|
}}
'''Հերակլես'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=58}}</ref> ({{lang-grc|Ἡρακλῆς}}, {{lang-la|Herculēs}}, Հերկուլես) [[Հունական դիցաբանություն|հունական դիցարանի]]<ref>Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.277-283, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.108-114; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 3, 2 далее</ref> հերոս, [[Զևս]] աստծո և [[Ամփիտրիոն]]ի կին [[Ալկմենե]]ի որդին:որդին։<ref>Гесиод. Теогония 943-944</ref> Ի ծնե անունը եղել է Ալկիդես, որի մասին բազմիցս հիշատակվում է «[[Իլիական]]ում»:
Հերակլեսի բազմաթիվ [[լեգենդ]]ներից առավել հայտնի են 12 սխրանքները, որոնք նա գործել է [[Միկենա|միկենյան]] արքա [[Էվրիսթևս]]ի մոտ ծառայելիս:ծառայելիս։
Հերակլեսի պաշտամունքը մեծ ժողովրդականություն էր վայելում [[Հունաստան]]ում, որտեղից հույն գաղութաբնակների միջոցով տարածում գտավ նաև [[Իտալիա]]յում, որտեղ Հերակլեսին անվանում էին Հերկուլես:Հերկուլես։ Հյուսիսային կիսագնդի երկնքում կարելի է տեսնել [[Հերկուլես (համաստեղություն)|Հերկուլես]] [[Համաստեղություններ|համաստեղությունը]]:
== Լեգենդներ Հերակլեսի մասին ==
=== Ծնունդը և մանկությունը ===
[[Պատկեր:Herakles snake Musei Capitolini MC247.jpg|thumb|150px||Մանուկ Հերակլեսը խեղդում է օձերին. Մ.թ. 2-րդ դար]]
Ալկմենեյին Հերակլեսով հղիացներլու համար [[Զևս]]ը ընդունել է [[Ամփիտրոն|Ալկմենեի ամուսնու]] կերպարանքը:կերպարանքը։ Զևսը կանգնեցրել էր արևը և նրանց գիշերը տևել էր երեք զօր ու գիշեր:գիշեր։ Գուշակ [[Տիրեսիոս]]ը Ամփիտրոնին պատմում է տեղի ունեցածի մասին:մասին։
Հերակլեսի ծննդյան գիշերը [[Հերա]]ն Զևսին ստիպեց երդվել, որ [[Պերսևս]]ի սերնդից նա, ով կծնվի առաջին, կդառնա գերագույն թագավոր:թագավոր։ Հերակլեսը պատկանում էր պերսեիդների տոհմին, բայց Հերան Ալկմենեի ծննդաբերությունը ուշացրեց և արդյունքում առաջինը (վաղածին) լույս աշխարհ եկավ Հերակլեսի հորեղբոր որդին՝ [[Էվրիսֆեյ]]ը` Սֆենելի և Նիկիպիի որդին:
Զևսը Հերայի հետ պայման էր կնքել, որ Հերակլեսն իր ողջ կյանքի ընթացքում չէ, որ պետք է գտնվի Էվրիսֆեյի իշխանության տակ: Էվրիֆեյի առաջդրանքով տասը սխրանք կատարելուց հետո հերակլեսը ոչ միայն կազատվի վերջինիս իշխանությունից, այլև կդառնա անմահ:
Փոքր տարիքում եղել է դափնոֆոր և [[Ապոլլոն]]ին որպես ընծա բերել է Իսմենայի եռաժանին:<ref>Павсаний. Описание Эллады IX 10, 4</ref>
Ամփիտրոնը իր տղաների ուսուցման համար հրավիրում է լավագույն ուսուցիչներին` [[Դիոսկուրներ|Կաստորին]] (թուր), [[Ավտոլիկոս]]ին (ըմբշամարտ), [[Էվրիտոս]]ին (աղեղ):։ Հերակլեսը պատահաբար [[քնար]]ով սպանում է [[Լինոս]]ին` [[Օրփեոս]]ի եղբորը: Դրա համար նա աքսորվում է անտառաշատ [[Կիֆերոն]]:
Հերակլեսին հանդիպում են երկու նիմփաներ (Արատավորություն և Առաքինություն), որոնք առաջարկում են ընտրություն կատարել վայելքներով լի հանգիստ ճանապարհի և աշխատանքի ու սխրանքների տատասկոտ ճանապարհի միջև:<ref>([[Քսենոփոնտ]]. [[Հուշեր Սոկրատեսի մասին]] II 1, пересказ несохранившегося сочинения Продика) - автор не скрывает, что это просто аллегория, даже не миф - по его рассказу, Геракл ушел в пустынное место и сидел в раздумьях, и ему представилось, что он видит двух женщин: Порочность и Добродетель.</ref> Առաքինությունը հետևյալ խոսքերով կարողացավ Հերակլեսին համոզել հետևել իրեն.
Երբ Հերակլեսը պատրաստվում էր որսի դուրս գալ առյուծի վրա, արքա [[Ֆեսպիոս]]ը 50 օր ջերմ ընդունելություն ցույց տվեց Հերակլեսին և ամեն մի գիշեր իր աղջիկներից մեկին ուղղարկում էր Հերակլեսի մոտ, որոնք հետո 50 որդիներ ծնեցին:<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 4, 9-10.12; 7, 6.8; Диодор Сицилийский. Историческая библиотека IV 29, 3</ref> Մի այլ վարկածի համաձայն Հերակլեսը բոլոր 50 աղջիկների հետ կենակցել է մի գիշերվա ընթացքում,<ref>[[Կլիմենտ Ալեքսանդրեցի]]. Պրոտրեպտիկոս 33, 4</ref> բացի մի աղջկանից, որը չի ցանկացել Հերակլեսին: Հերակլեսը նրան իր տաճարում որպես քրմուհի է պահել, որի հետևանքով վերջինս դատապարտված էր մինչ մահ կույս մնալ: Մի այլ վարկածի համաձայն էլ նա կենակցել է բոլորի հետ և, ընդ որում, ամենատարեցը և ամենափոքրը երկվորյակներ են լույս աշխարհ բերել:<ref>Պավսանիոս. Էլլադայի նկարագրությունը IX 27, 6</ref> [[Գրիգոր Նազիանզացի]]ն հեգնանքով ասում է, որ Հերակլեսն այդ գիշեր արել է իր «տասներեքերորդ սխրանքը»<ref>Григорий Богослов. Собрание творений. Т.1. Мн., 2000. С.114, 146 (слово 4)</ref>
Հերակլեսը առյուծին սպանում է Կիֆերոնի լեռներում և դրանից հետո նա միշտ կրում է առյուծի մորթին:մորթին։
[[Պատկեր:Agrigent Heraklestempel.jpg|thumb|200px|Հերակլեսի տաճարը [[Ագրիջենդո]]յում]]
