|
'''Մանուկների խաչակրաց արշավանք''', [[1212]] թվականին [[Ֆրանսիա]]յի և [[Գերմանիա]]յի մանուկների կողմից դեպի Երուսաղեմի Սուրբ հողեր իրականացված խաչակրաց արշավանք։ Այն իր նպատակին չհասավ և կործանեց տասնյակ հազարավոր եվրոպացի մանուկներ։
[[13-րդ դար]]ի սկզբին պապականությունը շարունակում էր [[Երուսաղեմ]]ը գրավելու կոչեր հղել [[Կաթոլիկություն|կաթոլիկներ]]ին։ Սակայն ժողովրդի մեջ այդ կոչերը սկզբնական շրջանում հազվադեպ էին արձագանք գտնում, ինչը չի կարելի ասել հետագա տարիներ համար։ [[Ֆեոդալիզմ|Ֆեոդալական կարգեր]]ը մեծապես դժվարացրել էին մարդկանց կյանքը։ Երբ ամենօրյա կյանքի անտանելի դժվարությունները սրեցին ժողովրդի մեջ կրոնական զգացմունքները, այդ ժամանակ մարդիկ սկսեցին ընդունել սրբազան պատերազմի լոզունգները։ Ահա այս ժամանակ`ժամանակ՝ 1212 թվականին, տեղի են ունենում նախադեպը չունեցող դաժան և ապարդյուն մանուկների արշավանքները։
{{քաղվածք|''Ամեն ինչ տեղի ունեցավ Սուրբ Զատիկից անմիջապես հետո։ Չէր անցել հիսուն օր, երբ հազարավոր մանուկներ ճամփա ընկան` թողնելով իրենց տները։ Նրանցից շատերը նոր էին լույս աշխարհ եկել և նոր էր լրացել նրանց վեց տարին։ Մյուսների հարսնացու ընտրելու ժամանակն էր, բայց նրանք ընտրեցին հերոսությունն ու փառքը Քրիստոսով։ Իրենց տրված հոգսերը նրանք վաղուց մոռացել էին… Ծնողները, եղբայրները, քույրերը, ընկերները համառորեն համոզում էին ետ կանգնել այդ քայլից, բայց խաչակիրների որոշումն անսասան էր։ Խաչերը բռնած և դրոշների տակ միավորված նրանք շարժվեցին Երուսաղեմ… Ամբողջ աշխարհը նրանց անվանում էր անխելքներ, բայց նրանք շարժվում էին առաջ''|Դավիդ Բեքեր (David Baker, Crusade of tears)}}
== Ֆրանսիայի մանուկ խաչակիրներ ==
[[1212]] թվականի հունիսին [[Ֆրանսիա]]յում՝ [[Փարիզ]]ի [[Սեն Դենի աբբայություն]]ում հայտնվում է մի տասներկուամյա հովիվ երեխա`երեխա՝ Ստեփան անունով, ով հայտարարում է, որ ինքն Աստծո պատվիրակն է և պիտի գլխավորի Սրբազան հողերի գրավումը քրիստոնյաների կողմից, և ծովը նրա ոտքերի առջև չորանալու է և ճանապարհ է բացելու դեպի [[Երուսաղեմ]]։ Նա թափառում էր ամբողջ [[Ֆրանսիա]]յով և իր քարոզներով և հրաշքներով ոգևորում էր բոլորին։ Նա պատմում էր բոլորին, որ երազում տեսել է [[Հիսուս Քրիստոս]]ին, ով նրան տվել էր նամակ և ցույց տվել ճշմարիտ ճանապարհը դեպի Երուսաղեմ։
[[Պատկեր:Frederick II and eagle.jpg|մինի|ձախից|[[Ֆրիդրիխ II Հոհենշտաուֆեն]]]]
Շուտով տարբեր վայրերում ի հայտ են գալիս մանուկներ, ովքեր հավաքում էին իրենց շուրջ հետևորդների մեծ խմբեր և տանում էին նրանց խաչերով և կրոնական երգերով Ստեփանի մոտ։ Երբ որևէ մեկը հարցնում էր այս երեխաներին, թե որտեղ են գնում, նրանք պատասխանում էին, որ գնում են ծովի մյուս ափ`ափ՝ Աստծո մոտ։ Նրանց ծնողները և խելամիտ մարդիկ, ովքեր ուզում էին հետ պահել երեխաներին այդ անմիտ քայլից, ոչինչ չէին կարողանում անել, քանի որ մարդիկ այս խաչակրաց արշավանքից սպասում էին մեծ հրաշքներ և սուր քննադատությունների էին արժանացնում նրանց, ովքեր այլ կերպ էին մտածում և չէին տեսնում Սուրբ Հոգու ներկայությունն այս երեխաների մեջ։
