—800 Կմ։ Հանդիսանում է Հյուսիս-Ամերիկյան պլատֆորմի ծայրամասը։ Սարավանդի մինչքեմբրյան բյուրեղային հիմքը ծածկված է նստվածքային ապարներով։ Մակերևույթն արլ-ից արմ․ աստիճանաբար բարձրանում է 500—1700 մ։ Շատ տեղերում երկրակեղևի վերին շերտերի ապարները լվացվել և տեղատարվել են [[գետեր]]ով՝ առաջացնելով 200—300 Կմ երկարությամբ [[հովիտներ]]ի խիտ ցանց և մինչև 300 մ բարձրության ելուստներ։ Վերջիններս Մ․ հ․ բաժանում են առանձին մասերի՝ Լյանո Էստականդո, բարձր հարթավայրեր, էդուարդի և [[Միսսուրի]]ի սարավանդներ։ Հվ-ում տիրապետում են կարստային ձևերով սեղանաձև բարձրությունները։ Մ․ հ․ հարուստ են [[նավթ]]ի, [[քարածուխ|քարածխի]], [[բնական գազ]]ի, [[կերակրի աղ]]ի հանքավայրերով և հազվագյուտ հողերի տարրերով։ Կլիման ցամաքային է, հս-ում՝ բարեխառն, հվ-ում՝ մերձարևադարձային։ Գետերը սակավաջուր են, արագահոս, հոսում են խոր հովիտներով։ խոշոր գետերն են [[Միսսուրի]]ն, Պլաթը, Արկանզասը, Կոլորադոն, Փեքոսը։ Հողերը առավելապես շագանակագույն են, հս-ում՝ սևահողային, գորշ [[անտառ]]ային, ծայր հվ-ում՝ դարչնագույն։ Մ․ հ-ի մեծ մասը ծածկված է չոր [[տափաստաններ]]ով, կանադական մասում գերակշռում է անտառատափաստանը։ [[Կենդանական աշխարհ]]ն աղքատ է։ Բնակչությունն զբաղվում է անասնապահությամբ, բուսաբուծությամբ (մշակում են [[բամբակ]], [[կարտոֆիլ]], [[շաքարի ճակնդեղ]], կերաբույսեր) և անտառային տնտեսությամբ։
 
{{ՀՍՀ|հատոր=7|էջ=436}}