«Հուդա Իսկարիովտացի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ clean up, փոխարինվեց: է: → է։ (4), բ: → բ։, ը: → ը։ (24), թ: → թ։ (4), ի: → ի։ (5), լ: → լ։ (11), ծ: → ծ։, կ: → կ։, ղ: → ղ։, մ: → մ։ (6), ն: → oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո... |
||
Տող 1.
{{Անձ}}
[[Պատկեր:KissOfJudas.jpg|մինի|«Հուդայի համբույրը» հատված [[Ջոտտո]]յի նկարից]]
'''Հուդա Իսկարիովտացի''' ({{lang-he|יהודה איש קריות}}, ''Եհուդա իշ-Կրայոտ''), քրիստոնեությունում՝ [[Հիսուս Քրիստոս]]ի 12 առաքյալներից մեկը, որի մատնությունը թույլ տվեց հրեա քահանայապետերին բռնել և խաչելության դատապարտել Հիսուս
== Հուդա Իսկարովտացու ծագումը ==
[[Ավետարան]]ում Հուդա Իսկարիովտացու անունն առաջին անգամ հանդիպում է Տասներկու [[առաքյալներ]]ի ընտրության
Խոսելով Հուդայի մասին [[Հովհաննես Ավետարանիչ]]ն ասում է, որ նա գող էր (Հովհ. 12:6)
== Ինչո՞ւ էր Հուդան առաքյալների շարքում ==
Եկեղեցու հայրերը և, առհասարակ, ավետարանի մեկնիչները այս հարցին տալիս բազմազան բացատրություններ, որոնց հիմքը նույնն է՝ ներողամտությունը, ինչպես [[Պողոս առաքյալ]]ն էլ է ասում. «Նա /Քրիստոսը/ կամենում է, որ բոլոր մարդիկ փրկվեն և հասնեն ճշմարտության գիտությանը» (Ա Տիմ. 2:4)
# Եթե [[Հիսուս Քրիստոս|Քրիստոս]] Հուդային հանդիմաներ, ապա Հուդան ավելի հանդուգն կդառնար, քանզի այդպիսին են չարի ծառաները. քանի դեռ ծածուկ է գործը, այն ահով են կատարում, բայց երբ հայտնի է դառնում, այն ժամանակ սկսում են համարձակ
# Եթե Հուդան հանդիմանվեր, միգուցե ժամանակից շուտ մատներ
# Հնարավոր էր նաև հանդիմանությունը պատճառ դառնար, որպեսզի Հուդան թողներ Վարդապետին և հեռանար. այդ ժամանակ կխափանվեր Փրկչի մատնությունը, որ սահմանել էր Հայրը աշխարհի փրկության
# Քրիստոս չհանդիմանեց Հուդային, քանզի գիտեր, որ եթե ասեր էլ, միևնույն է, Հուդան չէր ուղղվելու. դրա համար էլ սրբությունը չտրվեց շանը և մարգարիտները՝ խոզին (հմմտ. Մատթ. 7:6)
Գրեթե նույն է նաև մատնության
# Հուդան ոչ թե բնությամբ էր [[սատանա]], այլ՝ սատանայական կամքի
# Հուդան համախոհ եղավ Փրկչի
# Ինչպես սատանան չարախոսեց Աստծուն, այնպես էլ՝
# Սատանան խռովեցրեց երկնայիններին (տես Հրեշտակներ), իսկ Իսկարիովտացին՝ երկրայիններին ու Առաքյալների
Հիսուսի կողմից Հուդայի՝ սատանա անվանվելու վերաբերյալ կան մի քանի այլ մեկնություններ
== Մատնության նախադրյալներ ==
[[Հիսուս Քրիստոս|Հիսուսի]] կատարած բազում հրաշքները և հատկապես [[Ղազարոս]]ին տրված [[հարություն]]ը (Հովհ. 11:1-44) անհանգստություն էր պատճառում Նրա
Ասես ի պատասխան ժողովականների մտածմունքի՝ ժողովը դեռ չավարտած՝ անակնկալ լուր է տրվում, թե Հիսուսի աշակերտներից մեկը ցանկանում է տեսնել
Այն ժամանակ, երբ Քրիստոս Ձիթենյաց լեռան վրա քարոզ էր խոսում Վերջին դատաստանի մասին (Մատթ. 25:31-46), Հուդան միայնակ քաղաք էր եկել՝ հավանաբար, մատակարարի իր պարտականությունները
== Երեսուն արծաթ ==
Հին [[Օրենք]]ում երեսուն արծաթը ստրուկի արյան գինն էր, ինչպես [[Հնգամատյան]]ում է գրված. «Եթե ցուլը մի ստրուկի կամ ստրկուհու հարվածի, ցլատերը նրա տիրոջը երեսուն սիկղ արծաթ թող վճարի, իսկ ցուլը թող քարկոծվի» (Ելք 21:32)
