Վիքիպեդիա

«Ժողովրդի թշնամին (Հենրիկ Իբսեն)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գիրք
| բնագիր անուն = En folkefiende
}}
 
'''Ժողովրդի թշնամին''', ({{lang-nn|En folkefiende}}), նորվեգացի դրամատուրգ [[Հենրիկ Իբսեն]]ի պիեսը։ Գրվել է 1882 թվականին։ Պիեսի գլխավոր հերոսը բժիշկ Թոմաս Սթոքմանն է, ով հայրենի առողջարանային քաղաքի բուժիչ ջրերում աղտոտում է հայտնաբերում և հասնում է դրանց փակմանը։ «Ժողովրդի թշնամի»-ն Իբսենի պատասխանն էր հանրությանը, որը վատ էր ընդունել նրա նախորդ՝ այդ ժամանակվա համար սկանդալային, «[[Ուրվականներ]]» պիեսը <ref>http://www.diclib.com/cgi-bin/d1.cgi?l=ru&base=colier&page=showid&id=4236#.V2OcibuLTIU {{ref-ru}}</ref> <ref>http://www.magister.msk.ru/library/philos/shestov/shest20.htm</ref>։
է հայտնաբերում և հասնում է դրանց փակմանը։ «Ժողովրդի թշնամի»-ն Իբսենի պատասխանն էր հանրությանը, որը վատ էր ընդունել նրա նախորդ՝ այդ ժամանակվա համար սկանդալային, «[[Ուրվականներ]]» պիեսը {{ref-ru}} <ref>http://www.diclib.com/cgi-bin/d1.cgi?l=ru&base=colier&page=showid&id=4236#.V2OcibuLTIU</ref> <ref>http://www.magister.msk.ru/library/philos/shestov/shest20.htm</ref>։
 
== Սյուժե ==
Բժիշկ Թոմաս Սթոքմանը [[Նորվեգիա]]յի հարավում գտնվող ծովափնյա փոքրիկ քաղաքի հարգված բնակիչ է։ Այստեղ հենց նոր բուժիչ ջրերի առողջարան է բացվել, և այդ ջրերի հետազոտման մեջ Սթոքմանը մեծ դեր է ունեցել։ Նրա եղբայր Պիտերը քաղաքի ղեկավարն է ([[ֆոգտ]]), ինչպես նաև՝ առողջարանի ղեկավարն է։ Առողջարանը չափազանց կարևոր է քաղաքի բնակիչների համար, քանի որ զբոսաշրջիկների հոսքը խոստանում է քաղաքի բարգավաճման աղբյուր դառնալ։ Ջրաբուժարանի կառուցման համար մեծ գումար է ներդրվել։ Սակայն որոշ ժամանակ անց, իր հետազոտության արդյունքում Սթոքմանը հայտնաբերում է, որ կոյուղուց արտահոսք է լինում դեպի բուժիչ ջրերը, ինչի արդյունքում բուժվելու եկած զբոսաշրջիկները կարող են վարակվել առավել ծանր հիվանդություններով։ Նա իր այս հայտնագործությունն իր գլխավոր ձեռքբերումն է համարում, մշակում է կոյուղու վերակառուցման բավականին թանկ ծրագիրն ու հաշվետվությունը եղբորն է ուղարկում։ Ի զարմանս Սթոքմանի, քաղաքի ողջ ղեկավարությունը, այդ թվում և իր եղբայրը, կամ չեն գիտակցում վտանգը, կամ չեն ուզում արձագանքել դրան, քանի որ [[առողջարան]]ի փակումը կամ էլ աշխատանքների սկսումը քաղաքի համար աղետ կդառնար։ Վեճերից մեկի ժամանակ Պիտերը Թոմասին անվանում է «[[ժողովրդի թշնամի]]»։ Երբ Սթոքմանը գիտակցում է, որ իր փորձերը հաջողություն չեն բերում, նա քաղաքի բնակիչներին կանչում է հանդիպման և հայտարարում է, որ «ճշմարտության և ազատության ամենավտանգավոր թշնամին համախմբված մեծամասնությունն է»։ Շուտով Սթոքմանից ու իր ընտանիքից երես են թեքում բոլորը, անգամ այն ընկերները, ովքեր մինչև այդ սատարում էին նրան։ Նրան հեռացնում են աշխատանքից, ուսուցիչները հրաժարվում են դաս պարապել նրա երեխաների հետ։ Ի վերջո, Սթոքմանը գալիս է այն եզրակացության, որ բոլոր կարևոր հարցերում մեծամասնությունը միշտ սխալ է լինելու։ Նա ասում է իր ընտանիքին, որ աշխարհի ամենաուժեղ մարդն առավել միայնակ մարդն է։ ▼
 