Պատանի հերոսը հաղթում է Էրգինի [[Օրխոմենոս]] թագավորին, որին թեբեացիները տուրք էին վճարում:վճարում։ Այս մենամարտի ժամանակ մահանում է Ամփիտրոնը:Ամփիտրոնը։ Հերակլեսը կտրում է Օրխոմենոսի բանբերների քթերը, որի պատճառով է [[Թեբե (Հունաստան)|Թեբե]]ում կանգնեցվում է Հերակլես Ռինոկոլուստի (Քթեր կտրողի) արձանը:արձանը։<ref>Պավսանիոս. Էլլադայի նկարագրությունը IX 25, 4</ref> Օրխոմենացիներին հաղթելու կապակցությամ [[Արտեմիսի տաճարը Եփեսոսում|Արտեմիսի տաճարում]] կանգնեցվում է մարմարյա առյուծի արձանը:արձանը։<ref>Պավսանիոս. Էլլադայի նկարագրությունը IX 17, 2</ref>
Թեբեի արքա [[Կրեոն]]ը Հերակլեսին կնության է տալիս իր աղջկան՝ Մեգերային:Մեգերային։ Հերայի կողմից ուղղարկված խելագարության մոլուցքի ժամանակ Հերակլեսը սպանում է իր և իր եղբոր՝ Իփիկլեսի երեխաներին:երեխաներին։ Արածի հատուցման համար, դելֆիական գուշակի խոսքերով, հերակլեսը է պետք է տաս սխրանք կատարեր Եվրիսթևսի մոտ ծառայելով:ծառայելով։
Երբ Հերակլեսը Դելֆի եկավ, Կսենոկլեա քրմուհին Իֆիտի սպանության համար հրաժարվեց գուշակություն կատարել:կատարել։<ref name="Гигин. Мифы 32">Գիգին. Լեգենդներ 32</ref> Այդ ժամանակ Հերակլեսը եռոտանին դուրս բերեց տաճարից, իսկ ապա վերադարձրեց:վերադարձրեց։ Կա պատմություն, որի համաձայն Հերակլեսը և [[Ապոլլոն]]ը գժտվել են եռոտանիու համար, իսկ երբ հաշտվել են միմյանց հետ, նրանք միասին կառուցել են Լոկոնիկում գտնվող Գիտիոն քաղաքը:քաղաքը։ Դելֆիում նույնիսկ Հերակլեսի և Ապոլոնի պայքարին նվիրված քանդակների շարք կար:կար։ [[Լետո]]ն և [[Արտեմիս]]ը հանգստացնում են Ապոլլոնին, իսկ [[Աթենաս]]ը սատարում է Հերակլեսին:Հերակլեսին։<ref>Պավսանիոս. Էլլադայի նկարագրությունը III 21, 8; VIII 37, 1; X 13, 7-8</ref> Եռոտանու պայքարը Հերակլեսի և Ապոլլոնի միջև մոտավոր կերպով նկարագրված է Օլիմպոսի մոտ մ.թ.ա. 720 թ.-ի բարձաքանդակում:բարձաքանդակում։<ref>Иллюстрацию см. Кулишова. Дельфийский оракул. СПб, 2001, вклейка между с.352 и 353, илл.7</ref> Տարբերակներից մեկում Զևն է հաշտեցրել նրանց:նրանց։<ref name="Гигин. Мифы 32"/> Շատ հազվագյուտ տարբերակների համաձայն, Հերակլեսը եռոտանին տերել է Ֆենեյ (Արկադիա):։<ref>Плутарх. Почему божество медлит с воздаянием 12</ref>
Պիֆիան Ալկիդոսին տվել է «Հերակլես» («փառաբանված աստվածուհի Հերայով») անվանումը:անվանումը։ Դրանից հետո նա աշխարհին հայտնի է դառնում այդ անունով:անունով։ «Ալկիդես» նշանակում է «Ալեկեյի սերունդ» (Ալկեյը Ամփիտրոնի՝ Հերակլեսի խորթ հոր, հայրն էր):։ Ալկիդեսը մինչև իր անվանափոխությունը հայտնի էր նաև որպես Պալեմոնոս:Պալեմոնոս։
=== Հերակլեսի 12 սխրանքները ===
[[Պիսանդր Հռոդոսացի]]ն իր «Հերակլես» պոեմում առաջինն է ներկայացրել հերոսի սխրանքների ({{lang-grc|ἔργα}} «արարք» կամ {{lang-grc2|πόνοι}} «աշխատանք», «չարչարանք») կանոնոկան սխեման:սխեման։<ref>{{Книга:Боура С.М.: Героическая поэзия}}. - С. 751.</ref> Սխրանքների հերթականությունը բոլոր հեղինակների մոտ չէ, որ նույնն է:է։ Դելֆյան պատգամախոսը Հերակլեսին հրամայել էր սխրանք կատարել, բայց սխրանքներից երկուսը Եվրսթևսը չհաշվեց:չհաշվեց։ Արդյունքում Հերակլեսը ևս 2 սխրանք կատարեց և սխրանքների քանակը դարձավ 12: 8 տարի և մեկ ամսվա ընթացքում Հերակլեսը կատարեց իր առաջին 10 սխրանքները,<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 5, 11; Примечания В. Г. Боруховича в кн. Аполлодор. Мифологическая библиотека. Л., 1972. С.152, о сроке по Фрэзеру</ref> իսկ 12 տարում բոլոր սխրանքները:սխրանքները։<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 4 ref> Лихт Г. Сексуальная жизнь в Древней Греции. М., 2003. С.372</ref>
==== Սխրանք I. [[Նեմեյան առյուծ]] ====
[[Պատկեր:Heracles Slaying the Lion of Nemea-2-Hermitage.jpg|thumb|200px||Պատճենում [[Լիսիպոս]]ի բնորինակից. «Հերակլեսը և Նեմեյան առյուծը»]]
Էվրիսթևսի առաջին հանձնարարության համաձայն պետք է սպաներ նեմեյան առյուծին, որը հանդիսանում էր [[Տիփոն]]ի և [[Էքիդնա]]յի զավակը:զավակը։ Առյուծն ամայացնում էր իր ողջ շրջակայքը և ոչ ոք չէր հանդգնում այդ կողմերում լինել:լինել։ Հերակլեսը որոշեց գտնել առյուծի որջը և դարանակալել նրան:նրան։
Առյուծին տեսնելուն պես Հերակլեսը երեք հատ նետ արձակեց առյուծի վրա, բայց առյուծի մաշկը պողպատի պես ամուր էր և նետերը հետ թռան:թռան։ Կատաղած առյուծը նկատեց Հերակլեսին և միանգամից հարձակվեց նրա վրա:վրա։ Հերակլեսը իր գուրզով ուժգին հարված հասցրեց առյուծին, իսկ հետո խեղդամահ արեց:արեց։
Հերոսը առյուծին շալակած վերադարձավ [[Նեմեա]] և իր հաղթանակի համար զոհ մատուցեց [[Զևս]]ին, իսկ ապա հիմնեց [[Նեմական խաղեր]]ը:
Էվրիսթևսը Հերակլեսի հաղթանակը տեսնելով սոսկաց և անգամ արգելեց մոտ գալ Միկենեի դարպասներեին:դարպասներեին։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Նեմեյան առյուծը. էջ 201</ref>
==== Սխրանք II. [[Լերնեյան հիդրա]] ====