Մեկնիչների մի մասի կարծիքով հովվապետները ստրուկին հավասար գին նշանակեցին՝ ի նշան [[Հիսուս Քրիստոս|Հիսուս]]ի հանդեպ իրենց արհամարհանքի, մյուսների ենթադրությամբ երեսուն արծաթը խորհրդանշական թիվ է, որ նշանակում է կրոնուրացություն, ինչպես [[Զաքարիայի մարգարեություն]]ում է գրված. «Ես նրանց ասացի. «Եթե ձեր աչքին հաճելի է թվում, ապա տվե՛ք իմ վարձը, իսկ եթե՝ ոչ, ասացե՛ք»: Եվ նրանք կշռեցին իմ վարձը՝ երեսուն
== Հուդան մատնում է Հիսուսին ==
Ավետարանը չի տեղեկացնում, թե ի՛նչ արեց [[Հիսուս Քրիստոս|Հիսուսը]] Ձիթենյաց լեռան քարոզից հետո՝ մինչև [[Զատիկ|Զատկական]] ընթրիք ընկած
Հրեական բարեպաշտական սովորության համաձայն Զատկական ընթրիքի սկզբնական մասից հետո տեղի էր ունենում սրբության լվացման
Ավարտելով լվացման արարողությունը՝ Վարդապետը դարձյալ սեղան նստեց. Նրա՝ սաղմոսից (Սաղմ. 40:10) մեջբերած տողերից՝«Ով ինձ հետ հաց էր ուտում, իմ դեմ դարձավ» (Հովհ. 13:18), Առաքյալները հասկացան, որ իրենց սիրելի Ուսուցչին ինչ-որ վտանգ էր
Վերջացնելով ընթրիքը և տալով վերջին պատվիրանները՝ Վարդապետն աշակերտների հետ ելնում է վերնատնից և ուղղվում [[Գեթսեմանի պարտեզ]], ինչպես մարգարեն մարգարեացել էր. «Այն օրը նրա ոտքերը պիտի կանգնեն [[Ձիթենյաց լեռ]]ան վրա՝ Երուսաղեմի դիմաց, արևելյան կողմը. Ձիթենյաց լեռը պիտի պատռվի…» (Զաք. 14:4)
[[Ավետարան]]ը բնավ ոչինչ չի ասում, թե ի՛նչ արեց Հուդան վերնատնից դուրս գալուց հետո՝ մինչև Գեթսեմանի
Հիսուսի տագնապի ժամերն անցել էին, աղոթքն ավարտվել էր, երբ Նա նկատեց ձերբակալության եկող խմբին և նրանց հետ Հուդային՝ Տասներկուսից մեկին (Մատթ. 26:47, Մարկ. 14:43, Ղուկ. 22:47, Հովհ. 18:2-3) : Հետաքրքիր է, որ համատես Ավետարանների բոլոր երեք հեղինակներն էլ Հուդայի վերաբերյալ տալիս են «Տասներկուսից մեկը»
Մատնիչը նախապես որոշակի պայմանավորվածության էր եկել ամբոխի հետ.նա պիտի մոտենար և մտերմաբար համբուրեր Քրիստոսին, ինչն էլ պիտի նշան լիներ զորախմբի համար, թե ո՛վ է Քրիստոսը (Մատթ. 26:48, Մարկ. 14:44, Ղուկ. 22:47)
== Հուդայի ինքնասպանությունը ==
Մատնությունից հետո մինչև Հուդայի հուսահատությունն (Մատթ. 27:3-10) ընկած միջոցում մատնիչի մասին տեղեկություններ Ավետարանը չի
Հուսահատության դրվագին [[Մատթեոս Ավետարանիչ]]ն անդրադարձել է Հիսուսին Կայիափա քահանայապետի մոտից Պիղատոսի պալատ (Մատթ. 27:1-2) տանելու
Հուդան չէր սպասում Քրիստոսի մահավճռին կամ էլ կուրացած արծաթասիրությամբ՝ չէր մտածում սեփական արարքի հետևանքների
[[Տաճար]]ում նետած դրամները քահանայապետները անհնար համարեցին «ընդունել գանձանակի մեջ», քանի որ «արյան գին» էին (Մատթ. 27:6)
== Աղբյուրներ ==
# Աստուածաշունչ Մատեան Հին և Նոր Կտակարանների, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածին և Հայաստանի Աստուածաշնչային ընկերութիւն, 2004:
# Մաղաքիա արք. Օրմանյան, Համապատում, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, 1997
# Սուրբ Գրիգոր Տաթևացի, Մեկնութիւն Յոհաննու Աւետարանի, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, 2005
# Հ. Ալեքսանդր Մեն, Մարդու Որդին, Երևան, 1996
# «Մեկնութիւն Սուրբ Աւետարանին Որ Ըստ Մատթէոսի Արարեալ ի սրբոյն Ներսիսէ շնորհալւոյ մինչ ի համարն 17. հինգերորդ գլխոյն. եւ անտի աւարտեալ յերանելւոյն Յօհաննու Երզնկացւոյ՝ որ և կոչի Ծործորեցի»:
# Սարգիս Կունդ, Մեկնութիւն Աւետարանին Ղուկասու, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, 2005 թ.:
|