«Օրբելյանների իջևանատուն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
չ փոխարինվեց: ` → ՝ (5) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 50.
| references =
}}
'''Սելիմի իջևանատուն''', այժմ՝ '''Օրբելյանների իջևանատուն'''<ref>[https://www.e-gov.am/u_files/file/decrees/kar/2014/02/14_0095.pdf ՀՀ կառավարության 2006 թվականի դեկտեմբերի 21-ի 1905-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին]</ref> [[Մեծ Հայք]]ի [[Սյունիք (նահանգ)|Սյունիք]] աշխարհի [[Վայոց ձոր (գավառ)|Վայոց ձոր]]
Միջնադարում շինությունների մեծ մասը կառուցվում էր առևտրային ճանապարհներին, ինչն առավել հարմար էր ճանապարհորդողների համար։ Սելիմի քարավանատունը հյուրընկալություն է առաջարկել ճանապարհորդներին, ովքեր անցել են մայրուղու երկայնքով և Սելիմի (Սուլեմայի) կամ ''Վարդենյաց''<ref>[http://www.aysor.am/am/news/2014/01/08/edgar-ghazaryan/723902 Վայոց Ձորի մարզպետը հորդորում է Վարդենյաց լեռնանցքը կոչել «Վարդենյաց լեռնանցք»]</ref> լեռնանցքով։ Վերջինս Հայաստանի միջնադարյան բոլոր լեռնանցքներից լավագույն պահպանվածն է։
Տող 60.
Կառուցվել է [[1332]] թվականին իշխան [[Չեսար Օրբելյան]]ի միջոցներով։ [[Միջնադարյան Հայաստան]]ի հազվագյուտ քաղաքացիական ամբողջական շինություն է և ունի պատմաճարտարապետական արժեք։ [[14-րդ դար]]ի Հայաստանի համար ներկայացնում է նոր հորինվածք ու կառուցվածքային լուծում։
Քարավանատունը ունի ճարտարապետական մեծ ընդհանրություն գյուղական բնակելի տան հետ։ Հատկապես դա վերաբերվում է գլխավոր դահլիճի հատակագծին։ Դա 13x26մ ուղղանկյունաձև սենյակ է, որը յոթ զույգ մույթերով բաժանվում է միջին (5,3մ) և կողային (3,05մ, 3,02մ) նավերի։ Դահլիճը լուսավորվում է երեք երդիկների միջոցով<ref>[http://findarmenia.com/arm/sights/selim-caravansary Սելիմի (Սուլեմայի) քարավանատուն]</ref>։ Երկարությունը 35,5մ է, տարածքը՝ 298 քառ.մ։ Ունի եռանավ դահլիճ՝ 7 զույգ մույթերով, բաժանված միջին և կողային նավերի, միակտոր քարե ջրավազան։ Մույթերի միջև կառուցված են մսուրները՝ 64 ձիերի համար։ Վերջում կան 2 փոքրիկ սենյակներ՝ հյուրերի համար։ Նախասենյակի մուտքն ունի հարուստ հարդարանք։ Շքամուտքի երկու կողմից տեղադրված են կենդանիների պատկերներ, արևելյան
Քարավանատան շքամուտքը հայ միջնադարյան նոր ճարտարապետական ոճի նմուշներից էր, որը այդ ժամանակ ձևավորվում էր քաղաքներում։ Ճարտարապետները մտահոգ էին, որ շենքը գեղեցիկ տեսք ունենար մոտ հեռավորությունից, տարբերվեր հարևան կառույցներից և ուշադրություն գրավեր։ Այդ պատճառով ճակատի ձևավորումը դեկորատիվ միջոցներով կարևոր դեր ուներ։ Ճարտարապետները դիմում են շթաքարային բարձրաքանդակներին, որի կարկառունությունը յուրահատուկ նրբերանգ է
13-14-րդ դարերում, այժմյան [[Վայոց ձորի մարզ|Վայոց Ձորի]] և [[Սյունիքի մարզ|Սյունիքի]] մարզերը պատկանում էին [[Սյունիքի իշխանություն|Սյունիքի իշխանության]]ը, որի տիրակալն էր [[Օրբելյաններ]]ի տոհմը։ Վերջիններս [[Չինգիզ խան]]ի թոռից ոչ միայն ետ են վերցնում իրենց հողերը, այլ նաև կարողանում են ազատորեն զբաղվել ներքին գործերով,
Սելիմի քարավանատունը ավերվել է 15-16-րդ դարերում, հիմնովին նորոգվել է 1956-1959 թվականներին։ Ամբողջովին վերականգնվել է կտուրի սալածածկը, նորոգվել են հարավային պատն, ներսի խարխլված պատերն ու կամարները։ Կառույցը պատկանում է բազիլիկաձև տիպին<ref>[http://highsc.mskh.am/node/1104 Գեղարվեստի ավագ դպրոց, մշակույթ անիվների վրա]</ref>։
|