Էվրիթևսն այս անգամ Հերակլեսին ուղղարկեց լերնեյան հիդրային սպանելու, որը կրկին [[Տիփոն]]ի և [[Էքիդնա]]յի զավակն էր:էր։ Օձակերպ մարմին և [[վիշապ]]ի ինը գլուխ ունեցող հրեշը ապրում էր [[Լերնե]] քաղաքի մոտ գտնվող ճահճում:ճահճում։ Հրեշի 9 գլուխներից մեկն անմահ էր:էր։
Հերակլեսը հրեշի մոտ է գնում [[Իփիկլես]]ի որդու՝ [[Իոլայոս]]ի հետ, սակայն ճանճի մոտ բաժանվում է նրանից:նրանից։
Հերակլեսը իր մոտ եղած նետերը այնքան շիկացրեց, մինչև որ կարմրեցին, իսկ այնուհետև դրանք բոլորն արձակեց հիդրայի վրա" Գազազած հրեշը փորձեց հարձակվել Հերակլեսի վրա, բայց հերոսը ոտքը դրեց հիդրայի մարմնի վրա և իր գուրզով հերթով թռցնում էր հիդրայի գլուխները:գլուխները։ Սակայն քիչ անց հերոսը նկատեց, որ մեկ թռցրած գլխի փոխարեն Հիդրայի վրա երկու նոր գլուխ են հայտնվում:հայտնվում։
Հիդրային քիչ անց օգնություն հասավ մի հրեշավոր [[խեցգետին]], որը ճանկերը մտցրեց Հերակլեսի մարմնի մեջ:մեջ։ Հերոսն այդ ժամանակ օգնություն կանչեց Իոլայոսին, որը սպանեց խեցգետնին և կրակի մատնեց մոտակա անտառի մի մասը:մասը։ Այնուհետև այրված ծառերի բներով Իոլայոսն այրեց կտրած գլխների բները, որից հետո նոր գլուխներ այլևս չհայտնվեցին:չհայտնվեցին։ Հիդրան սկսեց թուլանալ և Հերակլեսը կարողացավ բոլոր գլուխները կտրելուց հետո կտրել նաև անմահ գլուխը և հիդրային տապալել գետնին:գետնին։
Անմահ գլուխը Հերակլեսը թաղփց գետնի տակ և վրան վիթխարի [[քարաժայռ]] դրեց, որպեսզի վերջինս այլևս չկենդանանա:չկենդանանա։ Դրանից հետո Հերակլեսը պատռեց հիդրայի մարմինը և իր [[նետ]]երը սուզեց նրա թունոտ լեղում մեջ:մեջ։ Դրանից հետո Հերակլեսի հասցրած վերքերն անբուժելի դարձան:դարձան։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Լերնեյան հիդրա. էջ 203</ref>
==== Սխրանք III. [[Ստիմփալոսյան թռչուններ]] ====
[[Պատկեր:Hercules the Archer by Emile Antoine Bourdelle.jpg|thumb|200px||[[Անտուան Բարդել]]. «Հերակլեսը և Ստիմփալոսյան թռչունները»]]
Էվրիսթևսի հանձնարարությամբ Հերակլեսը պետք է կոտորեր Ստիմփալյան թռչուններին, որոնք գրեթե ամայացրել էին Արկադիայի Ստիմփալոս քաղաքի շրջակայքը:շրջակայքը։ Թռչունները հարձակվում էին և մարդկանց և կենդանիների վրա:վրա։ Ստիմփալյան թռչուններն ունեին պղնձե ճանկեր և կտուցներ, իսկ նրանց [[փետուր]]ները բրոնզից էին:էին։ Նրանք փետուրները նետերի պես թափում էին իրենց վրա հարձակվողների գլխներին:գլխներին։
Այդ դժվարին հանձնարարությունը կատարելու գործում Հերակլեսին օգնություն հասավ [[Աթենաս]]ը: Նա Հերակլեսին երկու պղնձե ծնծղա տվեց և հրամայեց կանգնել բարձր լեռան վրա և հարվածել [[ծնծղա]]ներին, իսկ երբ կհայտնվեն թռչունները՝ նետահարել նրանց:նրանց։
Հերակլեսն այդպես էլ արեց և թռչունների փետուրների տարափը ոչ մի վնաս չկարողացավ պատճառել լեռան վրա կանգնած հերոսին:հերոսին։ Դյուցազն իր մահաբեր նետերով նետահարեց թռչուններին և կոտորեց նրանց:նրանց։ Ողջ մնացած թռչունները հեռացան դեպի [[Սև ծով|Էվքիսյան Պոնտոս]] և այլևս չվերադարձան:չվերադարձան։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Ստիմփալոսյան թռչունները. էջ 204</ref>
==== Սխրանք IV. [[Կերինյան եղջերու]] ====
[[Պատկեր:AdolfSchmidt Herkules besiegt die goldbekrönte Hirschkuh.jpg|thumb|200px|Հերակլեսը և Կերինյան եղջերուն]]
Էվրիսթևսի հանձնարարությամբ Հերակլեսն ուղևորվում է Կերինյան եղջերուին բռնելու, որին այնուհետև նա պետք է հասցներ [[Միկենե]]: Դա մի զարմանահրաշ [[եղջերու]] էր՝ ոսկե եղջյուրներով, պղնձե ոտքերով, որին [[Արտեմիս]] աստվածուհին էր ուղարկել մարդկանց պատժելու համար:համար։ Եղջերուն կարող էր առանց հոգնածություն զգալու սուրալ հովիտներում:հովիտներում։
Մոտ մեկ տարի տևեց եղջերուի հետապնդումը, որը կտրել անցել էր գետեր, լեռներ և հարթավայրեր:հարթավայրեր։ Վերջապես Հերակլեսը կարողացավ եղջերուին հասնել ծայր հյուսիսում՝ [[Դանուբ|Իստրոսի]] ակունքների մոտ:մոտ։ Հերակլեսին քիչ էր մնացել, որ բռնի եղջերուին, սակայն եղջերուն հետ՝ դեպ հարավ սուրաց:սուրաց։ Հերակլեսը միայն [[Արկադիա]]յում կարողացավ հասնել եղջերուին, բայց այս անգամ հերոսը իր նետերով վերավորեց եղջերուի ոտքը, որից հետո կարողացավ բռնել նրան:նրան։
Արտեմիսը զայրացավ Հերակլեսի վրա և հանդիմանեց նրան, ասելով, որ միթե վերջինս չգիտեր, թե ում եղջերուին է վիրավորել:վիրավորել։ Իսկ Հերակլեսն էլ պատասխանեց, որ ինքը երկնաբնակներից վեր չի դասում իրեն, իսկ եղջերուի որսը Էվրիսթևսի նախաձեռնությունն է, այլ ոչ թե իր:իր։ Արտեմիսը ներեց հերոսին և Հերակլեսը եղջերուին հասցրեց [[Միկենե]]:<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Կերինյան եղջերուն. էջ 205</ref>
==== Սխրանք V. [[Էրիմանթոսյան վարազ]] ====
[[Պատկեր:Berlin-tiergarten luetzowplatz herkules 20050506 p1030069.jpg|thumb|200px|Հերակլեսը և Էրիմանթոսյան վարազը]]
Այս անգամ Հերակլեսը պետք է սպաներ Էրիմանթոսյան վարազին:վարազին։ Այդ հերշային ուժի տեր [[վարազ]]ն ապրում էր [[Էրիմանթոս]] լեռան վրա և ամայացնում էր [[Պսոփիս]] քաղաքը՝ չխնայելով անգամ մարդկանց:մարդկանց։
