«Պողոս Նուբար Փաշա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 16.
| կառավարման սկիզբ =
| կառավարման ժամանակ = <!-- կառավարման ժամանակ -->
Տող 23 ⟶ 21՝
| հաջորդող =
| թագադրություն = <!-- թագադրության թվականը -->
| հրաժարում = <!--
| ժառանգորդ = <!-- անձի ժառանգորդը -->
Տող 35 ⟶ 33՝
| վարչապետ = <!-- վարչապետ, օրինակ նախարարների կաբինետի անդամների համար -->
| փոխնախագահ = <!-- փոխնախագահ, օրինակ ԱՄՆ-ի նախագահների համար -->
| նախագահ = <!--
| միապետ = <!-- միապետ -->
| նահանգապետ = <!-- նահանգապետ -->
Տող 57 ⟶ 55՝
<!-- ԱՅԼ-->
| կուսակցություն = <!-- անձի կուսակցությունը -->
| գործունեություն =
| մասնագիտություն = <!--անձի մասնագիտությունը -->
| կրթություն =
Տող 71 ⟶ 69՝
| ծննդյան օր = 1851
| ծննդավայր = [[Կ. Պոլիս]]
| վախճանի օր =
| վախճանի վայր = [[Փարիզ]], {{դրոշավորում|Ֆրանսիա}}
| թաղված = <!-- որտեղ է անձը թաղված -->
Տող 86 ⟶ 84՝
'''Պողոս Նուբար Փաշա''' ([[1851]]–[[1930]]), [[հայ]] ականավոր քաղաքական գործիչ, [[Եգիպտոս]]ի վարչապետ [[Նուբար Փաշա]]յի որդին։ Պողոս Նուբարը նաև [[Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միություն|Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության]] հիմնադիրներից է և առաջին նախագահը։ Պողոս Նուբարը ղեկավարել է պատվիրակաությունը, որը մասնակցել է Փարիզի վեհաժողովին։
== Պողոս Նուբարը վաղ հասակում և ընտանիքը ==
Պողոս Նուբարը ծնվել է [[1851]]<nowiki/>թ․ [[օգոստոսի 2]]<nowiki/>ին [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսում]]։Հայրը՝<nowiki/>[[Նուբար Փաշա|Նուբար Նուբարյանը]],որ [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]<nowiki/>ի հետ [[Շվեյցարիա|Շվեիցարիայում]] նույն դպրոցն էր հաճախել,3 անգամ եղավ [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]],իսկ ավելի ճիշտ Անգլո֊ֆրանսիական գերիշխանության տակ գտնվող [[Եգիպտոսի պատմություն|Եգիպտոսի]] վարչապետը։<nowiki/>[[Նուբարյաններ|Նուբարյան]] գերդաստանը սերում էր [[Սյունիք (նահանգ)|Սյունիք]]<nowiki/>ի մելիքներից։<nowiki/>[[Դավիթ Բեկ|Դավիթ բեկ]]<nowiki/>ի իշխանության ժամանակ նրա նշանավոր զորավարներից մեկն էր [[Չավնդուր]]<nowiki/>ի [[մելիք Թորոս]]<nowiki/>ը։1724թ․,երբ նա սպանվեց նրան՝իր պաշտոնում փոխարինեց [[մելիք Նուբարը]],ով իշխանության տապալումից հետո անցավ [[Զմյուռնիա]],որտեղ էլ հաստատվեց [[Նուբարյաններ|Նուբարյանների]] գերդաստանը։<nowiki/>[[Նուբարյաններ|Նուբարյանները]] այնուհետև կապեր հաստատեցին [[Եգիպտոսի պատմություն|Եգիպտոսի]] հետ և տեղափոխվեցին այնտեղ՝զբաղեցնելով բարձր պաշտոններ;[[Եգիպտոս|Եգիպտոսը]] Պողոս Նուբար փաշայի հորը՝ [[Նուբար Փաշայի հուշարձան (Եգիպտոս)|Նուբար փաշային]] է պարտական [[Սուեզի ջրանցք|Սուեզի ջրանցքի]] կառուցումը։
