«Գլոբալ տեղորոշման համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մաքրվեց, փոխարինվեց: ։ → : (62) oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: է: → է։ (2), բ: → բ։, դ: → դ։, ը: → ը։ (8), թ: → թ։, ի: → ի։ (2), լ: → լ։ (2), կ: → կ։ (2), ղ: → ղ։ (2), մ: → մ։ (2), ն: oգտվելով [[Վիքիպեդիա:ԱվտոՎ...
Տող 5.
|}
 
'''Գլոբալ Տեղորոշման Համակարգը''' ('''ԳՏՀ''', անգլ.՝ '''GPS''') միակ լիիրավ գործող ''Գլոբալ Նավիգացիոն Արբանյակային Համակարգն'' է, որը բաղկացած է 24 արբանյակներից, որոնք հեռարձակում են ճշգրիտ միկրոալիքային ազդանշաններ, հնարավորություն տալով ԳՏՀ ընդունիչներին որոշելու իրենց դիրքն, արագությունն, ուղղությունն և ժանանակը:ժանանակը։ Այն ստեղծվել է [[ԱՄՆ|Միացյալ Նահանգների]] Պաշտպանության նախարարության կողմից:կողմից։ Նմանատիպ համակարգերից է նաև ռուսական ԳԼՈՆԱՍ, եվրոպական [[Գալիլեո տեղորոշման համակարգ]]ն, չինական [[ԲեյԴոու նավիգացիոն համակարգ]]ն (նաև հայտնի որպես «ԿՈՄՊԱՍՍ») և հնդկական [[IRNSS]]–ն:–ն։ Սակայն բոլոր վերոհիշյալները դեռ մշակման և ստուգման փուլերում են, և արբանյակների թիվը երկրածիրում չի հասցվել նախատեսված թվին:թվին։
 
Սովորական ԳՏՀ ընդունիչը որոշում է իր դիրքն հիմնվելով չորս և ավելի ԳՏՀ արբանյակներից ստացված ազդանշանների վրա:վրա։ Այդ ստացված ինֆորմացիայի հիման վրա որոշվում են դիրքային պարամետրերը՝ x, y, z, և ժամանակը՝ t:
Յուրաքանչյուր ԳՏՀ արբանյակ ունի ատոմային ժամացույց և շարունակ հեռարձակում է հաղորդագրություններ, որոնք պարունակում են հաղորդագրության ուղարկման ժամանակն, հեռարձակող արբանյակի դիրքի հաշվման համար անհրաժեշտ պարամետրերը (էֆեմերիդ), և արբանյակների վիճակային պարամետրերը (ալմանաք):։ Ազդանշաններն փոխանցվում են լույսի արագությամբ մինչև երկրին հասնելը, և փոքր-ինչ ավելի դանդաղ մթնոլորտի միջով:միջով։ Ընդունիչը՝ օգտագործելով հաղորդագրության ստացման ժամանակը, հաշվում է իր հեռավորությունն յուրաքանչյուր արբանյակից, որից և այն որոշում է իր դիրքն:դիրքն։
 
== Համակարգի Սեգմենտացիան ==
 
ԳՏՀ-ն կազմված է երեք հիմնական սեգմենտներից՝ տարածքային սեգմենտից (ՏՍ), կառավարման սեգմենտից (ԿՍ) և օգտագործողի սեգմենտից (ՕՍ):։<ref>{{cite web |url=http://www.globalsecurity.org/space/systems/gps.htm |title=Navstar Global Positioning System }}</ref>
 