Հերակլեսը ճանապարհ է ընկնում դեպի Էրիմանթոս լեռը և այցելում իմաստուն [[կենտավրոս]] [[Փալոս]]ին: Փալոսը Հերակլեսին գինի է հյուրասիրում և խնջույք անում:անում։ Գինու անուշաբույր բուրմունքը հասնում է մյուս կենտավրոսներին և վերջիններս կատաղած հարձակվում են Հերակլեսի և Փալոսի վրա:վրա։ Զայրութի պատճառն այն էր, որ [[գինի]]ն պատկանում էր ողջ կենտավրոսներին, այլ ոչ թե Փալոսին:Փալոսին։ Հերակլեսը մի վայրկյան իսկ չի հապաղում, այլ մարտի է նետվում և սկսում է նետահարել կենտավրոսներին:կենտավրոսներին։ Վերջիններս ապաստանում են Հերակլեսի ընկերոջ՝ իմաստագույն կենտավրոս [[Քիրոն]]ի մոտ:մոտ։ Հերակլեսը գնում է Քիրոնի տուն և այնտեղ էլ սկսում է նետահարել նրանց, բայց պատահաբար Հերակլեսի մահացու նետը վիրավորում է Քիրոնին:Քիրոնին։ Վերջինս պետք է տանջանքներով մահանար և դրա փոխարեն անձամբ է իջնում [[Հադես]]ի խավարչտին թագավորությունը:թագավորությունը։
Վշտացած Հերակլեսը ուղևորվեց վարազին գտնելու, որին նա գոչյուններով դուրս կանչեց սաղարթախիտ [[անտառ]]ների միջից և քշեց դեպի խորախոր ձյունը:ձյունը։ Այնուհետև Հերակլեսը վարազին կապեց և կենդանի հասցրեց Միկենե:Միկենե։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Էրիմանթոսյան վարազը և ճակատամարտը կենտավրոսների դեմ. էջ 206</ref>
==== Սխրանք VI. [[Ավգիաս արքայի ախոռները]] ====
Էրիսթևսի հերթական հանձնարարության համաձայն Հերակլեսը պետք է մաքրեր [[Հելիոս]]ի որդի Ավգիասի [[ախոռ]]ների գոմաղբը:գոմաղբը։ Ավգիասը Էլիսի արքան էր և մեծ հարստության տեր էր:էր։ Նրա նախիրի մեջ կար 300 ձյունաճերմակ ոտքերով [[ցուլ]]եր, 200 ցուլ Սիդոնի ծիրանիի գույնով և Հելիոսի կողմից նվիրաբերված 12 ցուլերը:ցուլերը։
Հերակլեսն Ավգիասին առաջարկեց մեկ օրում մաքրել ախոռները, որի դիմաց Ավիգիասը պետք է տար իր [[նախիր]]ի տասներորդ մասը:մասը։ Ավգիասը կարծելով, որ անհնար է մեկ օրում մաքրել այդքան աղբը, համաձայնվում է:է։ Հերակլեսը քանդում է ախոռի պատերը և Ալփեոս և Պենեոս [[գետ]]երի ջրերը շուռ է տալիս ախոռի մեջ:մեջ։ Գետերը մեկ օրում սրբում տանում են աղբը, որից հետո դյուցազնը վերականգնում է պատերը:պատերը։ Բայց Ավգիասը հրաժարվում է ին նախիրի մեկ տասներորդը տալուց:տալուց։
Էվրիսթևսի ծառայությունից մի քանի տարի անց Հերակլեսը ահավոր կերպով վրեժխնդիր է լինում Ավգիասինց:Ավգիասինց։ Հերոսը զորաբանակով մտնում է Էլիս և իր մահաբեր նետով սպանում է Ավգիասին:Ավգիասին։ Այնուհետև վրեժ է լուծում Ավգիասի բոլոր դաշնակիցներից՝ հատկապես Պիլոսի արքա [[Նելևս]]ից: Նա սպանում է Պիլոսին և նրա տանսերկու որդիներից տասնմեկին՝ այդ թվում և [[Պերիկլիմենոս]]ին, որը [[Պոսեյդոն]]ի շհնորհիվ կարող էր ցանկացած պահի դառնալ [[առյուծ]], [[օձ]] կամ [[մեղու]]: Կենդանի է մնում միայն [[Նեստոր]]ը:
Էլիսի ամբողջ ավարը Հերակլեսը իբրև զոհ մատուցեց օլիմպացի աստվածներին և հիմնադրեց [[Օլիմպիական խաղեր]]ը, որոնք անց էին կացվում 4 տարին մեկ, ուր Հերակլեսը [[Աթենաս]]ին նվիրված ձիթենիներ էր տնկել:տնկել։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Ավգիաս արքայի ախոռները. էջ 208</ref>
==== Սխրանք VII. [[Կրետական ցուլ]] ====
Այս հանձնարարության համար Հերակլեսը պետք է լքեր [[Հունաստան]]ը և ուղևորվեր [[Կրետե]] կղզի:կղզի։ Հերակլեսը պետք է Միկենե բերեր այն ցուլը, որը Կրետե էր ուղղարկել Պոսեյդոնը:Պոսեյդոնը։ Կրետեի արքա [[Մինոս]]ը այդ ցուլը պետք է զոհաբերեր [[Պոսեյդոն]]ին, բայց հիանալով նրա գեղեցկությամբ, արքան ցուլին պահում է իր նախիրում, իսկ նրա փոխարեն մեկ ուրիշին է զոհաբերում:զոհաբերում։ Պոսեյդոնը կատաղեցնում է իր ուղղարկած ցուլին և վերջինս սկսում է բնաջնջել իր ողջ շրջակայքը:շրջակայքը։
Հերակլեսը բռնում է ցուլին և զսպում նրան, իսկ այնուհետև ցուլի մեջքին բազմած կտրում է Կրետեից [[Պելեպոնես]] տանող ծովի ջրերը:ջրերը։ Էվրիսթևսը վախեցավ ցուլն իր ախոռում պահելուց և ազատ արձակեց նրան:նրան։ Կատաղի ցուլը սուրաց դեպի Ատտիկա, որտեղ նրան սպանեց աթենական մեծ հերոս [[Թեսևս]]ը:<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Կրետական ցուլը. էջ 209</ref>
==== Սխրանք VIII. [[Դիոմեդեսի նժույգները]] ====
Այս անգամ Հերակլեսն ուղևորվում է [[Թրակիա]]` բրիստոնների արքա [[Դիոմեդես]]ի մոտ: Դիոմեդեսն հրաշք գեղեցկության և ուժի տեր նժույգներ ուներ, սակայն նրանց երկաթե գամերով կապում էր մսուրներին, քանի որ ոչ մի կերպ զսպել չէր կարող: Դիոմեդեսն իր ձիերին կերակրում էր մարդկային մսով` այն օտարականներով, որոնք պատահաբար հայտնվել էին Թրակիայում:Թրակիայում։
Հերակլեսը կարողացավ տիրանալ [[նժույգ]]ին և այն իր նավում պահեց՝ որպես պահապան իր սիրելի [[Աբդերոս]]ին կարգելով:կարգելով։ Այնուհետև Հերակլեսը իր սակավաթիվ զորքով մարտնչեց Դիոմեդեսի և բիստոնացիների դեմ և հաղթանակա տարավ, իսկ Դիոմեդեսն ընկավ մարտում:մարտում։ Նավ վերադառնալիս Հերակլեսը տեսավ, որ ձիերը պատառոտել են իր սիրելի զինակցին:զինակցին։ Հերակլեսը շատ վշտացավ և շքեղորեն թաղեց Աբդերոսին և [[շիրիմ]]ի մոտ մի [[Աբդերա]] անունով մի քաղաք հիմանդրեց:հիմանդրեց։
