«Ալմա մատեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[File:Universidad de la habana fachada.JPG|right|thumb|Մարիո Կորբելի Ալմա մատեր արձանը , Հավանայի համալսարանի մուտքի դիմաց Կուբայում]]
 
'''Ալմա մատեր''' (լատիներեն՝ ալմա՝ սնուցող, բարի, մատեր՝ մայր, հոգ․՝ almae matres), լատինական այլաբանական արտահայտություն, որ վերագրվում է համալսարանին կամ քոլեջին։ Օգտագործվում է, երբ խոսքն այն դպրոցի մասին է, որ հաճախել են։<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/alma+mater "Alma mater" at Dictionary.com]. Retrieved July 11, 2011.</ref> Անգլերենում Սյս արտահայտությունն ունի տարբեր անգլերեն թարգմանություններ, ինչպես օրինակ «սնուցող մայր» «խնամող մայր» կամ «հոգ տանող մայր»՝ ակնարկելով, որ դպրոցն աշակերտներին տալիս է ինտելեկտուալ, մտավոր խնամք։<ref>{{cite book |last=Ayto |first=John |title=Word Origins |edition=2nd |year=2005 |publisher=A&C Black |location=London |isbn=9781408101605 |url=https://books.google.com/books?id=hsRISNLSSHAC&printsec=frontcover#v=onepage&q=alma%20mater&f=false |accessdate=18 May 2015}}</ref>
 
Արտահայտության՝ մինչ մերօրյա օգտագործումը, լատիներենում Ալմա մատերը մակդիր էր, որ վերաբերվում էր տարբեր մայր աստվածուհիների, հատկապես Ցերեսին կամ [[Կիբելա]]յին, այնուհետև կաթոլիկները սկսեցին վերագրել այն Կույս Մարիամին։ Այս արտահայտության մերօրյա կիրառման աղբյուրը Արևմտյան աշխարհի ամենահին համալսարանի (ներկայում՝ Բոլոնյայի համալսարան՝ հիմնադրված 1088 թվականին) Alma Mater Studiorum («գիտության սնուցող մայր») կարգախոսն է: <ref name=OED>''Shorter [[Oxford English Dictionary]]'', 3rd edition</ref> Այն վերագրվում է ալումնուս (alumnus) բառին՝ աստիճան, որ տալիս են համալսարանավարտ ուսանողին, որը բառացի թարգմանությամբ նշանակում է սան կամ «մեկն ով սնուցվել է» <ref>{{cite book |last=Cresswell |first=Julia |title=Oxford Dictionary of Word Origins |publisher=Oxford University Press |year=2010 |page=12 |url=https://books.google.com/books?id=J4i3zV4vnBAC&pg=PA12&lpg=PA12 |accessdate=18 May 2015}}</ref>
 
Տերմինը կարող է վերաբերել նաև այն երգին կամ հիմնին, որն ասոցացվում է դպրոցի հետ։<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/alma+mater Alma mater – Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary] ''Merriam-Webster Dictionary''. Retrieved July 11, 2011.</ref>
Տող 21.
|}
 
[[Հռոմ]]ի տապալումից հետո այս արտահայտությունը սկսվեց կիրառվել Քրիստոնեական պատարագում՝ ասոցացվելով Կույս Մարիամի հետ։ Alma Redemptoris Mater-ը 11-րդ դարի հայտնի [[անտիֆոն]] է՝ ձոնված Մարիամին։<ref name="Sollors">{{cite book |last=Sollors |first=Werner |authorlink=Werner Sollors |title=Beyond Ethnicity: Consent and Descent in American Culture |publisher=Oxford University Press |year=1986 |isbn= 9780198020721 |page=78}}</ref>
 
Համալսարանների առնչությամբ այս արտահայտության անգլերեն ամենավաղ կրառուման հիշատակությունը թվագրվում է 1600 թվականին, երբ [[Քեմբրիջի համալսարան]]ի տպագրիչ Ջոն Լեգատը սկսեց օգտագործել համալսարանի հրատարակչության էմբլեմը։<ref>{{cite book |last=Stokes |first=Henry Paine |title=Cambridge stationers, printers, bookbinders, &c. |year=1919 |location=Cambridge |publisher=Bowes & Bowes |page=12 |url=https://archive.org/stream/cambridgestation00stokrich#page/12/mode/2up |accessdate=18 May 2015}}</ref><ref>{{cite book |last=Roberts |first=S. C. |authorlink=Sydney Castle Roberts |title=A History of the Cambridge University Press 1521-1921 |date=1921 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |url=https://archive.org/stream/historyofcambrid00roberich#page/34/mode/2up |accessdate=18 May 2015}}</ref> Անգլերեն ստուգաբանական աշխատություններում համալսարանի առնչությամբ առաջին կիրառումը 1710 թվականին էր, երբ գիտական մոր կերպարը հիշատակվեց Ռիչարդ Ուարդի կողմից՝ ի հիշատակ Հենրի Մորի։<ref>{{cite web |last=Harper |first=Douglas |title=Alma mater |website=Online Etymological Dictionary |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=Alma+Mater |accessdate=18 May 2015}}</ref><ref>{{cite book |last=Ward |first=Richard |date=1710 |title=The Life of the Learned and Pious Dr. Henry More, Late Fellow of Christ's College in Cambridge |publisher=Joseph Downing |location=London |page=148 |url=https://archive.org/stream/lifelearnedandp00wardgoog#page/n178/mode/1up |accessdate=18 May 2015}}</ref>
Տող 27.
==Հատուկ կիրառումը==
 
[[Եվրոպա]]կան պատմական շատ համալսարաններ վերցրել են Ալմա մատեր արտահայտությունը՝ որպես իրենց պաշտոնական անվան լատինական թարգմանություն։ Բոլոնիայի համալսարանի լատինական անվանումը՝ Alma Mater Studiorum (գիտության սնուցող մայր), վերաբերում է աշխարհի ամենահին դեռ գործող համալսարանի իր կարգավիճակին։ Վերաբերում է Եվրոպական այլ համալսարանների, ինչպես օրինակ [[Լայպցիգ]]ի համալսարանին [[Գերմանիա|Գերմանիայ]]ումյում կամ Յագելոնյան համալսարանին [[Լեհաստան]]ում նույն կերպ օգտագործեցին այս արտահայտությունը աշխարհագրական կամ հիմնարար բնութագրմամբ։ Առնվազն մեկ համալսարան՝ Զալցբուրգի ([[Ավստրիա]]) միջազգային համալսարանում հիմնված Գիտության և բանասիրության եվրոպական ակադեմիայի կողմից 2010 թվականին, օգտագործում է այս տերմինը՝ որպես պաշտոնական անուն։
 
Ուիլյամի և Մերիի Քոլեջն Ուիլյամսբուրգում (Վիրջինիա) անվանել են «Ազգի ալմա մատեր», քանի որ կապվում էր Միացյալ Նահանգների հիմնադրման հետ։<ref>{{cite web|url=http://www.wm.edu/about/history/|title=William & Mary – History & Traditions|publisher=wm.edu}}</ref>