Պատմական [[մատերիալիզմ]]ի մեջ աշխատանքը դիտարկվում է որպես [[մարդ]]ու [[կյանք]]ի հիմնարար մեթոդ, ինչպես մարդու`մարդու՝ աշխարհի նկատմամաբ վերաբերմունքի բոլոր ձևերի բազմազանության մի «բջիջ»։ Նպատակաուղղված աշխատանքի գործընթացում մարդը որպես աշխատանքի սուբյեկտ`սուբյեկտ՝ իր կողմից ստեղծված աշխատանքի գործիքների օգնությամբ վերափոխում է աշխատանքի առարկան`առարկան՝ իրեն անհրաժեշտ արտադրանքի։ Աշխատանքի առարկան պայմանավորված է առարկայի յուրահատկությունից, գործիքների զարգացման աստիճանից, դրա իրագործման եղանակից ու նպատակից։
Մինչև ստեղծվելը`ստեղծվելը՝ աշխատանքի արտադրանքը գոյություն ունի մարդու մտքում`մտքում՝ իդեալական վիճակով։ Չնայած նպատակը կազմակերպում է աշխատանքի գործընթացը`գործընթացը՝ գործող առարկան հպատակեցնելով, աշխատանքի զարգացվածության գլխավոր չափորոշիչներն աշխատանքի գործիքներն են։ Դրանց մեջ առարկայացված է նյութական արտադրության զարգացվածության աստիճանը, աշխատանքի հասարակական բաժանումը։ Բացի դրանից, աշխատանքի ընթացքում մարդկանց մեջ հատուկ փոխհարաբերություններ՝ արտադրական հարաբերություններ են ձևավորվում։