Դիոմեդեսի նժույգները Հերակլեսը տվեց Էվրիսթևսին, սակայն վերջինս վախեցավ պահել նրանց և ազատ արձակեց:արձակեց։ Վայրի նժույգները փախան և վայրի գազանների բաժին դարձան:դարձան։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Դիոմեդեսի նժույգները. էջ 210</ref>
==== Հերակլեսն Ադմենտոսի մոտ ====
Սխրանքներ կատարելու ճանապարհին Հերակլեսը հյուր է գնում իր բարեկամ [[Ադմենտոս]] արքային, որը թագավորում էր Փերե քաղաքում:քաղաքում։ Սակայն Հերակլեսը ծանր ժամանակ էր ընտրել:ընտրել։
Ադմենտոս արքան պետք է մահանար և [[Ապոլլոն]]ի խնդրանքով ճակատագրի աստվածները որպես մահից փրկվելու միակ միջոց կլինի այն, եթե որևէ մեկը կամովին համաձայնվի Ադեմենտոսի փոխարեն [[Հադես]]ի թագավորություն իջնել:իջնել։ Ոչ ոք չհամաձայնվեց այդ առաջարկին՝ անգամ Ադեմենտոսի զառամյալ ծնողները:ծնողները։ Միայն արքայի կինն էր՝ Ալկեստիսը, որ համաձայնվեց:համաձայնվեց։ Վշտացավ Ադմենտոսը և կնոջը խնդրեց իր փոխարեն չմահանալ, բայց արդեն ուշ էր:էր։
Հերակլեսը հյուր է գալիս այն օրը, երբ [[Թանատոս]]ը պետք է տաներ Ալկեստիսի մարմինը:մարմինը։ Ադմենտոսը ոչ մի բան չի ասում Հերակլեսին և իր ծառաներին հրամայում է մի շքեղ սեղան գցել և սպասարկել իր հյուրին:հյուրին։ Սակայն Հերակլեսի աչքից չի վրիպում ծառաների տրտմությունը և, ի վերջո, հարցուփորձերի արդյունքում նա իմանում է ամեն ինչ:ինչ։
Հերակլեսը գնում է Ալկեստիսի մարմնի մոտ և սպասում է Թանատոսին, իսկ այնուհետև պայքարում է նրա դեմ:դեմ։ Չնայած Թանատոսի մահաշունչ ուժին, Հերակլեսը հաղթում է Թանատոսին և կապկպում, իսկ որպես ազատության փրկագին պահանջում է հետ վերադարձնել Ալկեստիսի կյանքը:կյանքը։ Մահվան աստվածը հետ վերադարձրեց կնոջ կյանքը և Հերակլեսը Ալկեստիսին տարավ ամուսնու ապարանքը:ապարանքը։
Ադմենտոսը իր կնոջը կենդանի տեսնելով չհավատաց:չհավատաց։ Նա կարծեց թե դա իր կնոջ ստվերն էր, քանի որ չէր խոսում:խոսում։ Սակայն Հերակլեսը պատմեց, թե ոնց է վերջինիս կորզել Թանատոսի ճանկերից:ճանկերից։ Իսկ Ալկեստիսը դեռ երեք օր պետք է անխոս լինի, քանի դեռ երեք օր ու գիշեր չի անցել:անցել։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հերակլեսն Ադմենտոսի մոտ. Էրիմանթոսյան վարազը և ճակատամարտը կենտավրոսների դեմ. էջ 211</ref>
==== Սխրանք IX. [[Հիպոլիտե]]ի գոտին ====
Էվրիսթևսի դուստր Ադմենտեն՝ [[Հերա]] աստվածուհու քրմուհին, ցանկանում էր կրել Հիպոլիտեի գոտին:գոտին։ Այդ գոտին Արեսն էր տվել [[ամազոնուհի]]ների առաջնորդուհուն՝ ի նշան բոլոր ամազոնուհիների վրա ունեցած իշխանության:իշխանության։
Հերակլեսն այս անգամ ուղևորվում է ամազոնուհիների երկիրը:երկիրը։ Հերակլեսի արշավանքին բազմաթիվ անվանի հերոսներ միացան, այդ թվում և [[Թեսևս]]ը: Հերոսները պետք է հասնեին [[Պոնտոս]]ի ամենահեռավոր ափերը, որտեղ և Թեմիսկիրա մայրաքաղաքով գտնվում էր ամազոնուհիների երկիրը:երկիրը։
Ճանապարհին Հերակլեսն իր ուղեկիցների հետ հանդիպեցին [[Պարոս]] կղզուն, որտեղ իշխում էին [[Մինոս]]ի որդիները:որդիները։ Վերջիններս ճանապարհորդ հերոսներից երկուսին սպանեցին:սպանեցին։ Հերակլեսը զայրացավ և պատերազմեց պարոսցիների հետ:հետ։ [[Զևս]]ի որդին կոտորեց Պարոսի բնակիչներից շատերին, իսկ մնացածին էլ քաղաք քշեց և պաշարեց:պաշարեց։ Պաշարվածները Հերակլեսին հաշտություն առաջարկեցին, որի դիմաց վերջինս երկու մահացած հերոսների փոխարեն կարող էր իր հետ տանել ցանկացած երկուս պարոսցու:պարոսցու։ Հերակլեսն ընտրեց Մինոսի թոռներին՝ Ալքեոսին և Սթենալոսին:Սթենալոսին։
Պարոսից հետո Հերակլեսը ժամանում է [[Միսիա]]` Լիկոս արքայի մոտ, բայց այդ պահին Լիկոսի վրա հարձակում է գործում բեբրիկների արքան: Հերակլեսն իր մարդկանցով պարտության է մատնում թշնամուն, ավերում է նրանց մայրաքաղաքը և բոլոր հողերը տալիս է Լիկոսին: Ի պատիվ Հերակլեսի, Լիկոսն այդ երկիրը կոչում է '''Հերակլիա''':
==== Հերակլեսը փրկում է Հեսիոնեին ====
Ամազոնուհիների երկրից [[Տիրինթոս]] վերադառնալու ճանապարհին Հերակլեսն իր զորքով մոտեցավ [[Տրոյա]]յին: Ծովափին` առափնյա ժայռի վրա գամված էր չքնաղ Հեսիոնեն՝ Տրոյայի արքա Լաոմեդոնի դուստրը:դուստրը։ Վերջինս դատապարտված էր [[Պոսեյդոն]]ի կողմից ուղղարկված հրեշի պատառոտմանը:պատառոտմանը։
Զևսի հրամանով [[Ապոլլոն]]ն ու Պոսեյդոնը պետք է ծառայեին Լաոմեդոնին:Լաոմեդոնին։ Իսկ գոռոզ արքան ոչ միայն հրաժարվել էին Ապոլոնին վճարել Տրոյայի [[պարիսպ]]ների կառուցման վարձը, այլև սպառնացել էր, որ կկտրի Ապոլլոնի և Պոսեյդոնի ականջները:ականջները։ Զայրացած Ապոլլոնը համաճարակ ուղղարկեց Տրոյայի վրա, իսկ Պոսեյդոնն էլ մի զարհուրելի հրեշ, որն անխնա ամայացնում էր Տրոյայի շրջակայքը:շրջակայքը։ Երկիրն ահավոր աղետից փրկելու համար միայն մի միջոց կա՝ զոհաբերել արքայի դստերը՝ Հեսիոնեին:Հեսիոնեին։