Տարածքային սեգմենտն իր մեջ ընդգրկում է ԳՏՀ արբանյակներին՝ թվով 24–ը, որոնք դասակարգված են 6 հատ հարթությունների վրա <ref>{{cite web |url=http://www.colorado.edu/geography/gcraft/notes/gps/gif/oplanes.gif |title=GPS Orbital Planes |author= Dana, Peter H. |accessdate=1996 թ․ օգոստոսի 8–ին}}</ref>: Ուղեծրերը դասավորված են այնպես, որ երկրի կամայական կետից գրեթե միշտ հասանելի են 6 հատ արբանյակ <ref>{{cite web |url=http://www.navcen.uscg.gov/faq/gpsfaq.htm |title=GPS Frequently Asked Questions |author= USCG Navcen |accessdate=2007 թ․ հունվարի 3 }}</ref>: Գտնվելով 20.200կմ բարձրության վրա, յուրաքանչյուր արբանյակ մեկ աստղային օրվա ընթացքում կատարում է երկու լրիվ պտույտ <ref>{{cite book |title=Finding the repeat times of the GPS constellation |author= Agnew, D.C. and Larson, K.M. |accessdate=2007 թ․ հունվարի 3 }}</ref>:
Տող 18.
Կառավարման սեգմենտի մեջ մտնում են ԳՏՀ–ն վերահսկող երեք մոնիթորինգային կայաններն, որոնք պարբերաբար ուղարկում են նավարկման ճշտումներն արբանյակներին՝ ստեղծված Կալմանի ֆիլտրի կողմից, որն գեներացնում է դրանք, հիմնվելով մոնիթորինգային կայանների տվյալների, եղանակի տեսության և այլ տվյալների վրա <ref>{{cite web |url=http://tycho.usno.navy.mil/gpsinfo.html |title=Global Positioning System |author= USNO NAVSTAR|accessdate=2006 թ․ մայիսի 14 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://gps.gov |title=General public education website |author= U.S. Government}}</ref>:
 
Օգտագործողի սեգմենտն իրենից ներկայացնում է ԳՏՀ ընդունիչ:ընդունիչ։ Հիմնականում ԳՏՀ ընդունիչները կազմված են ալեհավաքից՝ որն ծրագրված է ստանալու ԳՏՀ–ի կողմից հեռարձակվող ալիքները, պրոցեսորից և բավականին կայուն ժամացույցից (հիմնականում քվարցային):։
 
== Դիրքի որոշումը ==
Տող 27.
Սկզբում ընդունիչը գրանցում է արբանյակից եկած հաղորդագրության ստացման ժամանակը, որի միջոցով հաշվում է իր հեռավորությունն արբանյակից, այսպես կոչված [[փսեվդոհեռավորություն]]ը <ref>{{cite web |url=http://gge.unb.ca/Resources/HowDoesGPSWork.html |title=How Does GPS Work?}}</ref>:
 
Այնուհետև նավարկման հաղորդագրությունից բեռնվում է ուղեծրային դիրքային տվյալը՝ էֆեմերիդը՝ արբանյակի ճշգրիտ դիրքը որոշելու համար:համար։ Իմանալով արբանյակի դիրրքն ու հեռավորությունը դրանից նշանակում է, որ ընդունիչը գտնվում է մի գնդի մակերևույթի վրա, որի կենտրոնը հանդիսանում է արբանյակի դիրքն, իսկ շառավիղը՝ հեռավորությունն արբանյակից:արբանյակից։
 
Այն բանից հետո, երբ որոշվել են չորս արբանյակներից փսեվդոտարածությունները, կատարվում է ընդունիչի դիրքի որոշման առաջին կանխատեսումն՝ հիմնված այն գաղափարի վրա, որ բոլոր փսեվդո–տարածությունները պետք է հատվեն մի կետում:կետում։
 
Բաժանելով լույսի արագությամբ այն հեռավորությունը, որով շեղելիս բոլոր փսեվդոտարածությունները կմոտենան իրար բավականին մոտիկ, որ կհատվեն մի կետում, կստանանք ընդունիչի ժամանակի շեղումը:շեղումը։ Կատարելով նույն գործողությունն հասանելի այլ արբանյակների քառյակի հետ, ընդունիչը որոշում է, թե ստացված ո՞ր տվյալն օգտագործել:օգտագործել։ Այս գործողության արդյունքում որոշվում է ընդունիչի դիրքն ու ժամանակը:ժամանակը։
 
== Ճշտությունն ու սխալանքի աղբյուրները ==
 
Ինչպես արդեն նշվել է, ԳՏՀ ընդունիչը իր դիրքն որոշելու համար օգտագործում է իր ժամանակն, արբանյակի դիրքն ու ստացված ազդանշանի տեղ հասնելու տևողությունն, ինչն էլ նշանակում է, որ դիրքի ճշտությունն հիմնականում կախված է արբանյակի դիրքի և ազդանշանի ուշացման հետ:հետ։
 
Ուշացումը չափելու համար, ընդունիչը համեմատում է ստացված ազդանշանը իր ներքին գեներացված տարբերակի հետ, որի արդյունքում ժամանակակից ընդունիչները կարող են ապահովել մինչև 10 նանովայրկյան ճշտություն:ճշտություն։ Քանզի ԳՏՀ ազդանշանները տարածվում են լույսի արագությամբ, սխալանքը կարող է կազմել մինչև 3 մետր:մետր։
 