Բժիշկ Թոմաս Սթոքմանը [[Նորվեգիա]]յի հարավում գտնվող ծովափնյա փոքրիկ քաղաքի հարգված բնակիչ է։ Այստեղ հենց նոր բուժիչ ջրերի առողջարան է բացվել, և այդ ջրերի հետազոտման մեջ Սթոքմանը մեծ դեր է ունեցել։
Նրա եղբայր Պիտերը քաղաքի ղեկավարն է ([[ֆոգտ]]), ինչպես նաև՝ առողջարանի ղեկավարն է։ Առողջարանը չափազանց կարևոր է քաղաքի բնակիչների համար, քանի որ զբոսաշրջիկների հոսքը խոստանում է քաղաքի բարգավաճման աղբյուր դառնալ։ Ջրաբուժարանի կառուցման համար մեծ գումար է ներդրվել։ Սակայն որոշ ժամանակ անց, իր հետազոտության արդյունքում Սթոքմանը հայտնաբերում է, որ կոյուղուց արտահոսք է լինում դեպի բուժիչ ջրերը, ինչի արդյունքում բուժվելու եկած զբոսաշրջիկները կարող են վարակվել առավել ծանր հիվանդություններով։ Նա իր այս հայտնագործությունն իր գլխավոր ձեռքբերումն է համարում, մշակում է կոյուղու վերակառուցման բավականին թանկ ծրագիրն ու հաշվետվությունը եղբորն է ուղարկում։
▲Ի զարմանս Սթոքմանի, քաղաքի ողջ ղեկավարությունը, այդ թվում և իր եղբայրը, կամ չեն գիտակցում վտանգը, կամ չեն ուզում արձագանքել դրան, քանի որ [[առողջարան]]ի փակումը կամ էլ աշխատանքների սկսումը քաղաքի համար աղետ կդառնար։ Վեճերից մեկի ժամանակ Պիտերը Թոմասին անվանում է «[[ժողովրդի թշնամի]]»։ Երբ Սթոքմանը գիտակցում է, որ իր փորձերը հաջողություն չեն բերում, նա քաղաքի բնակիչներին կանչում է հանդիպման և հայտարարում է, որ «ճշմարտության և ազատության ամենավտանգավոր թշնամին համախմբված մեծամասնությունն է»։ Շուտով Սթոքմանից ու իր ընտանիքից երես են թեքում բոլորը, անգամ այն ընկերները, ովքեր մինչև այդ սատարում էին նրան։ Նրան հեռացնում են աշխատանքից, ուսուցիչները հրաժարվում են դաս պարապել նրա երեխաների հետ։
Ի վերջո, Սթոքմանը գալիս է այն եզրակացության, որ բոլոր կարևոր հարցերում մեծամասնությունը միշտ սխալ է լինելու։ Նա ասում է իր ընտանիքին, որ աշխարհի ամենաուժեղ մարդն առավել միայնակ մարդն է։
 
== Վերլուծություն ==
«Ժողովրդի թշնամին» [[Հենրիկ Իբսեն|ԻբսենԻբսենի]]ի ամենասոցիալական պիեսներից է{{ref-ru}} <ref>http://feb-web.ru/feb/ivl/vl7/vl7-4262.htm</ref>։ Սթոքմանի կերպարն Իբսենի ամենամիանշանակ գլխավոր հերոսներից է։ Հեղինակն ակնհայտորեն նրա կողմից է։ Սթոքմանը հակադրվում է վախկոտ ու էգոսիտ բնակիչներին։ Քանի դեռ նա դուրս չի գալիս ընդունված համընդհանուր արժեքների շրջանակներից, հասարակության մեջ նա բարձր դիրք ունի, բայց հենց որ Սթոքմանն սկսում է թերություններ բացահայտել, հասարակությունը միայնգամից բոյկոտում է նրան։ Իր ավելի ուշ գործերում Իբսենն առավել մեծ ուշադրություն է դարձնում հերոսների ներքին աշխարհին, այդ պատճառով էլ կերպարներն առավել հակասական են։▼
 