Հերակլեսը Լաոմեդոնին առաջարկեց ազատել Հեսիոնեին, որի դիմաց վերջինս պետք է տար ամպրոպային [[Զևս]]ի կողմից ուղղարկված նժույգները:նժույգները։ Արքան համաձայնվեց:համաձայնվեց։ Հերակլեսը սպանեց հրեշին և ազատեց Հեսիոնեին, իսկ Լաոմեդոնը հրաժարվեց խոստման իր մասը կատարելուց:կատարելուց։
Զևսի որդին չկարողացավ վրեծ լուծել խաբեբա թագավորից, քանի որ քիչ զորք ուներ և գտնվում էր ծառայության մեջ:մեջ։ Բայց նա հետագայում որոշեց վրեժխնդիր լինել:լինել։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Հերակլեսը փրկում է Հեսիոնեին` Լաոմեդոն դստերը. էջ 218</ref>
==== Սխրանք X. [[Գերիոնի կովերը]] ====
Էվրիսթևսի հրամանով Հերակլեսը պետք է [[Միկենե]] բերեր հսկա [[Գերիոն]]ի կովերը:կովերը։ Ահագին հեռու էր ճանապարհը:ճանապարհը։ Դրա համար Հերակլեսն անգամ ստիպված եղավ անցնել [[Աֆրիկա]]յով և Լիբիական լերկ անապատով:անապատով։ Այս սխրագործության ժամանակ Հերակլեսը [[Ջիբլարտար]]ում կանգնեցնում է [[Հերակլեսյան սյուներ]]ը:
Օվկիանոսին հասնելով Հերակլեսն ընկավ մտքերի մեջ, թե ինչպես կարող է կտրել [[Օվկիանոս]]ը: Եվ հանկարծ հայտնվեց [[Հելիոս]]ը և իր ճաճանչափայլ լույսով կուրացրեց Հերակլեսին:Հերակլեսին։ Հերոսը միանգամից վեր թռավ և իր [[աղեղ]]ն ուղղեց Հելիոսի վրա:վրա։ Արևի աստվածը միայն ժպտաց, քանի որ դուր եկավ հերոսի խիզախությունը:խիզախությունը։ Հելիոսն ինքն առաջարկեց Հերակլեսին իր ոսկեղեն մակույկով հատել օվկիանոսը:օվկիանոսը։
Շուտով Հերակլեսը հասավ Էրիթիա կղզու ափերը:ափերը։ Ափ իջնելուն պես Հերակլեսի վրա հարձակվեց երկգլխանի ահեղ շուն [[Օրթոս]]ը: Գուրզի մի հարվածով հերոսը սպանեց շանը:շանը։ Այնուհետև Հերակլեսի վրա հարձակվեց Գերիոնի հսկա նախրախանը՝ Էվրիտիոնը:Էվրիտիոնը։ Հերակլեսը նրան էլ կարողացավ սպանել:սպանել։ Կովերի բառաչյունը լսելով Գերիոնը նետվեց նրանց հետևից:հետևից։
Գերիոնը հրեշավոր հսկա էր՝ երեք մարմնով և երեք գլխով:գլխով։ Նա կարող էր միանգամից երեկ տեգ շպրտել ախոյանի վրա:վրա։ Հերակլեսին օգնության հասավ [[Աթենաս]] աստվածուհին:աստվածուհին։ Հերոսը իր մահաբեր նետերով մեկ առ մեկ խոցեց հսկայի գլուխները և հսկան անշնչացած տապալվեց գետնին:գետնին։
Մնում էր նախիրը քշել հասցնել Միկինե, բայց [[Իտալիա]]յի հարավում՝ Ռեգիում քաղաքի մոտ, կովերից մեկը փախավ և հասավ [[Սիցիլիա]]: Հերակլեսը [[Հեփեստոս]]ին խնդրեց տիրություն անել նախրին, իսկ ինքը գնաց փախած կովի հետևից:հետևից։ Սակայն Սիցիլիայի Էրիքիս արքան կովը պահել էր իր նախրում և Հերակլեսին մարտի հրավիրեց, այն պայմանով, որ կովը կլինի հաղթողինը:հաղթողինը։ Հերակլեսը մարտում նրան խեղադամահ արեց և կովի հետ միացավ իր նախրին:նախրին։
Իոնյան ծովի ափերին [[Հերա]]ն կատաղեցրեց ամբողջ նախիրը:նախիրը։ Հերակլեսն ահագին ջանքեր գործադրեց, մինչև որ կարողացավ կովերի մեծ մասին գտնել:գտնել։ Դրանից հետո նա կովերին հասցրեց Միկենե:Միկենե։ Էվրիսթևսը կովերին զոհ մատուցեց Հերային:Հերային։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Գերիոնի կովերը. էջ 220</ref>
==== Սխրանք XI. [[Կերբերոս]] ====
Այս սխրագործության համար Հերակլեսը պետք է իջներ [[Հադես]]ի խավարչտին և սոսկումներով լեցուն թագավորությունը և գողանար ստորերկրա թագավորության պահապանին՝ դժոխքի ահավոր շուն [[Կերբերոս]]ին: Այդ հրեշավոր շունը երեք գլուխ ուներ, վզին օձեր էին պտտվում, իսկ պոչը վերջանում էր ահռելի երախ ունեցող [[վիշապ]]ի գլխով:գլխով։
Հադեսի թագավորության դարպասների մոտ Հերակլեսը տեսավ ժայռի վրա գամված [[Թեսևս]]ին և Թեսալիայի արքա Պերիփոսին:Պերիփոսին։ Վերջիններս նման պատժի էին դատապարտվել, քանի որ ցանկացել էին առևանգել [[Պերեսեփո]]նեին: Հերակլեսը ազատեց Թեսևսին, բայց երբ փորձեց օգնել Պերիփոսին, զգաց, որ աստվածները չեն ուզում վերջինս ազատվի պատժից:պատժից։
Հադեսի թագավորություն մտնելուն պես ողջ հոգիները ցրիվ եկան:եկան։ Միայն [[Մելագրոս]]ի ստվերն էր, որ մնաց իր տեղում:տեղում։ Նա իր ընկերոջը՝ Հերակլեսին, խնդրեց պաշտպան կանգնել իր քույր Դեանիրային և կնության առնել:առնել։ Հերակլեսը խոստացավ կատարել խնդրանքը:խնդրանքը։
Շուտով Հերակլեսը հասավ Հադեսին և Պերսեփոնեին:Պերսեփոնեին։ Հադեսն իմացավ [[Զևս]]ի որդու խնդիրքը և համաձայնվեց շանը տալ, եթե Հերակլեսը անզեն վիճակով կարողանա նրան հնազանդեցնի:հնազանդեցնի։ Հերակլեսը երկար փնտրեց հրեշավոր շանը և վերջինիս գտնելուն պես վզից ամուր բռնեց և սկսեց սեղմել:սեղմել։ Ոչինչ չօգնեց շանը և վերջինս ուժասպառ ընկավ Հերակլեսի ոտքերի առջև:առջև։
Հերակլեսը Կերբերոսին բերեց Միկենե, սակայն երկչոտ [[Էվրիսթևս]]ը Հերակլեսին ծնկաչոք պաղատեց շանը հետ տանել Հադեսի մոտ:մոտ։ Հերակլեսը կատարեց նրա խնդրանքը:խնդրանքը։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Կերբեր. էջ 222</ref>
==== Սխրանք XII. [[Հեսպերիդիների խնձորները]] ====
[[Պատկեր:Frederic Leighton - The Garden of the Hesperides.jpg|thumb|200px||[[Ֆրեդերիկ Լեյտոն]]. Հեսպերիդիների այգում. 1892 թ.]]
