|
Միջնադարյան Հայաստանի կրոնական և մշակութային կենտրոն: Կառուցվել է 7-րդ դարում: Գտնվում է Վանի քաղաքի հարավ-արևելյան , Վարագա լեռան արևմտյան լանջին:
'''Պիետա [[(Միքելանջելո]])''',(իտալերեն- pjeˈta -«ողբ» ),Միքելանջելո Բուոնարրոտիի ստեղծագործություն, գտնվում է Վատիկանի [[Սուրբ Պետրոս]] տաճարում:Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg
==='''Կառուցվածքը''' ===,համալիրը բաղկացած է վեց եկեղեցուց, գավթից, նախասրահից,օժանդակ շինություններից:Վանական համալիրի հարավային կողմում գտնվող Սուրբ Սոփիա եկեղեցին (10-րդ դար) պահպանված ամենահին շենքն է:Այն կոչվել է նաև Բերդավոր,ինչը ուշ միջնադարում դարձել է ամրոց: Եկեղեցին կառուցված է սրբատաշ ավազաքարից և ունի գմբեթավոր դահլիճի հորինվածք՝ մեկ զույգ որմնամույթերով և կիսաշրջաձև խորանով: Բեմը լուսավորվում է արևելյան կողմում տեղադրված պատուհաններով:Այժմ պահպանված է շինության միայն արևելյան հատվածը: Հյուսիսային հատվածում տեղակայված է Սուրբ Հովհաննես կամ Քառասուն աբեղաների եկեղեցին (10-րդ դար):
[[Պատկեր:Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|250px|մինի|Միքելանջելո Պիետա]]
«Քրիստոսի ողբը» երիտասարդ քանդակագործի առաջին աշխատանքն է, որը նա կերտել է Ֆրանսիայի կարդինալ Ժան Բիլեր դե Լագրոլիի պատվերով: 1496 թվականին,երբ քսանմեկամյա Միքելանջելոն մեկնեց [[Հռոմ]] ի դեմս մի մեծահարուստ բանկիրի և հնությունների կոլեկցիոներ [[Յակոպո Գալլի]]ի՝ ձեռք բերեց մի հարուստ հովանավոր: Նրա օգնությամբ Միքելանջելոն կարդինալի հետ կնքեց պայմանագիր, ըստ որի նա պետք է մեկ տարվա ընթացքում ստեղծեր Պիետայի տապանաքարը: Բայց աշխատանքը սպասվածից ավելի երկար տևեց: Միքելանջելոն աշխատեց «Պիետաի» վրա մոտ երկու տարի:
Կոմպոզիցիան իտալացի քանդակագործի առավել ամբողջական և ներդաշնակ ստեղծագործություններից մեկն է:Սովորաբար նման քանդակներում օգտագործում են մի քանի կերպարներ, բայց Միքելանջելոն պատկերել է միայն երկուսին՝ մեռած Քրիստոսին և Մարիամ Աստվածածնինը, ով սգում է որդու մահը:
Սա քանդակագործի միակ աշխատանքն է, որտեղ նա ստորագրել է.(ըստ Վազարի Միքելանջելոն հաճախ էր գնում տաճար ՝իր ստեծածով հիանալու և պատահաբար լսում է երկու այցելու խոսակցություն այն մասին, թե ստեղծագործության հեղինակը Միլանի վարպետ [[Գոբբո]]ն է, ուստի Միքելանջելոն որոշում է ստորագրել իր աշխատանքը` փորագրելով «Միքելանջելո Բուոնարրոտի ֆլորենտինացին է կերտել»:)
=='''Գեղագիտություն''' == Վատիկանի «Պիետան» մեկն է այն աշխատանքներից, որը , ըստ արվեստաբանների, հանդիսացել է [[կվատրոչենտո]]ի և [[Բարձր Վերածննդի|Բարձր վերածնունդ]] ջրբաժանը:Իտալացի վարպետը վերաիմաստավորել է բարձրագույն մարդասիրության հոգին ավանդական հյուսիսային գոթական քադակներում պատկերված անկենդան [[Քրիստոս]]ին մոր գրկում: Տիրամայրը ներկայացված է բոլորովին երիտասարդ և գեղեցիկ կին, ով սգում է կորուստը իր ամենամտերիմ մարդու:
Չնայած երկու խոշոր արձանների միացման բարդությանը մեկ կոմպոզիցիայում՝ «Պիետան» անթերի է: Կերպարները խոսում են ինչպես մեկ ամբողջություն, նրանց միացումները հիացնում են իրենց համաձուլվածքով: Նրանով հանդերձ քանդակում նուրբ հակադրվում են տղամարդը և կին , ողջը և մեռածը,մերկը և ծածկվածը, ուղղահայացը և հորիզոնականը, ինչը կոմպոզիցիային հաղորդում է թեթևակի լարվածություն:«Պիետան» ծառայում է օրինակ իրեն հաջորդող սրբապատկերների մեկնաբանությունների համար:
== Գրականություն ==
| 