▲«Ժողովրդի թշնամին» [[Հենրիկ Իբսեն|Իբսեն]]ի ամենասոցիալական պիեսներից է{{ref-ru}} <ref>http://feb-web.ru/feb/ivl/vl7/vl7-4262.htm</ref>։ Սթոքմանի կերպարն Իբսենի ամենամիանշանակ գլխավոր հերոսներից է։ Հեղինակն ակնհայտորեն նրա կողմից է։ Սթոքմանը հակադրվում է վախկոտ ու էգոսիտ բնակիչներին։ Քանի դեռ նա դուրս չի գալիս ընդունված համընդհանուր արժեքների շրջանակներից, հասարակության մեջ նա բարձր դիրք ունի, բայց հենց որ Սթոքմանն սկսում է թերություններ բացահայտել, հասարակությունը միայնգամից բոյկոտում է նրան։ Իր ավելի ուշ գործերում Իբսենն առավել մեծ ուշադրություն է դարձնում հերոսների ներքին աշխարհին, այդ պատճառով էլ կերպարներն առավել հակասական են։
 
== Ներկայացումներ և մշակումներ ==
[[Կոնստանտին Ստանիսլավսկի]]ն 1900 թվականինթ. բեմադրեց «Դոկտոր Սթոքման»-ը [[Մոսկվայի գեղարվեստական ակադեմիական թատրոն]]ում և ինքն էլ խաղում էր գլխավոր դերը {{ref-ru}}<ref>http://www.philology.ru/literature3/admoni-72.htm</ref>։ ▼
 
Ամերիկացի դրամատուրգ [[Արթուր Միլլեր|Արթուր Միլլեր]]ը մշակել է «Ժողովրդի թշնամին» բրոդվեյան ներկայացման համար, որտեղ Սթոքմանի դերը խաղում էր [[Ֆրեդրիկ Մարչ]]ը։ Միլլերի մշակումն էկրանավորվեց 1978 թվականին․ [[Սթիվ Մակքուին]]ը խաղում էր գլխավոր դերը։ 1989 թվականինթ. պիեսն էկրանավորել է հնդիկ ռեժիսոր Սաթյաջին Ռեյը։ 2013 թվականին [[Լև Դոդին]]ը բեմադրեց «Ժողովրդի թշնամին» [[Սանկտ-Պետերբուրգ]]ի Դրամատիկական Փոքր թատրոնում։ ▼
▲[[Կոնստանտին Ստանիսլավսկի]]ն 1900 թվականին բեմադրեց «Դոկտոր Սթոքման»-ը [[Մոսկվայի գեղարվեստական ակադեմիական թատրոն]]ում և ինքն էլ խաղում էր գլխավոր դերը {{ref-ru}}<ref>http://www.philology.ru/literature3/admoni-72.htm</ref>։
 
▲Ամերիկացի դրամատուրգ [[Արթուր Միլլեր|Արթուր Միլլեր]]ը մշակել է «Ժողովրդի թշնամին» բրոդվեյան ներկայացման համար, որտեղ Սթոքմանի դերը խաղում էր [[Ֆրեդրիկ Մարչ]]ը։ Միլլերի մշակումն էկրանավորվեց 1978 թվականին․ [[Սթիվ Մակքուին]]ը խաղում էր գլխավոր դերը։ 1989 թվականին պիեսն էկրանավորել է հնդիկ ռեժիսոր Սաթյաջին Ռեյը։
2013 թվականին [[Լև Դոդին]]ը բեմադրեց «Ժողովրդի թշնամին» [[Սանկտ-Պետերբուրգ]]ի Դրամատիկական Փոքր թատրոնում։
 