Դիրքի ճշտությունն կարող է լավացվել օգտագործելով ռազմական նպատակների համար հեռարձակվող P(Y) ազդանշանը, որի դեպքում կստանանք մինչև 30 սմ. Ճշտություն:Ճշտություն։
 
Բացի վերը նշվածից, կան շատ այլ սխալանքի աղբյուրներ, որոնց արդյունքում հասարակ ԳՏՀ ընդունիչի սխալանքը կազմում է մոտավորապես 15 մ.: Ստորև բերված են աղբյուրներն իրենց ազդեցությամբ դիրքի ճշտության վրա.
Տող 62.
=== ԳՏՀ ազդանշաններ ===
GPS համակարգում կիրառվում է ազդանշանի կոդային բաժանումը (CDMA- կոդի բաժանում բազմակի մուտքերի), որի շնորհիվ բոլոր արբանյակները ճառագայթում են ազդանշաններ նույն [[հաճախականություն|հաճախականությամբ]]:
GPS համակարգի յուրաքանչյուր արբանյակ ճառագայթում է երկու ազդանշան:ազդանշան։ Առաջին ազդանշանի հաճախականությունը կազմում է. L1=1575.42ՄՀց, իսկ երկրորդինը L2=1227.6ՄՀց:6ՄՀց։ Երկայնությունների որոշման համար գեներացվում են 2 տեսակի կոդեր P և C/A:
 
C/A կոդը մշակվել է քաղաքացիական օգտագործողի համար:համար։ Այդ կոդը փսեվդոտարածքային է՝ հաջորդականությունը 1,023ՄՀց հաճախականությամբ կրկնվող:կրկնվող։ C/A կոդը կրկնվում է յուրաքնչյուր 1023 բիթ (մեկ միլիվայրկյանի տևողությամբ) և հատուկ են յուրաքանչյուր արբանյակի համար:համար։
Հաղորդման ժամանակը մեկ բիթի համար կազմում է 0,978 մկվ և բազմապատկելով այդ մեծությունը լույսի արագությունով, ստանում ենք [[հեռավորություն]]ը՝ այդ բիթերը զբաղեցնող:զբաղեցնող։ Կոդ P-ն նախատեսված է զինվորականների համար՝ իրենից ներկայացնում է 1023 ՄՀց հաճախականությամբ, փսեվդոպատահական կոդ:կոդ։ Մի [[բիթ]]ի [[երկարություն]]ը 29,3մ է:է։
 
Փսեվդոկոդը դրոշմված է Y կոդում, որի վերծանման համար պահանջվում է գաղտնի AS (Anti- Spofing) մոդուլ, ընդունիչի յուրաքանչյուր ալիքի համար:համար։ [[Նավիգացիա|Նավիգացիոն]] հաղորդագրությունը մոդուլացվում է ըստ C/A կոդի:կոդի։ Այդ հաղորդագրությունը 50 ԳՀց-հաճախականությամբ ազդանշան է, որը կազմված է 25 բլոկներից, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 1500 բիթ:բիթ։ Յուրաքանչյուր բլոկ տրոհված է [[ենթաբլոկ]]ների՝ 300-ական բիթերով:բիթերով։ Ենթաբլոկի հաղորդումը տևում է 6վ, բլոկինը 30վ, ամբողջ հաղորդագրությունը 12,5ր.:
 
Յուրաքանչյուր ենթաբլոկում 30 բիթ տարողությամբ. 10 բառ է պարունակվում, որոնցից առաջին բառը պարունակում է հեռուստամետրական ինֆորմացիա, իսկ երկրորդը ժամանակի նշաչափերը:նշաչափերը։ Այդ բառերի տակ ենթաբլոկներում 2 և 3 ենթամիջօրեակններ են՝ [[կեպլերյան էլեմենտ]]ներով արբանյակի [[ուղեծիր]]ով, այդ ենթաբլոկները կրկնվում են յուրաքանչյուր բլոկում:բլոկում։
4 և 5 ենթաբլոկները պարունակում են տվյալներ իոնոսֆերայի ազդեցության ուղղումների մասին, ժամանակի սանդղակի պարամետրերը, արբանյակի սարքին լինելու մասին տեղեկությունները:տեղեկությունները։ 4-րդ և 5-րդ ենթաբլոկների ինֆորմացիան տրոհված 25 էջերից հաղորդվում է ըստ էջերի հերթականության և կրկնվում է յուրաքանչյուր 12,5րոպե տևողությամբ:տևողությամբ։ Հաղորդագրությունների հոսքի կարևոր տեղեկությունները սովորաբար տեսաբանվում են յուրաքանչյուր 4 ժամը մեկ:մեկ։
 
