«Աշխարհագրական երկայնություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ |
չ clean up, փոխարինվեց: → , բ: → բ։ (2), ը: → ը։, լ: → լ։ (2), մ: → մ։, ն: → ն։ (5), վ: → վ։, ր: → ր։, և: → և։, ): → )։ (2) oգտվելով [[Վիքիպեդիա:ԱվտոՎիքիԲրաուզեր|ԱՎ... |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Grosskreis.jpg|thumb|Երկրագնդի տեսքը: [[Հասարակած]]ը (մանուշակագույն) երկրագունդը կիսում է երկու հավասար մասերի և [[միջօրեական]]ները (դեղին) հատում է 90° անկյան տակ: Այդ պատկերի բոլոր հոծ գծերը [[օրթոդրոմներ]]ն են: Դեղին գծերը միևնույն երկայնություն ունեցող գծերն են]]
'''Աշխարհագրական երկայնություն''', [[Աշխարհագրական կոորդինատներ|աշխարհագրական կոորդինատ]], որի օգնությամբ որոշվում է [[Երկիր|Երկրի]], [[Արեգակ]]ի, [[մոլորակ]]ների մակերևույթի և [[երկնոլորտ]]ի վրա որևէ կետի դիրքը զրոյական [[միջօրեական]]ից դեպի արևելք և
Երկայնությունը՝ λ, երկնիստ անկյուն է տվյալ կետով անցնող միջօրեականի հարթության և զրոյական միջօրեականի հարթության
Զրոյական միջօրեականի ընտրությունը կամայական է և որոշվում է
0°-ից մինչև 180° երկայնությունները զրոյական միջօրեականից դեպի արևելք կոչվում են արևելյան, իսկ դեպի արևմուտք՝
== Երկայնությունն որոշելու խնդիր ==
Ծովային [[նավագնացություն|նավագնացության]] նպատակներով լայնության որոշումն իրենից առանձնահատում խնդիր չէր ներկայացնում՝ այն հեշտությամբ հաշվարկվում է [[Բևեռային աստղ]]ի [[հորիզոն]]ի վերևում անկյան չափման
Առաջարկվել են մի քանի աստղագիտական մեթոդներ՝ Յոհան Վերների լուսնային հեռավորության մեթոդը ([[1514]] թվական), [[Գալիլեո Գալիլեյ]]ի [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]]ի արբանյակների դիրքի մեթոդը ([[1612]] թվական), սակայն դրանց իրականացման համար անհրաժեշտ էին բարդ աստղագիտական սարքավորումներ և
[[1714]] թվականին [[Մեծ Բրիտանիա|Բրիտանիա]]յի խորհրդարանը մեծ պարգև է առաջարկել երկայնությունը որոշելու մեթոդի մշակման համար՝ 10 000 £ 60 [[մղոն|ծովային մղոն]] սխալի դեպքում, 15 000 £ (40 մղոն) և 20 000 £ (30 մղոն)
[[Ատաղձագործություն|Ատաղձագործ]] և ժամագործ-ինքնուսույց Ջոն Հարիսոնը [[1749]] թվականին հայտնագործել է ժամացույց, որն ավելի ճշգրիտ էր [[ծով]]ում, քան որևէ այլ ժամացույցը ցամաքում՝ այն հետ էր ընկնում ընդամենը 2 վայրկյան, և նավարկության 45-րդ օրվանից հետո երկայնությունը որոշելու ճշգրտությունը կազմել է ընդամենը 10
Այնուամենայնիվ, ժամացույց-[[քրոնոմետր]]ը թանկ էր և պրակտիկայում կիրառվում էր լուսնային հեռավորության մեթոդը<ref>[http://www.popmech.ru/article/6550-gonka-za-dolgotoy/ ГОНКА ЗА ДОЛГОТОЙ: ИСТОРИИ ПРОСТЫХ ВЕЩЕЙ]</ref><ref>[http://www.e-reading.org.ua/chapter.php/103039/22/Hauz_-_Grinvichskoe_vremya_i_otkrytie_dolgoty.html Морской альманах]</ref>:
|