«Ստենոկարդիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ մանր-մունր, փոխարինվեց: ։Պ → ։ Պ, → (6) |
չ փոխարինվեց: ` → ՝ (17) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 2.
==Ընդհանուր բնութագիր==
Ստենոկարդիան պայմանավորված է [[սրտամկան]]ի անցողիկ իշեմիայով, զարգանում է
Ստենոկարդիայի մորֆոլոգիական սուբստրատը գործնականորեն միշտ հանդիսանում է [[պսակաձև զարկերակ]]ների աթերոսկլերոտիկ նեղացումը։ Սակայն ստենոկարդիան կարող է առաջանալ նաև [[աորտալ ստենոզ]]ի, [[հիպերտրոֆիկ կարդիոմիոպաթիա]]յի, ինչպես նաև ծանր զարկերակային հիպերտենզիայի (ԶՀ) դեպքում։ Ստենոկարդիան կարող են սադրել ֆիզիկական ծանրաբեռնվածություն կամ սթրեսային իրավիճակները։ Ինչքան ավելի մեծ է պսակաձև զարկերակների խցանման աստիճանը, այնքան ծանր է, որպես օրենք, ստենոկարդիան։ Ստենոկարդիայի ծանրության աստիճանը կախված է նաև խցանումների տեղակայումից և տարածվածության աստիճանից, դրանց քանակից և ախտահարված [[զարկերակ]]ների թվից։ Նեղացման աստիճանը, հատկապես էքսցենտրիկ, կարող է
Ցավը կրծքավանդակում, որը նման է ստենոկարդիային, կարող է ի հայտ գալ ոչ միայն որոշ [[սիրտ-անոթային հիվանդություններ]]ի (ՍԱՀ) դեպքում (բացի ՍԻՀ), այլ նաև [[թոքեր]]ի, կերակրափողի, կրծքավանդակի ոսկրա-մկանային և նյարդային ապարատների հիվանդությունների դեպքում։ Որոշ դեպքերում կրծքավանդակի ցավը ճառագայթում է որովայնի խոռոչից։
==Համաճարակաբանությունը==
ՍԻՀ-ը երկար տարիների ընթացքում հանդիսանում է բնակչության մահացության գլխավոր պատճառը բազմաթիվ տնտեսապես զարգացած երկրներում։
ՍԻՀ կարող է սկսվել
Լարման կայուն ստենոկարդիայով հիվանդների մահացությունը կազմում է տարեկան 2%, 2-3% հիվանդների մոտ յուրաքանչյուր տարի զարգանում է ոչ մահացու ՍԻ։ Լարման կայուն ստենոկարդիա ախտորոշմամբ հիվանդները մահանում են 2 անգամ ավելի հաճախ, քան այն անձիք, որոնք չունեն այդ հիվանդությունը։ Պրոֆիլակտիկ բժշկության տվյալները վկայում են, որ ստենոկարդիայով տառապող տղամարդիկ ապրում են միջինում 8 տարի ավելի քիչ, համեմատած այն տղամարդկանց հետ, որոնք չունեն տվյալ պաթոլոգիան։
Կարևոր է հիշել, որ պոպուլյացիայում միայն հիվանդների 40-50%-ը գիտեն իրենց մոտ հիվանդության առկայության մասին և ստանում են համապատասխան բուժում, այնինչ 50-60% դեպքերում հիվանդությունը մնում է չբացահայտված։ Ստենոկարդիան հիվանդություն է, որի հետ ստիպված են լինում առնչվել բոլոր մասնագիտությունների բժիշկները, ոչ թե միայն սրտաբանները և թերապևտները։
==Ռիսկի գործոնները==
[[Պսակաձև զարկերակ]]ների աթերոսկլերոզը, որի կլինիկական արտահայտությունն է հանդիսանում ստենոկարդիան, բազմագործոն հիվանդություն է։ Աթերոսկլերոզի զարգացման ռիսկը զգալիորեն մեծանում է այնպիսի ռիսկի գործոնների առկայության դեպքում, ինչպիսիք են արական սեռը, տարեց հասակը, դիսլիպոպրոտեինեմիան (ԴԼՊ), [[զարկերակային հիպերտենզիա]]ն, ծխելը, [[շաքարային դիաբետ]]ը, թրոմբոգոյացման խանգարումները, մարմնի ավելցուկային զանգվածը, ալկոհոլի չարաշահումը։ Կարևոր է նշել, որ ՍԻՀ կամ աթերոսկլերոզի հետ կապված այլ հիվանդության նշանների ի հայտ գալուց հետո ռիսկի գործոնները շարունակում են
Թվարկված ռիսկի գործոնների մեծ մասը կապված են կենսակերպի հետ, որի ամենակարևոր բաղկացուցիչ մասերից է սնունդը։ Սննդի ազդեցությունը աթերոսկլերոզի զարգացման վրա բազմազան է. արյան լիպիդային սպեկտրի փոփոխություն, թրոմբոգոյացման պրոցեսների վրա ազդեցությունը և այլն։