Վերջապես, Ֆրանսիայի թագավորը փորձում է վերջ դնել այս աբսուրդին և լրջորեն հրամայում է երեխաներին վերադառնալ տուն։ Երեխաների մի մասը ենթարկվում է հրամանին, իսկ մեծ մասը`մասը՝ ոչ։ Շուտով մանուկներին են միանում նաև մեծահասակներ`մեծահասակներ՝ հոգևորականներ, արհեստավորներ, գյուղացիներ, հանցագործներ, կանայք և աղջիկներ։ Հավաքման վայր էր նշանակված [[Վանդոմ]]ը, մեկ ամիս անց՝ հունիսին, այստեղ արդեն հավաքվել էին 30,000 խաչակիրներ։ Խաչակիրների թիվն ավելի էր մեծանում, իսկ նրանց առաջնորդող փոքրիկ տղա-հովիվը գորգերով զարդարված կառքով էր տեղաշարժվում և շրջապատված էր թիկնազորով։ Ամբոխն անցնում է [[Տուր]]ը և [[Լեոն]]ը, հասնում է [[Մարսել]] և երկու ստրկավաճառ ցանկություն են հայտնում առանց որևէ գումարի 7 նավով տեղափոխել «Քրիստոսի պաշտպաններին» [[Սիրիա]]։ Ճանապարհին`Ճանապարհին՝ [[Սարդինիա]]յի մոտ`մոտ՝ [[Սան Պետրո (կղզի)|Սան Պետրո]] կղզու մոտ խորտակվում են, իսկ մնացած հինգ նավերը հասնում են [[Եգիպտոս]], որտեղ չարագործ ստրկավաճառները վաճառում են խաչակիրներին ստրկության։ Նրանցից հազարավորներ հայտնվում են խալիֆի արքունիքում և աչքի են ընկնում քրիստոնյա մնալու համառությամբ։ Հետագայում այն երկու չարագործ ստրկավաճառներն ընկնում են [[Ֆրիդրիխ II Հոհենշտաուֆեն]] կայսեր ձեռքը և մահապատժի են դատապարտվում։
Ֆրիդրիխ II-ը [[1229]] թվականին Եգիպտոսի տիրակալ [[ալ-Քամիլ]]ի հետ հաշտության պայմանագիր կնքելիս, կարողանում է ստրկության վաճառված խաչակիրների զգալի մասին ազատություն տալ։
Նիկոլայն իր հետ կրում էր լատինական T-աձև խաչ և պնդում էր, որ չոր ոտքերով անցնելու է ծովն ու [[Երուսաղեմ]]ում հաստատի հավերժական Աստծո խաղաղություն։ Նա հավաքում է շուրջ քսան հազար անչափահաս տղա, աղջիկ, որոնց միանում են նաև թափառաշրջիկներ։ Ամբոխը դուրս է գալիս [[Քյոլն]]ից՝ ուղղվելով [[Ռեյն]], շարժվում է [[Ալպեր]]ով դեպի հարավ։
Խաչակիրների մի մասը ճանապարհին մահանում է սովից և ավազակային հարձակումներից, մի մասը վերադառնում է տուն`չդիմանալովտուն՝չդիմանալով ճանապարհի դժվարություններին։ [[1212]] թվականի օգոստոսի 25-ին մի քանի հազար խաչակիրներ հասնում են [[Ջենովա]]։ Այստեղ նրանց հիացմունքով ընդունելու փոխարեն վռնդում և ստիպում են արագ շարունակել ճանապարհը, քանի որ ջենովացիները վախենում էին, որ այս տարորինակ ամբոխը կարող է վնասել քաղաքը։ Սրանից հետո խաչակիրները հասնում են [[Բրինդիզի]], և այստեղի եպիսկոպոսի ջանքերով խաչակիրներին թույլ չեն տալիս շարունակել դեպի Արևելք արշավանքը։ Խաչակիրները ստիպված էին վերադառնալ Գերմանիա, սակայն տղաների մի մասն ուղղվում է [[Հռոմ]], որպեսզի [[Հռոմի պապ]]ից թույլտվություն ստանան արշավանքը շարունակելու։ [[Իննոկենտիոս III]] պապը (1198-1216) թույլ չի տալիս շարունակել արշավանքը, սակայն խոստանում է թույլ տալ շարունակել արշավանքը, երբ նրանք չափահաս դառնան։ Հետդարձի ճանապարհին մանուկների համարյա ամբողջ զորքը ոչնչանում է։ Հարյուրավորներ սովամահ էին լինում, մյուսները հիվանդություններից էին մահանում, աղջիկները բռնության էին ենթարկվում։ Որոշները հաստատվում են բարի ընտանիքներում և սկսում իրենք իրենց համար գումար վաստակել։ Ջենովայում նույնիսկ կան ընտանիքներ, որոնք սերում են այստեղ մնացած գերմանացի խաչակիրներից։ Եվ վերջապես խաչակիրների մի փոքր մաս միայն՝ սոված և հյուծված վերադառնում է հայրենիք։ Իսկ նրանց առաջնորդ Նիկոլայը հետագայում մասնակցում է [[1129]] թվականին [[Եգիպտոս]]ում [[Դամիետա]]յի ճակատամարտին։
Այսպիսով, մանուկների խաչակրաց արշավանքը չհասավ իր նպատակին. ոչ մի տարածք չգրավվեց և ոչ մի մարտ տեղի չունեցավ, սակայն մանուկների մեծ, բայց տկար բանակը շատ կարճ ժամանակում գրեթե ամբողջովին ոչնչացվեց։
|