Այս անգամ Հերակլեսին ուղարկում են երկնակամարն իր ուսերին պահող տիտան [[Ատլաս]]ի մոտ:մոտ։ Նրա այգուց, որին հսկում էին Ատլասի դուստրերը՝ Հեսպերիդները, Հերակլեսը պետք է երեք հատ ոսկե [[խնձոր]] բերեր:բերեր։ Այդ խնձորները աճում էին մի ոսկե ծառի վրա, որը [[Գեա]]ն իբրև [[Հերա]]յին ընծա աճեցրել էր Հերայի և [[Զևս]]ի հարսանիքի օրը:օրը։
Հերակլեսը հատեց ողջ [[Ասիա]]ն և [[Եվրոպա]]ն, և միայն կարողացավ իմանալ, որ Ատլասի գտնվելու մասին հայտնի է ծովային պատգամախոս Ներսևսին:Ներսևսին։ Նա հարձակվեց ծովային աստծու վրա և ամուր բռնեց նրան:նրան։ Հերակլեսի բազուկներից ազատվելու համար Ներսևսը ամենատարբեր կերպարանքներ էր ընդունում, բայց դա նրան չօգնեց:չօգնեց։ ի վերջո նա ուժահատ եղավ և Զևսի որդուն հայտնեց Հեսպերիդների այգի տանող ճանապարհի գաղտնիքը:գաղտնիքը։ Հերակլեսը բաց թողեց նրան:նրան։
Ճանապարհին Հերակլեսը հանդիպեց հսկա [[Անթեոս]]ին, որը [[Պոսեյդոն]]ի և Գեայի որդին էր:էր։ Վերջինս ցանկացած պատահածի ստիպում էր իր հետ կռվել և հաղթելու դեպքում անգթաբար սպանում էր նրան:նրան։ Հերակլեսն էլ ստիպված նրա հետ կռվեց և մի քանի անգամ գետնով տվեց:տվեց։ Սակայն դրանից հսկան էլ ավելի էր ուժեղանում:ուժեղանում։ Հերակլեսն հասկացավ Անթեսի ուժի գաղտնիքը և նրան կտրեց երկրից և խեղդամահ արեց:արեց։ Անթեոսի այրին՝ Տինգիսը Հերակլեսից որդի է ունենում և կնքում Սափակ անունով:անունով։
[[Եգիպտոս]] հասնելուն պես Հերակլեսը որոշեց քնել:քնել։ Նրան գերի վերցրեց Եգիպտոսի արքան՝ Պոսեյդոնի և Էպափոսի դուստր Լիսիանասեի որդի Բուսիրիսը:Բուսիրիսը։ Նա Հերակլեսին ուզում էր [[զոհաբերություն|զոհ]] մատուցել Զևսին:Զևսին։ Ինը տարի էր, ինչ երկրում անբերրիություն էր տիրում և [[Կիպրոս]]ից եկած պատգամախոս Թրասիոսը կանխագուշակել էր, որ անբերրիությունը կվերանա, երբ տարին մեկ անգամ մի օտարերկրացի զոհաբերեն Զևսին:Զևսին։ Զոհաբերության սեղանի մոտ Հերակլեսը ազատվում է կապանքներից ու տեղն ու տեղը սպանում է Բուսիրիսին և նրա որդուն՝ Ամփիդամասին:Ամփիդամասին։
Վերջապես նա հասավ Ատլասին:Ատլասին։ Ատլասը համաձայնվեց խնձորները բերել, բայց Հերակլեսը պետք է ժամանակավոր պահեր երկնակամարը:երկնակամարը։ Հերակլեսը [[Աթենաս]]ի օգնությամբ կարողացավ պահել երկնակամարը, մինչև որ Ատլասը վերադարձավ:վերադարձավ։ Սակայն վերջինս փորձեց խորամանկել և Հերակլեսի վրա թողնել իր պարտականությունը:պարտականությունը։ Հերակլեսը կռահեց այդ և միանգամից չհամաձայնվեց Ատլասի Միկենե գնալու խնդրանքին:խնդրանքին։ Հերակլեսն ասաց, որ լավ կլինի ինքը նախ մի [[բարձ]] սարքի, որով կթեթևացնի իր բեռը:բեռը։ Ատլասը իր վրա վերցրեց [[երկնակամար]]ը, իսկ Հերակլեսն ասաց, որ ինքը չէր էլ պատրաստվում իր վրա վերցնել այդ ծանր բեռը:բեռը։
Էվրիսթևսը խնձորներն ընծայեց Հերակլեսին, իսկ Հերակլեսը դրանք նվիրեց Աթենասին, որն էլ իր հերթին վերադարձրեց Հեսպերիդիների այգի:այգի։
Ահա և վերջացավ Հերակլեսի ծառայությունը:ծառայությունը։ Հերոսն իր կին [[Միգերա]]յին կնություն տվեց իր ընկերոջը՝ Իոլասին և ուղևորվեց Տիրինթոս:Տիրինթոս։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Հեսպերիդիների խնձորները. էջ 225</ref>
=== Հերակլես և Էվրիտոս ===
Էվբեա կղզու Էքալիա քաղաքի արքան՝ [[Էվրիտոս]]ը ամենահմուտ նետաձիգն էր:էր։ Նրա ուսուցիչը եղել էր նետաձիգ [[Ապոլլոն]]ը, որն անգամ նետ ու աղեղ էր նրան ընծայել:ընծայել։ Հերակլեսն իր պատանեկության տարիներն նետաձգություն էր սովորել Էվրիտոսից:Էվրիտոսից։
Էվրիտոսն իր դստեր՝ Իոլեի ձեռքը խոստացել էր նրան, ով իրեն կկարողանա հաղթել նետաձգության մեջ:մեջ։ Այդ իմանալով, Հերակլեսն Էվրիսթևսի մոտ ծառայությունն ավարտելուց հետո շտապ մեկնում է Էքալիա:Էքալիա։ Նա մեծ դժվարությամբ է կարողանում հաղթել Էվրիստոսին, բայց վերջինս դրժում է իր խոստումը:խոստումը։ Իսկ դրանից հետո արքան իր որդիների հետ խրախճանքի ժամանակ գինովցած Հերակլեսին Էքալիայից դուրս են անում:անում։
Այս դեպքից որոշ ժամանակ անց [[Հերմես]]ի որդին՝ խորամանկ Ավտոլիկոսը, գողանում է Էվրիտոսի նախիրը:նախիրը։ Արքան Հերակլեսին է մեղադրում գողության մեջ՝ արարքը բացատրելով որպես վրեժ:վրեժ։
Էվրիտոսի որդիներից միայն Իփիտոսն էր, որ չէր Հերակլեսի կողմնակիցն էր և չէր կարող ընդունել, որ մեծն հերոսը նման արարքների է ընդունակ:ընդունակ։ Որոնումների արդյունքում նա հասավ [[Տիրինթոս]] և գտավ իր ընկերոջը՝ Հերակլեսին:Հերակլեսին։ Սակայն Հերայի շնորհիվ Հերակլեսն ընկավ մոլագարության մեջ և հիշեց իրեն հասցրած վիրավորանքը:վիրավորանքը։ Հերակլեսը չկարողացավ զսպել Iինքն իրեն և Իփիտոսին բերդի պարիսպներից ցած նետեց, և վերջինս տեղնուտեղը մահացավ:մահացավ։ [[Զևս]]ը որպես պատիժ հիվանադացրեց իր որդուն:որդուն։
Երկար ժամանակ տառապելուց հետո Հերակլեսը ճանապարհ ընկավ [[Դելփիք]]: Սակայան Ապոլլոնի պատգամախոս պիթիան ոչ միայն նրան մերժեց պատասխան տալ, այլ անգամ դուրս վռնդեց իբրև սպանությամբ պղծված մեկի:մեկի։ Հերակլեսը զայրացավ և գողացավ [[Ապոլլոն]]ի եռոտանին:եռոտանին։ Ապոլոնը պահանջեց այն հետ վերադարձնել, սակայն հերոսը մերժեց:մերժեց։ Երկու եղբայրները՝ մինը անմահ, մինը մահկանացու, դաժան մենամարտ սկսեցին:սկսեցին։ Զևսը չցանկացավ, որ Հերակլեսը կործանվի և իր շողշողուն շանթը գցեց զավակների միջև:միջև։ Եղբայրները հաշտվեցին, իսկ Ապոլլոնն էլ ասաց, որ Հերակլեսը կամովի 3 տարով ստրկության պետք է վաճառվի և իր իրեն վճարած դրամը որպես Իփիտոսի մահվան հատուցում պետք է տա Էվրիտոսին:Էվրիտոսին։ Հերակլեսն արդյունքում ստրկության է անցնում Լիդայի թագուհու՝ Իարդանոսի դուստր [[Օմփալե]]ի մոտ:մոտ։ Էվրիտոսը չի վերցնում Ապոլլոնի կողմից բերված գումարը և նախկինի պես մնաց Հերակլեսի թշնամին:թշնամին։<ref>Ա. Ն. Կուն. Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները. Հերակլես և Էվրիտոս. էջ 229</ref>
