«Հովհաննես Գ Օձնեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
հեռացվել է Կատեգորիա:728 մահեր ՀոթՔաթ գործիքով
չ clean up, փոխարինվեց: դ: → դ։, ը: → ը։ (8), մ: → մ։ (5), ն: → ն։ (6), վ: → վ։, տ: → տ։, ր: → ր։ (3), ց: → ց։, ): → )։ (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 2.
{{չշփոթել|Հովհաննես Սարկավագ|Հովհաննես Իմաստասեր Սարկավագի հետ}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
'''Հովհաննես Օձնեցի''' (հիշատակվում է նաև որպես Հովհան Իմաստասեր, ծննդյան ճիշտ թվականն անհայտ է, գ. Օձուն ([[Գուգարք]] նահանգի [[Տաշիրք]] գավառ) – 728, գյուղ [[Արդվի]], թաղված է եկեղեցու բակում), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 717 թվականից առ 728 թ., աստվածաբան, իմաստասեր, Հայ առաքելական եկեղեցու կողմից դասված է սրբերի շարքին:շարքին։ Կաթողիկոսական գահին Հովհաննես Գ Օձնեցուն նախորդել է [[Եղիա Ա Արճիշեցի]]ն, հաջորդել՝ [[Դավիթ Ա Արամոնեցի]]ն:
 
== Կենսագրություն ==
Ուսանել է Թեոդորոս Քռթենավորի մոտ (Այրարատի Արագածոտն գավառում), այնուհետև՝ Սյունյաց դպրոցում:դպրոցում։ Եպիսկոպոս ձեռնադրվելուց հետո կարգվել է մի տեղեկությամբ՝ Արագածոտն գավառի, իսկ որոշ ուսումնասիրողների կարծիքով՝ Գուգարաց նահանգի թեմերից մեկի առաջնորդ:առաջնորդ։ Կաթողիկոս ընտրվելուց հետո՝ 719 թվականին մեկնում է Արաբական խալիֆայության մայրաքաղաք՝ Դամասկոս, Օմար ամիրապետց խնդրում է թեթևացնել Հայ եկեղեցու հարկային լուծը, բռնի կրոնափոխ չանել հայրին և առաքելադավաններին, դադարեցնել հալածանքները:հալածանքները։ Ամիրապետը ընդառաջում է Հովհաննես Օձնեցու խնդրանքներին, իսկ կաթողիկոսն իր հերթին երաշխավորում է արաբական լծի նկատմամբ հայերի հնազանդությունը:հնազանդությունը։ Կաթողիկոսին նաև հաջողվում է հասնել արաբական տիրապետության դեմ VIII դ. սկզբում ապստամբած հայ նախարարների համաներմանը:համաներմանը։ Արտագաղթած հայ նախարարներին թույլ տրվեց վերադառնալ հայրենիք և վերատիրանալ իրենց վիճակներին:վիճակներին։ Հովհաննես Օձնեցին կարողանում է ապահովել նաև արաբական իշխանությունների աջակցությունը քաղկեդոնականության, պավլիկյանների դեմ Հայ եկեղեցու պայքարում:պայքարում։
 
Կաթողիկոսը Հայաստան է վերադառնում արաբական զորքի ուղեկցությամբ, նրանց աջակցությամբ ամենուրեք վերականգնում Հայ առաքելական եկեղեցու դիրքերը, մաքրում երկիրը հույն հոգևորականներից և բյուզանդական զորամիավորումներից:զորամիավորումներից։ Հովհաննես Օձնեցին բարեփոխել է Հայ եկեղեցու արարողակարգը, ծիսակարգը, պայքարել է հերձվածների ու աղանդների (հատկապես՝ երևութականության և պավլիկյանների) դեմ:դեմ։ Կաթողիկոսության օրոք հրավիրվել են երկու եկեղեցական ժողովներ՝ 720 թվականին Դվինում, որն ընդունում է 32 կանոն, և 726 թ. Մանազկերտում:Մանազկերտում։ Երկրորդ ժողովի ընթացքում ամրագրվում է Հայ եկեղեցու դիրքորոշումը Քրիստոսի մարմնի անապականության խնդրի վերաբերյալ, ամբողջացվում և վերջնական տեսքի բերվում Հայ եկեղեցու դավանաբանական սկզբունքները, քրիստոսաբանական համակարգը:համակարգը։
 
Հովհաննես Օձնեցու ձեռնարկներից է «[[Կանոնագիրք Հայոց]]»-ի կազմումը:կազմումը։ Նրան է նաև վերագրվում «Գիրք թղթոց» ժողովածուի խմբագրումը:խմբագրումը։ Կաթողիկոսի պատվերով է Գրիգորիս Արշարունին գրել իր «Ընթերցուածոց մեկնութիւն»-ը, զբաղվել է նաև թարգմանչական գործունեությամբ, նորոգել Օձունի եկեղեցին:եկեղեցին։ Հաղորդվում է նրա սրբակյաց վարքի և բազում առաքինությունների մասին:մասին։
 
Կյանքի վերջին տարիներին որպես նստավայր է ընտրել իր հայրենի Օձուն գյուղը, զբաղվել ուսուցչական գործունեությամբ, աղոթել, վարել ճգնակյացի կյանք, ինչի մասին հյուսվել են բազմաթիվ ավանդազրույցներ:ավանդազրույցներ։ Պատմվում է անգամ նրա հրաշագործությունների մասին:մասին։ Մահից հետո նրա գերեզմանը դառնում սրբատեղի և ուխտագնացության վայր:վայր։
 
