«Սեռական հասունացում»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սեռական հասունացում''', գործընթաց որի ընթացքում [[դեռահաս]]ի օրգանիզմում տեղի են ունենում որոշակի փոփոխություններ, որոնց հետևանքով նա դառնում է հասուն և կարող է բազմանալ։ Սեռական հասունացումը սկսում է, երբ գլխուղեղը ազդակներ է ուղարկում սեռական [[գեղձ]]երին. [[ամորձի]]ներ [[տղա]]ների մոտ, [[ձվարան]]ներ՝ [[աղջիկ]]ների մոտ։ Պատասխան գլխուղեղի կողմից ուղարկված ազդակների, սեռական գեղձերը սկսում են արտադրել տարատեսակ [[հորմոն]]ներ, որոնք նպաստում են գլխուղեղի, ոսկրերի, [[մկան]]ների, [[մաշկ]]ի և [[բազմացման օրգան]]ների աճին և զարգացմանը։ Հասակի աճը արագանում է հատկապես սեռական հասունացման առաջին շրջանում և ավարտվում է սեռական հասունացման ավարտին զուգընթաց։ Մինչ սեռական հասունացումը տղաների և աղջիկների օրգանիզմները արտաքնապես այքան էլ չեն տարբերվում, նրանք հիմնականում տարբերվում են սեռական օրգանների կառուցվածքով։ Սեռական հասունացման շրջանում սկսվում են էական տարբերություններ նկատվել սեռերի միջև, օրգանիզմի չափերը, ձևերը, բաղադրությունը և մի շարք օրգանների ֆունկցիաներ, սկսում են տարբերվել, ի հայտ են գալիս երկրորդային սեռային հատկանիշներ։

Չնայած նրան, որ սեռական հասունացումը ինդիվիդուալ է բոլոր [[օրգանիզմ]]ների համար, սակայն այն տղաների և աղջիկների մոտ էականորեն տարբերվում է։ Աղջիկների մոտ սեռական հասունացումը սկսվում է միջինում 12 տարեկանից, տղաների մոտ 13-ից, ավարտվում է աղջիկների մոտ 16 - 17 տարեկանում, տղաների մոտ 17 - 18 տարեկանում։ Տղաների մոտ սեռահասունության հիմնական հորմոնը տեստաստերոնն է, որը նպաստում է տղամարդու ձևավորմանը, ինչպես նաև [[ոսկոր]]ների և հասակի աճին։ [[Տեստաստերոն]]ի մեծ մասը [[մետաբոլիզմ]]ի ժամանակ, արական օրգանիզմում վեր է ածվում [[էստրագոն]]ի, որը ունի ոսկրերի աճը կանգնեցնող հատկություն, սակայն էստրագոնի քանակը արական օրգանիզմում չափազանց դանդաղ է աճում քան աղջիկների մոտ, այդ է պատճառը, որ տղաների մոտ աճի գործընթացը ընթանում է ավելի արագ և շատ երկար։ Մինչև սեռական հասունացումը, եթե տղաները աղջիկներից 2 սմ են ցածր լինում, ապա սեռական հասունացումից հետո նրանց հասակը մոտ 13 սմ-ով գերազանցում է աղջիկների հասակից։

Աղջիկների սեռահասունացման ժամանակ գերազանցում է էստրոգեն [[հորմոն]]ը [[էստրադիոլ]] ձևով, որը նպաստում է կրծքագեղձի ինչպես նաև իգական սեռական օրգանների աճին և զարգացմանը։ Էստրագենը աղջիկների օրգանիզմում սկսում է ավելանալ ավելի շուտ և այն հասնում է ավելի բարձր մակարդակի, քան տղաների մոտ, այդ պատճառով էլ աղջիկները սեռահասունության են հասնում ավելի շուտ և նրանց հասակի աճը շուտ էլ դադարում է։