=== Այլ առասպելներ ===
* Զևսի համաձայնությամբ Հերակլեսն ազատում է [[Պրոմեթևս]]ին: Դրա փոխարեն կենտավրոս [[Քիրոն]]ը հրաժարվում է իր անմահությունից:անմահությունից։
* Հեսպերոհիների խնձորները ձեռք բերելու ճանապարհոդրության ժամանակ Հերակլեսն իր աղեղով սպառնացել է [[Հելիոս]]ին և ծովը հատել անցել է Հելիոսի արկղի օգնությամբ:օգնությամբ։<ref>Титаномахия, фр.7 Ивлин-Уайт</ref> Դրանից հետո նա աղեղով սպառնացել է Օվկիանոսին,<ref>Ферекид у Афинея XI 470 // Примечания В. Г. Боруховича в кн. Аполлодор. Мифологическая библиотека. Л., 1972. С.151</ref> իսկ ապա վիրավորել է Հելիոսին:Հելիոսին։<ref>Климент. Протрептик 36, 2, по Паниасиду</ref>
* Պատումներից մեկի համաձայն, երբ Հերակլեսը գնում էր [[Հերիոն]]ի կովեր հետևից, Հերակլեսն ուներ երկգլխանի շուն և բրոնզե կճուճ:կճուճ։<ref>Первый Ватиканский мифограф I 67, 4</ref>
* Մասնակցել է [[Արգոնավորդներ]]ի արշավին:արշավին։<ref>Аполлоний Родосский. Аргонавтика I 121-129; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 9, 16; Валерий Флакк. Аргонавтика I 354; Гигин. Мифы 14 (с.27)</ref> Տարբերակներից մեկի համաձայն եղել է արգոնավորդների առաջնորդը:առաջնորդը։<ref>Антонин Либерал. Метаморфозы 26, 1</ref> Ըստ Դիոնիսոս Միտելենացու և Դեմարատոսի, նա հասել է մինչև Կոլխիդա:Կոլխիդա։<ref>Схолии к Аполлонию Родосскому. Аргонавтика I 1289 // Вестник древней истории. 1947. № 3. С.287</ref> Հեղնիկաների մեծամասնությունն այն կարծիքին է, որ Հերակլեսը մնացել է Մագնեսիայի ափերին, ուր նա գնացել էր ջուր որոնելու,<ref>Гесиод. Свадьба Кеика, фр.263 М.-У.</ref> կամ էլ ջարդել էր թիակը և անտառ էր գնացել նորի հետևից:հետևից։<ref>Первый Ватиканский мифограф I 49, 2</ref> [[Պելիաս]]ի հուղարկավորության խաղերի ժամանակ նա հաղթել է պանկրատիոնում:պանկրատիոնում։<ref>Гигин. Мифы 273</ref>
* Պայքարում է իտալական հսկա [[Կակուս]]ի հետ:հետ։
* Հադեսի թագավորության արշավի ժամանակ նա այնտեղից ազատում է [[Թեսեյ]]ին, [[Պիրոֆոյ]]ին<ref>Кун Н. А. Мифы и легенды Древней Греции.-М.:АСТ,2006.с.179</ref>
* Հրեշի ճանկերից փրկում է [[Հեսիոնա]]յին` [[Տրոյա]]յի արքա [[Լաոմեդոնտ]]ի դստերը: Պարգև չստանալու համար Հերակլեսը ավերում է տրոյան և սպանում է բոլոր թագաժառանգներին` կենդանի թողնելով միայն ամենակրտսերին՝ [[Պրիամոս]]ին:
* Աստվածների հետ միասին պայքարել է [[գիգանտներ]]ի դեմ
* [[Դեյանիրա (դիցաբանական էակ)|Դեյանիրայի]] հետ պայքարելիս կոտրում է գետային աստված [[Աքելոս]]ի եղջյուրը
* Օլիմպիական խաղերում հաղթել է պանկրատիոնում:պանկրատիոնում։<ref>Павсаний. Описание Эллады V 8, 4</ref> Ըստ ուրիշ հեղինակների նա մարտնչել է [[Զևս]]ի հետ և պայքարն ավարտվել է ոչ-ոքիով:ոքիով։<ref>Ликофрон. Александра 43 и схолии Цеца; Нонн. Деяния Диониса X 375-377</ref> Հաստատել է օլիմպական [[Ասպարեզ (չափման միավոր)|ասպարեզը]], որը եղել է նրա 600 ոտնաչափի չափով:չափով։<ref>Авл Геллий. Аттические ночи I 1, 2</ref> Այդ ամբողջ տարածքը նա վազում էր մի շնչով, որի պատճառով էլ տարածքը կոչվեց ասպարեզ:ասպարեզ։<ref>Первый Ватиканский мифограф I 63, 3; II 90, 3</ref>
* Զևսի պատվին զոհարան է սարքել Դիդիմահոսում:Դիդիմահոսում։<ref>Павсаний. Описание Эллады V 13, 11</ref> Երբ Հերակլեսը պետք է զոհ մատուցեր Օլիմպոսին, նրան ճանճերը զայրացրեցին:զայրացրեցին։ Արդյունքում հերոսը զոհ մատուցեց ճանճեր քշող Ապոմինեյասին և քշեց բոլոր ճանճերին:ճանճերին։<ref>Павсаний. Описание Эллады V 14, 1</ref>
* Ներխուժել է Մեսենիա և հաղթել է [[Նելեոս]]ին:
* Պիլոսի մոտ Հերակլեսը մարտնչել է Պոսեյդոնի, Ապոլլոնի և Հադեսի հետ:հետ։<ref>Пиндар. Олимпийские песни IX 33</ref>
==Տոհմաբանություն==
* «[[Հերակլես (ֆիլմ, 2005)|Հերակլես]]» ([[2005]]). Գլխավոր դերում՝ Պոլ Տելֆեր
* Հերակլես են կոչվում անիմեում Հունաստանի կերպարը հանդիսացող [[Հետալիա]]յին
* «[[Աստվածների պատերազմը. Անմահները]]» ([[2011]]) ֆիլմում Հերակլեսը հանդես է գալիս որպես օլիմպական աստված:աստված։ Նրան մարմնավորում է Սթիվ Բայերսը:Բայերսը։
* [[Հերակլես. Լեգենդի սկիզբը]] ([[2014]]). Գլխավոր դերում՝ [[Կելան Լատս]]
* [[Հերակլես (ֆիլմ, 2014)|Հերակլես]] (2014). Գլխավոր դերում՝ [[Դուեյն Ջոնսոն]]
== Հերակլեսն աստղագիտությունում ==
* Հերակլեսի պատվին է կոչվում [[(532) Հերկուլինա]] [[աստերոիդ]]ը, որն հայտնագործվել է 1904 թ.-ին:ին։
* Հերակլեսի պատվին է կոչվում երկնակամարի հյուսիսային կիսագնդում գտնվող [[Հերկուլես (համաստեղություն)|Հերկուլես]] համաստեղությունը:համաստեղությունը։
* Հերակլեսի պատվին է կոչվում Լուսնի վրա գտնվող [[Հերկուլես (խառնարան)|Հերկուլես խառնարանը]]:
| 