== Աշխատությունները ==
Հովհաննես Գ Օձնեցուց մեզ են հասել աստվածաբան-դավանական, ծիսապաշտամունքային բնույթի երկեր, ճառեր, շարականներ<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=174&captn=3415&wrpg=0&aupg=0 Յովհան Իմաստասէր Օձնեցի, Մատենագրութիւնք:]</ref>: Ամենահայտնի գործերն են «Ատենաբանութիւն»-ը, «Ճառ ընդդէմ պաւղիկեանց»-ը և «Ճառ ընդ-դէմ երեւութականաց»-ը:ը։ «Ատենաբանության» նպատակը մինչ այդ Հայ եկեղեցու ժամերգության մեջ առկա խառնաշփոթը վերացնելն ու այն միօրինակության բերելն էր:էր։
 
«Ընդդէմ պաւղիկեանց» ճառը գրվել է Հայաստանում այդ շրջանում տարածում ստացած [[պավլիկյան]] աղանդի դեմ, իսկ «Ճառ ընդդէմ երեւութականաց»-ը (1807, լատ. 1816)՝ [[երևութականներ]]ի աղանդի դեմ:դեմ։
 
Հովհաննես Գ Օձնեցին հեղինակել է «Յաղագս կարգաց եկեղեցւոյ», «Հատուածք բանից ի Հաւաքմանց յաղագսկարգաց եկեղեցւոյ», «Վասն մեծի աւուր միաշաբթին», «Սակս գիշերային ժամու» և այլ երկեր, ճառեր, թղթեր («Հիմնարկեք եկեղեցւոյ», «Օրհնութիւն նորաշեն եկեղեցւոյ», «Սակս ժողովոցն որ եղևն ի Հայս», «Խոստովանութիւն անշարժ յուսոյ...» և այլն):։
 
Իր գրվածնքերում դրսևորում է աստվածաբանական փայլուն գիտելիքներ, խոր վերլուծություններ կատարելու կարողություն:կարողություն։
 
Մեզ հասած Հովհաննես Գ Օձնեցու հեղինակած շարականներին (Դավիթ մարգարեի և Հակոբ առաքյալի կանոնը (ունի 5 շարական. Օրհնություն՝ «Յաղթող գտաւ», Հարց՝ «Մեղաք յամենայնի», Ողորմեա՝ «Անսկիզբն Աստուած», Տեր երկնից՝ «Երդուաւ Տէր», Մանկունք՝ «Օրհնեցէք զՏէր»), Ստեփանոս Նախավկայի կանոնը (7 շարական, որոնցից 2-ը՝ Օրհնություն, մնացածը՝ Հարց, Ողորմեա, Տեր երկնից, Մանկունք, Ճաշու), Պետրոս և Պողոս առաքյալների կանոնը (6 շարական. Օրհնություն՝ «Ցնծայ այսօր եկեղեցի», Հարց՝ «Որ խոստացար տալ», Ողորմեա՝ «Ամոլք հաւատոյ», Տեր երկնից՝ «Երանելի սուրբ առաքեալքն», ստեղի Մանկունք՝ «Որ արփիահրաշ», ստեղի Համբարձի՝ «Որ անպարագիրն է»), Որոտման որդիների կանոնը (5 շարական. Օրհնություն՝ «Որ էն էութեան», Հարց՝ «Որ զամենայնըն յոչընչէ արարեր», Ողորմեա՝ «Որդիքն Որոտման», Տեր երկնից՝ «Հոգի իմ կանխէ առ քեզ, Աստուած», ստեղի Մանկունք՝ «Որ յանստուեր ի լուսոյն») հատուկ է աստվածաբանական և դավանաբանական խորություն, դրանք գրված են գեղեցիկ լեզվով:լեզվով։
 
Հայ եկեղեցին Հովհաննես Գ Օձնեցու հիշատակը տոնում է Մեծ պահքի չորրորդ կիրակիի նախորդ շաբաթ օրը:օրը։
 
== Օձնեցու իրավագիտական գործունեությունը ==
Հովհաննես Օձնեցին հայտնի է նաև որպես իրավագետ:իրավագետ։ Նա կարողացավ հավաքել գոյություն ունեցող առանձին-առանձին բազմաթիվ եկեղեցական կանոններ՝ կազմելով «Կանոնագիրք հայոց» անվամբ աշխատությունը<ref>Aram Mardirossian, Le Livre des Canons Arméniens (Kanonagirk' Hayoc') de Yovhannes Awjnec'i. Église, droit et societé en Arménie du IVe au VIIIe siècle. Louvani, Peeters Publishers, 2005 (Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium, 606). ISBN 9042913819</ref>, որն ըստ ժամանակակից հայ ուսումնասիրողներից մեկի կարծիքի «հայ ժողովրդի միասնականության, պետության հզորացման, Հայ առաքելական եկեղեցուն անդավաճան մնալու անգնահատելի աշխատություն է»:<ref name="«Հայ իրավաբաններ», Սերգեյ Ավագյան">«Հայ իրավաբաններ», Սերգեյ Ավագյան</ref> Այդ գործը համընդհանուր ճանաչում է գտել որպես ժամանակի իրավագիտական խոշոր աշխատություն և մինչ օրս գործածվում է Հայոց եկեղեցու կողմից (որոշ լրացումներով հանդերձ):։<ref name="«Հայ իրավաբաններ», Սերգեյ Ավագյան"/>
 
== Գրականություն ==