Պողոս Նուբարը նախնական կրթությունը ստացել է տանը,հրավիրված ուսուցիչների միջոցով,այնուհետև ուսանել [[Շվեյցարիա|Շվեցարիայում]] և [[Ֆրանսիա|Ֆրասիայում]],ապա [[Փարիզ|Փարիզի կենտրոնական վարժարան]]<nowiki/>ի ճարտարագիտաարդյունաբերական ֆակուլտետում։Ավարտելուց հետո աշխատանքի է անցնում [[ֆրանսիա]]<nowiki/>կան հանքերում,երկաթուղիներում։1879ին Պողոս Նուբարը մեկնում է [[Կոստանդնուպոլիս]],որտեղ էլ գտնում է կյանքի ըկերուհուն,ով թուրքական արքունիքի հանձնակատար [[Հովհաննես Տատյան|Հովհաննես Տատյան Բեյի]] աղջիկն էր՝Մարին։1880թ ամուսնանում է։Ունեցել է 5 զավակ՝4 որդի և 1 դուստր։
== Գործարար և բարեգործ ==
Արժամանակ Պոլսում մնալուց հետո վերադառնում է Եգիպտոս՝ սկզբում ստանձնելով Բեհերայի անգլիական ընկերության, այնուհետև՝ [[Եգիպտոս]]<nowiki/>ի երկաթուղային ընկերության տնօրինությունը, որը հաջողությամբ վարում է 7 տարի։ [[Եգիպտոս]]<nowiki/>ի երկաթուղին այդ տարիներին անգլո֊ֆրանս֊եգիպտոսյան համատեղ հսկողության ներքո էր և անհարկի միջամտությունները այն աստիճանի հասցրեցին,որ նա հրաժարական տվեց՝մերժելով անգամ սուլթան [[Հուսեին 1|Հուսեյին]] 1-ինի պետական բարձր պաշտոններ ստանձնելու առաջարկները։Նրան գրավում էր գործարար աշխարհը։Մոտ տասնյակ բանկերի և ընկերությունների տեր կամ վարչության անդամ էր,հսկայակ կարողության տեր։1899թ․ Պողոս Նուբարը բելգիացի միլիոնատերի հետ [[Կահիրե]]<nowiki/>յում՝ երբեմնի [[Հերեոպոլիս]] քաղաքի տեղում,նոր թաղամաս կառուցելու մտադրությամբ հիմնեցին [[«Օազիս» ընկերություն|«Օազիս»]] ընկերությունը։<nowiki/>[[Հերեոպոլիս]]<nowiki/>ն այսօր էլ [[Կահիրե|Կահիրեի]] դիտարժան վայրերից է։Մեծ էր նրա ներդրումը նաև երկրագործության բնագավառում։Ջրոռոգում աշխատությունից հետո նա ճանաչվեց որպես գիտնական։Ստեղծեց նոր տիպի տրակտոր և այն ներկայացրեց Փարիզում՝արժանանալով [[Պատվավոր Լեգեոնի շքանշան|պատվո լեգեոն]]<nowiki/>ի խաչի։1904թ֊ին Պողոս Նուբար փաշան ընտրվում է [[Կահիրե]]<nowiki/>ի գավառական երեսփոխանական ժողովի ատենապետ։Նրա օրօք՝1905ից 1914թթ [[Կահիրե|Կահիրեի]] հայոց եկեղեցու հասույթները 2000ոսկուց հասան 10.000ի։1904ին օգնություն ուղղարկեց [[Տարոն (գավառ)|Տարոն]]<nowiki/>ի տառապյալներին,1905ին՝ [[Էջմիածնի Մայր Տաճար|էջմիածնին]],աջակցեց [[Կահիրե|Կահիրեի]] [[Գալուստյան վարժարան]]<nowiki/>ի կառուցմանը ։1906թ [[Կահիրեյում]] տեղի ունեցավ նշանավոր գործիչների համգումար,որը հիմնեց աշխարհում մինչ այսօր գործող ամենամեծ բարեգործական ընկերությունը՝<nowiki/>[[Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միություն|ՀԲԸՄ]]<nowiki/>ն։Նպատակը [[Արևմտյան Հայաստան|արևմտյան Հայաստանում]] և [[Կիլիկիա|Կիլիկիայում]] ապրող հայությանն օգնություն հասցնելն էր։Ստեղծեցին անձեռմխելի հիմնադրամ,որը կնպաստեր ծրագրի հարատևմանը։
== Որպես դիվանագետ ==