== Ճշտության մեծացման «հավելման» եղանակը ==
 
«Հավելման» մեթոդները հիմնված են արտաքին ինֆորմացիայի վրա, որն օգտագործվում է վերջնական դիրքի հաշվման ժամանակ:ժամանակ։ Որպես կանոն ստեղծվում են վերգետնյա կայաններ, որոնք ինչ–որ հաճախականությամբ հեռարձակում են իոնոսֆերիք, էֆեմերիդի և ժամանակային սխալանքներն, որոնք ստանալով ընդունիչը կատարում է համապատասխան ուղղումներ՝ հասցնելով վերջնական դիրքի ճշտությունը 2-3 մետրի:մետրի։
 
== ԳՏՀ ընդունիչներ ==
 
ԳՏՀ ընդունիչների հիմնական խնդիրն է ստանալ ԳՏՀ արբանյակներից ազդանշանները և մշակել դրանք՝ ընդունիչի դիրքն, արագությունն և շարժման ուղղությունը որոշելու համար:համար։
 
Դրանք կազմված են ալեհավաքից՝ որն ծրագրված է ստանալու ԳՏՀ–ի կողմից հեռարձակվող ալիքները, պրոցեսորներից՝ ինֆորմացիայի մշակման համար, քվարցային ժամացույցից:ժամացույցից։ Ընդունիչները նաև նկարագրվում են տարողության քանակով, որն ցույց է տալիս, թե քանի արբանյակներից ազդանշաններ ընդունիչը կարող է միաժամանակ ստանալ և մշակել:մշակել։ Ժամանակակից ընդունիչները զինված են SiRF Star II և SiRF Star III ԳՏՀ մոդուլներով, որոնց տարողությունը համապատասխանաբար 12 և 20 է:է։
 
=== MC5 և Step III ընդունիչները ===
 
Այս ընդունիչները նախատեսված են ավտոմեքենաների համար:համար։ Աշխատացնելու համար հարկավոր է միացնել սարքը ավտոմեքենայի հոսանքի աղբյուրին, այնուհետև բորտային համակարգչին՝ ավտոմեքենայի վիճակային պարամետրերի մասին ինֆորմացիա ստանալու համար, միացնել երկու ալեհավաք՝ ԳՏՀ–ի և ԳՇՀ–ի համար և տեղադրել SIM քարտ:քարտ։
 
Այս սարքերն իրենց մեջ ունեն արդեն մշակված տրամաբանություն, որն էլ և մշակում է ԳՏՀ–ից և բորտ համակարգչից եկած տվյալներն և GPRS–ով փոխանցում դրանք վեբ սերվերին:սերվերին։ ԳՇՀ ցանցի բացակայության դեպքում տեղի է ունենում ինֆորմացիայի բուֆերիզացիա, որը ցանցի առկայության դեպքում ամբողջությանբ ուղարկվում է սերվերին՝ ապահովելով համակարգի անխափանությունը:անխափանությունը։
 
MC5 և Step III ընդունիչների վիճակային պարամետրերից են շարժման ազդանշանը, բենզինի, յուղի ու ջրի ցուցմունքները, շարժիչի աշխատանքային վիճակը և շատ այլ պարամետրեր:պարամետրեր։
 
=== WebTrac 4 ընդունիչը ===
 
Այս ընդունիչը նախատեսված են մարդկանց համար:համար։ Աշխատացնելու համար բավական է տեղադրել SIM քարտ և սեղմել միացման կոճակը:կոճակը։
 
Սարքը հնարավորություն է տալիս որոշել երկու փոխանցման ծառայություններից որևէ մեկը՝ GPRS կամ SMS, ինչպես նաև կարող է ուղարկել հատուկ ազդանշաններ որոշակի պայմանների դեպքում, օրինակ՝ երբ մարդը սեղմում է կարմիր կոճակը:կոճակը։
 
== Ծանոթագրություններ ==