«Բազմատիեզերք»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ թարգմանում եմ անգլերեն ամսանունները oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 2.
'''Բազմատիեզերք''' ({{lang-en|Multiverse}} ) կամ '''մետատիեզերք''', հնարավոր անվերջ կամ վերջավոր [[տիեզերք]]ների [[հիպոթեզ|հիպոթետիկ]] բազմությունը (ներառյալ մեր տիեզերքը), որոնք միասին ներառում են գոյություն ունեցող ամեն ինչ. [[տարածություն|տարածության]], [[ժամանակ]]ի, [[նյութ]]ի և [[էներգիա]]յի ամբողջականությունը, ինչպես նաև դրանք նկարագրող [[ֆիզիկական օրենք]]ները և [[ֆիզիկական հաստատուններ|հաստատունները]]։ Բազմատիեզերքի տարբեր տիեզերքները երբեմն կոչվում են «զուգահեռ տիեզերքներ» կամ «այլընտրանքային տիեզերքներ»։
==Բացատրություն==
Բազմատիեզերքի կառուցվածքը, յուրաքանչյուր տիեզերքի բնույթը նրանում և առնչությունները տարբեր բաղադրիչ տիեզերքների միջև կախված են տվյալ հիպոթեզով ներկայացվող յուրօրինակ բազմատիեզերքից։ Բազմաթիվ տիեզերքների հիպոթեզներ կան [[տիեզերագիտություն|տիեզերագիտության]] մեջ, [[ֆիզիկա]]յում, [[աստղագիտություն]]ում, [[կրոն]]ում, [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայության]] մեջ, [[տրանսպերսոնալ հոգեբանություն|տրանսպերսոնալ հոգեբանության]] մեջ, [[գեղարվեստական գրականություն|գեղարվեստական գրականության]] մեջ, մասնավորապես՝ [[գիտական ֆանտաստիկա]]յում և [[ֆենտեզի]]ում։ Այս կոնտեքստներում զուգահեռ տիեզերքները, ի թիվս այլ անվանումների, հաճախ կոչվում են նաև «այլընտրանքային տիեզերքներ», «քվանտային տիեզերքներ», «փոխթափանցող չափականություններ», «զուգահեռ չափումներ», «զուգահեռ աշխարհներ», «այլընտրանքային իրականություններ», «այլընտրանքային ժամանակներ»։ «
Ֆիզիկոսները շարունակաբար վիճում են բազմատիեզերքի հիպոթեզների շուրջ։ Հայտնի ֆիզիկոսները համաձայնության չեն գալիս բազմատիեզերքի գոյության և նույնիսկ այդ հարցը գիտական ուսումնասիրության առարկա դարձնելու վերաբերյալ<ref>{{Cite doi|10.1080/00033790903047725}}</ref>։ Լուրջ անհանգստություն է առաջացնում բազմատիեզերքը փորձարարական ստուգումներից ազատելու ճիգերը, ինչը կարող է աղավաղել գիտության հանդեպ հանրության վստահությունը և վերջնականապես խաթարել հիմնարար ֆիզիկայի բնույթը<ref>{{cite journal |url= http://www.nature.com/news/scientific-method-defend-the-integrity-of-physics-1.16535 |title= Scientific Method: Defend the Integrity of Physics |last1= Ellis |first1= George |last2=Silk |first2=Joe |date=դեկտեմբերի 16, 2014 |journal= Nature |publisher= |location= |issn= |oclc=}}</ref>։ Ոմանք պնդում են, որ բազմատիեզերքի հարցը ավելի շուտ փիլիսոփայական է, քան՝ գիտական, քանի որ այն [[հերքելիություն|հերքելիության]] կարիք ունի. Տեսությունը գիտափորձերի միջոցով ժխտելու հնարավորությունը միշտ ընդունված [[գիտական մեթոդ]]ի մաս է կազմում<ref name="Richard P. Feynman on The Scientific Method">{{Cite news| url = https://www.youtube.com/watch?v=EYPapE-3FRw | title = Feynman on Scientific Method | work = YouTube | accessdate = հուլիսի 28, 2012}}</ref>։ [[Պոլ Շտայնհարդտ]]ը պնդում է, որ ոչ մի գիտափորձ չի կարող բացառել տեսությունը, եթե այն տալիս է բոլոր հնարավոր ելքերը<ref>{{cite journal |url=http://www.nature.com/news/big-bang-blunder-bursts-the-multiverse-bubble-1.15346 |title= Big Bang blunder bursts the Multiverse bubble |last1= Steinhardt |first1= Paul |date= հունիսի 3, 2014 |journal= Nature |publisher= |location= |issn= |oclc=}}</ref>։
|