Բարձր ԶՃ, որպես սիրտ-անոթային բարդությունների ռիսկի գործոնի, նշանակությունը ապացուցված է բազմաթիվ հետազոտություններով։ Հայտնաբերել այդ ռիսկի գործոնը շատ հեշտ է, իսկ բազմաթիվ հետազոտությունները, համոզիչ կերպով ցույց տվեցին, որ ԶՀ ակտիվ ախտորոշման և կանոնավոր բուժման միջոցով կարելի է զգալիորեն իջեցնել սիրտ-անոթային բարդությունների զարգացումը։ Խոշոր [[համաճարակ]]աբանական աշխատանքները ապացուցեցին, որ արյան շիճուկում ընդհանուր խոլեստերինի, ՑԽԼ խոլեստերինի բարձրացած մակարդակի և աթերոսկլերոզի զարգացման միջև առկա է հստակ դրական կապ, այնինչ ԲԽԼ խոլեստերինի դեպքում այդ կապը բացասական է, այլ կերպ ասած, ԲԽԼ կարելի է դիտարկել որպես հակառիսկի գործոն։ Գործնական աշխատանքում բուժման մարտավարության ընտրության համար բավական է արյան մեջ ընդհանուր խոլեստերինի, ԲԽԼ խոլեստերինի և տրիգլեցերիդների կոնցենտրացիայի որոշումը։
Ծխելու կապը աթերոսկլերոզի զարգացման և պրոգրեսիայի հետ լավ հայտնի է։ Հարկավոր է հիշել, որ բժշկի խորհուրդը ծխելը դադարացնելու վերաբերյալ երբեմն ունի որոշիչ նշանակություն և պետք չէ դա մոռանալ։ ՇԴ ([[ինսուլին]]-կախյալ I տիպի, ինսուլին-անկախ II տիպի) բարձրացնում է աթերոսկլերոզի զարգացման և պրոգրեսիայի ռիսկը, ընդ որում կանանց մոտ ավելի շատ, քան տղամարդկանց մոտ։ ՇԴ հիվանդների մոտ անոթային բարդությունների ռիսկի նվազեցման համար անհրաժեշտ է ածխաջրատային փոխանակության և այլ ռիսկի գործոնների շտկում, առաջին հերթին ԶՀ և ԴԼՊ։
Ճարպակալումը հաճախ համակցված է լինում ԶՀ, հիպերլիպիդեմիայի, ՇԴ, պոդագրայի զարգացման բարձր ռիսկի հետ։ Հատկապես վտանգավոր է անդրոիդ տիպի ճարպակալումը, երբ ճարպը կուտակվում է որովայնի վրա։ Մարմնի զանգվածի իջեցման համար առաջնակարգ դեր են կատարում երկու
Քիչ շարժուն կենսակերպ վարող մարդկանց մոտ ՍԻՀ հանդիպում է 1.5-2.4 անգամ ավելի հաճախ, քան ֆիզիկապես ակտիվների մոտ։ Հիվանդի համար ֆիզիկական վարժությունների ընտրության դեպքում անհրաժեշտ է հաշվի առնել դրանց տեսակը, հաճախությունը, տևողությունը և ինտենսիվությունը։
Գործնականում բժիշկները հաճախ ստիպված են լինում գործ ունենալ այն հիվանդների հետ, որոնց մոտ առկա են երկու և ավելի ռիսկի գործոններ միաժամանակ։ Այդ պատճառով, նույնիսկ եթե դրանցից յուրաքանչյուրի մակարդակը չափավոր բարձրանա, ՍԱՀ զարգացման ռիսկը այդպիսի հիվանդի մոտ կարող է բարձր
==Ստենոկարդիայի ախտորոշումը==
===Հիմնական կլինիկական նշանները===
Ստենոկարդիայի [[կլինիկական ախտորոշում]]ը դրվում
Առաջնային զննման դեպքում, մինչև օբյեկտիվ հետազոտության արդյունքներ ստանալը անհրաժեշտ է մանրազնին գնահատել հիվանդի գանգատները (աղ. 1)։ Կրծքավանդակում ցավային զգացողությունները կարելի է
Ատիպիկ ստենոկարդիայի դեպքում երեք հիմնական բնութագրիչներից (ցավի բոլոր նշանները, ՖԾ հետ կապը, ցավը հանգստացնող գործոններ) առկա են երկուսը։ Կրծքավանդակում ոչ կորոնարոգեն ցավի դեպքում տեղ է գտնում երեք բնութագրիչներից միայն մեկը կամ դրանք ընդհանրապես բացակայում են։
===Սրտամկանի իշեմիան պրովոկացնող և խորացնող գործոնները===
[[Իշեմիա]]ն պրովոկացնող կամ դրա ընթացքը խորացնող հիմնական վիճակները.
Թթվածնի սպառումը բարձրացնող —
Թթվածնի մուտքը նվազեցնող —
===Ֆիզիկալ հետազոտությունը===
Հիվանդի զննման դեպքում անհրաժեշտ է հայտնաբերել լիպիդային փոխանակության խանգարման նշանները. քսանթոմաները, քսանթելազմները, եղջրաթաղանթի եզրային պղտորումը “ծերունական երիզի” ձևով և մագիստրալ
== Գրականություն ==
|