«Հարաբերականության տեսություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
→Արտաքին հղումներ: չաշխատող հղումների ջնջում |
չ clean up, փոխարինվեց: → (8) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 3.
Տերմինը 1906 թվականին ներմուծել է [[Մաքս Պլանկ]]ը՝ ընդգծելու համար [[հարաբերականության սկզբունք]]ի հատուկ դերը [[հարաբերականության հատուկ տեսություն]]ում (և, ավելի ուշ, [[հարաբերականության ընդհանուր տեսություն]]ում)։ Երբեմն կիրառվում է որպես «ռելյատիվիստական ֆիզիկա» տերմինի համարժեքը<ref group="Ն">Ռելյատիվիստական ֆիզիկան ֆիզիկայի բաժին է, որն ուսումնասիրում է լույսի արագությանը համեմատական արագություններով շարժման պրոցեսները։ Այս պայմաններում շարժումը նկարագրվում է ըստ հարաբերականության տեսության։</ref>։
Լայն իմաստով հարաբերականության տեսությունը ներառում է հարաբերականության հատուկ և ընդհանուր տեսությունները։
[[Ֆիզիկայի պատմություն]]ում ''հարաբերականության տեսություն'' լուսակիր եթերի հասկացությունը ժխտող Այնշտայնին, Մինկովսկուն և նրանց հաջորդներին [[հենդրիկ Լորենց|Լորենց]]ից և [[Անրի Պուանկարե|Պուանկարեից]] տարբերակելու համար<ref>''Суворов С. Г.'' Эйнштейн: становление теории относительности и некоторые гносеологические уроки // Успехи физических наук. — М., 1979. — Т. 128 (июль). — № 3.</ref>։
Տող 13.
Ավելին Այնշտայնը փոխեց տարածության և ժամանակի մասին հիմնարար հայացքները։ Հարաբերականության տեսության համաձայն, ժամանակը պետք է ընկալել որպես [[տարածաժամանակ]]ի գրեթե համահավասար բաղադրիչ (կոորդինատ), որը հաշվարկման համակարգը փոխելիս սովորական տարածական կոորդինատների հետ միասին կարող է մասնակցել կոորդինատային ձևափոխություններին, ճիշտ ինչպես երեք տարածական կոորդինատները ձևափոխվում են սովորական եռաչափ կոորդինատական համակարգի առանցքները պտտելու ժամանակ։
Հարաբերականությանբ տեսությունը էապես ընդարձակեց ֆիզիկա հասկացությունն ամբողջությամբ, ինչպես նաև խորացրեց
Այս տեսության օգնությամբ տիեզերագիտությունը և աստղաֆիզիկան կարողացան կանխատեսել այնպիսի անսովոր երևույթներ, ինչպիսք են [[նեյտրոնային աստղ]]երը, [[սև խոռոչ]]ները և [[գրավիտացիոն ալիքներ]]ը։
== Ընդունումը գիտական հասարակության կողմից ==
Ներկայումս հարաբերականության տեսությունը լայնորեն ընդունված
Դա ավելի շատ վերաբերում է հարաբերականության հատուկ տեսությանը։ Հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը ավելի քիչ է ստուգվել փորձնականորեն, ունի մի քանի սկզբունքային խնդիր և հայտնի է, որ սկզբուքնորեն թույլատրելի են գրավիտացիայի այլընտրանքային տեսություններ, որոնց մեծ մասը, ճիշտ է, այս կամ այն չափով կարելի է համարաել հարաբերականության ընդհանուր տեսության ձևափոխությունը։ Սակայն ի տարբերություն մյուս տեսություններին, հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը իր կիրառելիության տիրույթներում առայժմ համապատասխանում է բոլոր հայտնի փորձարարական տվյալներին, այդ թվում՝ վերջերս հայտնաբերվածներին (այսպես, գրավիտացիոն ալիքների գոյության ևս մեկ հնարավոր հաստատում գտնվեց 2012 թվականին<ref>[http://www.cfa.harvard.edu/news/2012/pr201225.html Space-Warping White Dwarfs Produce Gravitational Waves]</ref><ref>[http://www.rosinvest.com/news/101052/ Пресс-релиз на сайте «РосИнвест».]</ref>)։ Ընդհանուր առմամբ հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը իր կիրառելիության տիրույթում «ստանդարտ տեսություն» է, այսինքն՝ ճանաչված է որպես հիմնականը գիտական հասարակության կողմից{{-1|<ref name="Will_2006" />}}։
Տող 25.
{{հիմնական հոդված|Հարաբերականության հատուկ տեսություն}}
[[Պատկեր:spacetime curvature.png|thumb|300px|Հարաբերականության ընդհանուր տեսության մեջ նկարագրվող տարածաժամանակի կորացման եռաչափ անալոգի երկչափ պրոյեկցիան]]
Հարաբերականության հատուկ տեսությունը [[տարածաժամանակ]]ի կառուցվածքի տեսությունն է։ Առաջին անգամ այն ներկայացրել է [[Ալբերտ Այնշտայն]]ը
== Հարաբերականության ընդհանուր տեսություն ==
{{Հիմնական հոդված|Հարաբերականության ընդհանուր տեսություն}}
Հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը 1905-1917
Հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը մյուս մետրիկ ձգողության տեսություններից տարբերվում է [[Այնշտայնի հավասարումներ]]ի կիրառությամբ, որոնք տարածաժամանակը կապում են նրանում գոյություն ունեցող [[մատերիա (ֆիզիկա)|մատերիա]]յի հետ։
|