1912թ․ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս [[Գևորգ Ե Սուրենյանց (Տփղիսեցի)|Գևորգ 5]]<nowiki/>րդի կոնդակով գլխավորեց [[Ազգային պատվիրակություններ|ազգային պատվիրակություն]]<nowiki/>ը և պետք է [[Մեծ տերություններ|Մեծ տերություններին]] ներկայացներ թուրքահպատակ հայկական նահանգներում բարեփոխումներ կատարելու հարցը։Նրան էին ընտրել,քանի որ ուներ կարողություն,որևէ կուսակցության չէր հարում,հեղինակություն էր աշխարհասփյուռ հայության համար և [[Եվրոպա]]<nowiki/>յի դիվանագիտական պաշտոնական շրջանակներում։Ի տարբերություն մինչ այդ պատվիրակության ղեկավար հոգևորականների,նա հարցը ներկայացնում էր ոչ թե մարդասիրական,այլ շահադիտական տեսանկյունից։Հետևանքը եղավ 1914թ֊ին [[Բարենորոգումների մայիսյան ծրագիր|Թուրքիային]] բարենորոգումներ պարտադրող պայմանագիրը,որը ցավոք համաշխարհային պատերազմի պատճառով,մնաց անկատար։Պատերազմի սկսելու պահին Պողոս Նուբարը [[Կիլիկիա|կիլիկիահայերին]] փրկելու նպատակով 1914թ․ նոյեմբերին,ծովեզերքը գրավելու առաջարկով դիմում է անգլիական իշխանություններին,Բրիտանական ուժերի ափ հանումը կապահովեր տեղի հայերի անվտանգությունը,սակայն [[Բրիտանական կայսրություն|Բրիտանացիները]] այլ ծրագիր ունեին։
Պողոս Նուբարը նոր թափ է հաղորդում արևելահայերի շարժամանը՝6000 ոսկի ուղղարկելով [[Թիֆլիս]]։Սկսում նոր հանգանակություններ։ Հայության անունից շրջում է [[Եվրոպա]]<nowiki/>յում՝ բանակցելով տարբեր երկրների կառավարությունների հետ։Հույս ուներ,որ պատերազմում մեր հաղթանակից հետո ամենինչ կփոխվի;
1919թ֊ի ապրիլին նա և ՀՀ․ պատվիրակության նախագահ՝ [[Ավետիս Ահարոնյան]]<nowiki/>ը [[Ամերկոմ]]<nowiki/>ի հետ համաձայնագիր ստորագրեցին և անկախ [[Հայաստանի առաջին հանրապետության անկախության հռչակումը|Հայաստան]] մեծ օգնություն եկավ ալյուրի և այլ սննդամթերքների տեսքով;Մի քանի ամսվա ընտաթցքում 1մլն․ 600.000 ֆրանկի օգնություն ուղղվեց [[Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածներ (1894-1896)|արևմտահայեր]]<nowiki/>ին;1919թ Պողոս Նուբարը՝որպես արևմտահայերի պատվիրակության ղեկավար,ՀՀ պատվիրակության հետ միասին ներկայացավ [[Փարիզի խաղաղության վեհաժողով|Փարիզի կոնֆերանս]]<nowiki/>ում։ 1919թ հոկտեմբերի 29ին Պողոս Նուբարը Միացյալ կառավարություն ստեղծելու առաջարկով պատվիրակներ ուղարկեց Հայաստան,սակայն արդյունքի չհասան։
Առողջության վատթարացման պատճառով 1928 մայիսի 28ին հրաժարական տվեց՝ [[Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միություն|ՀԲԸՄ]]<nowiki/>ն ղեկավարեց [[Գալուստ Գյուլբենկյան]]<nowiki/>ը,իսկ Պողոս Նուբար փաշան հռչակվեց հավեժ նախագահ։ Սփյուռքում հովանավորել մի շարք դպրոցների։<nowiki/>[[Հայագիտություն]]<nowiki/>ը զարգացնելու նպատակով 4000 ոսկի է փոխանցել [[Օքսֆորդի համալսարան]]<nowiki/>ին հայագիտական ամբիոն բացելու համար։Խոշոր ձեռնարկություն էր [[Փարիզ|Փարիզում]]՝ [[Նուպարյան մատենադարան|Նուբարյան մատենադարան]]<nowiki/>ի հիմնումը։
Մահացել է 1930թ․Փարիզում; Նրա անունով է վերաանվանակոչվել [[Նուբարաշեն վարչական շրջան|Նուբարաշեն]] վարչական շրջան,որը կառուցվել էր միայն Պաղոս Նուբար փաշայի միջոցներով։
[[Կատեգորիա:Կոստանդնուպոլիս քաղաքում ծնվածներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ գեներալներ]]
| |||