«Հիմնական բառաֆոնդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
չ փոխարինվեց: ` → ՝ (19) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 7.
Լեզվի բառային հիմնական ֆոնդի կորիզն են կազմում [[Արմատ (բառագիտություն)|արմատ]]ներն ու արմատական բառերը, որոնք հիմք են ծառայում բազմաթիվ բաղադրյալ բառերի համար։
 
Հայոց լեզվի հիմնական բառաֆոնդը ձևավորվել է նրա կազմավորման ընթացքում, ընդգրկում է [[բնիկ հայերեն բառեր|բնիկ հայերեն]], այսինքն`այսինքն՝ [[հնդեվրոպական նախալեզու|հնդեվրոպական նախալեզվից]] ժառանգած և այլ ժողովուրդներից փոխառյալ բառերը, որոնք այլ ժողովուրդների ու քաղաքակրթությունների հետ ունեցած մշակութային, տնտեսական ու քաղաքական հարաբերությունների բնականոն արդյունքը կամ հետևանքն են հանդիսանում։
 
Բառային հիմնական ֆոնդին հատուկ է նրա ոչ մեծ ծավալը, կայունությունը, գործածության տևականությունը։ Նրա համեմատական կայունությունից էլ բխում է մյուս կարևոր առանձնահատկությունը`առանձնահատկությունը՝ ժառանգորդությունը, փոխանցումը սերնդից սերունդ։ [[Մորիս Սվոդեշ|Սվոդեշի]] կարծիքով`կարծիքով՝ լեզվի հիմնական բառաֆոնդը փոփոխման է ենթարկվում հավասար արագությամբ, ըստ որում, յուրաքանչյուր հազարամյակի ընթացքում դուրս է ընկնում բառերի 15 %-ը<ref>*[[Աշոտ Սուքիասյան|Ա. Սուքիասյան]], Ժամանակակից հայոց լեզու, [[Երևան]], 2008, էջ 141:</ref>։
 
== Հիմնական բառաֆոնդի մեջ մտնող բառերը ==
*Մարմնի տարբեր մասերի և նյութերի անուններ`անուններ՝ ''[[ականջ]], [[աչք]], [[ատամ]], [[արյուն]], [[գլուխ]], [[թիկունք]], [[լյարդ]], [[ձեռք]], [[ճակատ]], [[միս]], [[ոսկոր]]'' և այլն։
*Ազգակցական տարբեր հարաբերություններ ցույց տվող բառեր, օրինակ`օրինակ՝ ''հայր, մայր, եղբայր, քույր, դուստր, տղա, աղջիկ, փեսա, քեռի, հորաքույր'' և այլն։
*Բնության երևույթների և առարկաների անուններ, ինչպես`ինչպես՝ ''[[անձրև]], [[անտառ]], [[արև]], [[գետ]], [[դաշտավայր|դաշտ]], [[լուսին]], [[ծով]], [[հող]], [[ջուր]], [[քամի]]'' և այլն։
*Կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչների անուններ`անուններ՝ ''[[աղվես]], [[արջ]], [[գայլ]], [[թռչուն]], [[կատու]], [[կով]], [[հավ]], [[ձի]], [[ոչխար]], [[սագ]]'' և այլ։
*Բույսերի անվանումներ`անվանումներ՝ [[բարդի]], [[գարի]], [[թուփ]], [[ծառ]], [[կաղնի]], [[մասուր]], [[վարդ]], [[տերև]], [[ցորեն]] և այլն։
*Սննդի առարկաների, տարբեր սննդամթերքների անվանումներ, օրինակ`օրինակ՝ [[հաց]], [[աղ]], [[բրինձ]], [[ընկույզ]], [[խաղող]], [[ծիրան]], [[յուղ]], [[կարագ]], [[ձավար]], [[մեղր]], [[ձմերուկ]], և այլն։
*Աշխատանքային տարբեր գործիքների անվանումներ`անվանումներ՝ [[դանակ]], [[կացին]], [[հաստոց]], [[մուրճ]], [[սղոց]], [[ուրագ]] և այլն։
*Աշխատանքային գործընթացների անվանումներ`անվանումներ՝ ''գրել, կազմել, կառուցել, հավաքել, մաքրել, մշակել, շարել, տնկել, ցանել, քաղել'' և այլն։
*Ամենօրյա կենցաղի հետ կապված առարկաների և գործողությունների անվանումներ`անվանումներ՝ ''դուռ, եփել, լվանալ, խոհանոց, հատակ, սենյակ, սրբել, տուն'' և այլն։
*Արհեստների ու մասնագիտությունների անվանումներ`անվանումներ՝ ''այգեգործ, բանաստեղծ, բանվոր, գիտնական, հողագործ, հովիվ'' և այլն։
*Բնակավայրերի, վարչական բաժանումների հետ կապված բառեր`բառեր՝ ''[[ավան]], [[գյուղ]], [[Երկիր (տարածք)|երկիր]], [[թաղամաս]], [[մարզ]], [[քաղաք]]'' և այլն։
*Գործողության ու վիճակի վերացական ու թանձրացական տարբեր անվանումներ, օրինակ`օրինակ՝ ''լսել, կանչել, հիշել, նստել, սիրել, ուրախանալ, քայլել, քնել'' և այլն։
*Որակ, հատկանիշ ցույց տվող բառեր`բառեր՝ ''արագ, երկար, խելոք, կտրուկ, հաճելի, հաստ, [[սպիտակ]], [[սև]], ուրախ'' և այլն։
*[[Դերանուն]]ներ, օրինակ`օրինակ՝ ես, դու, մենք, այսպես, այնտեղ, այդքան, երբ, որտեղ, ինչ, ոմանք, բոլորը, ոչինչ և այլն։
*Թվականներ`Թվականներ՝ [[1 (թիվ)|մեկ]], [[2 (թիվ)|երկու]], [[10|տասը]], [[100 (թիվ)|հարյուր]], [[1000 (թիվ)|հազար]], [[21 (թիվ)|քսանմեկ]], [[134 (թիվ)|հարյուր երեսունչորս]] և այլն։
*[[Շաղկապ]]ներ, օրինակ`օրինակ՝ ''և, ու, բայց, որ, քանի որ, որովհտև, որպեսզի'' և այլն։
*Հաճախ գործածվող [[վերաբերական]]ներ ու [[ձայնարկություն]]ներ։