== «Ժողովրդի թշնամին» հայ բեմում ==
Սթոքմանի կերպարը հայ բեմում առաջինը մարմնավորել է [[Գևորգ Պետրոսյան]]ը: Սակայն Սթոքմանի կերպարը հայ թատրոնում կապվում է [[Հովհաննես Աբելյան]]ի անվան հետ։ Նա այդ դերով առաջին անգամ հանդես է եկել 1895 թվականի սեպտեմբերի 17-ին, [[Թիֆլիս]]ում: Այնուհետև նրա այս կերպարն իր ստեղծողի հետ երկար տարիներ շրջել է բոլոր հայաշատ վայրերում, հասել արտասահմանյան քաղաքների բեմերը: Աբելյանն այս դերով ժամանակի հրատապ սոցիալական հարցերն էր առաջ քաշում։ 90-ական թվականներին հայ թատերական քննադատությունը հետևյալ գնահատությունն է տվել դերասաններ Գևորգ Պետրոսյանի եւ Հովհաննես Աբելյանի մարմնավորած Սթոքմանների մասին: Պետրոսյանի Սթոքմանը պարզ էր, բնական ու շատ հեռու վերամբարձությունից: Իր հերոսի խոհերը նա արտահայտում էր մեծ համոզչությամբ: Իր մտածված ու նուրբ խաղով Պետրոսյանը ցույց է տվել, թե ուսումնասիրական ինչ մանրակրկիտ, լուրջ աշխատանք է կատարել կերպարի ներքին էության բացահայտման համար: Նրա Սթոքմանը կատարման ձևի տեսակետից ավարտված մի բեմանկար է: Իսկ Աբելյանը խաղում էր մեծ էմոցիայով։ «Թատրոն» հանդեսում 1895 թվականին մի քննադատ ասում է, որ Աբելյանի նուրբ, գեղարվեստական խաղը, տիպի մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը նրան այդ ներկայացման հերոսը դարձրին: Այդ տարիներին Աբելյանի խաղն ուներ սոցիալական լայն հնչեղություն<ref>Հենրիկ Իբսեն. Պիեսներ, 1968, Երեւան: Նախաբան, հեղ.` ԽՍՀՄ Արվեստի վաստակավոր գործիչ Սարգիս Մելիքսեթյան </ref>:
 
Սթոքմանի կերպարը հայ բեմում առաջինը մարմնավորել է [[Գևորգ Պետրոսյան]]ը: Սակայն Սթոքմանի կերպարը հայ թատրոնում կապվում է [[Հովհաննես Աբելյան]]ի անվան հետ։ Նա այդ դերով առաջին անգամ հանդես է եկել 1895 թվականի սեպտեմբերի 17-ին, [[Թիֆլիս]]ում: Այնուհետև նրա այս կերպարն իր ստեղծողի հետ երկար տարիներ շրջել է բոլոր հայաշատ վայրերում, հասել արտասահմանյան քաղաքների բեմերը: Աբելյանն այս դերով ժամանակի հրատապ սոցիալական հարցերն էր առաջ քաշում։
90-ական թվականներին հայ թատերական քննադատությունը հետևյալ գնահատությունն է տվել դերասաններ Գևորգ Պետրոսյանի եւ Հովհաննես Աբելյանի մարմնավորած Սթոքմանների մասին: Պետրոսյանի Սթոքմանը պարզ էր, բնական ու շատ հեռու վերամբարձությունից: Իր հերոսի խոհերը նա արտահայտում էր մեծ համոզչությամբ: Իր մտածված ու նուրբ խաղով Պետրոսյանը ցույց է տվել, թե ուսումնասիրական ինչ մանրակրկիտ, լուրջ աշխատանք է կատարել կերպարի ներքին էության բացահայտման համար: Նրա Սթոքմանը կատարման ձևի տեսակետից ավարտված մի բեմանկար է:
Իսկ Աբելյանը խաղում էր մեծ էմոցիայով։ «Թատրոն» հանդեսում 1895 թվականին մի քննադատ ասում է, որ Աբելյանի նուրբ, գեղարվեստական խաղը, տիպի մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը նրան այդ ներկայացման հերոսը դարձրին: Այդ տարիներին Աբելյանի խաղն ուներ սոցիալական լայն հնչեղություն<ref>Հենրիկ Իբսեն. Պիեսներ, 1968, Երեւան: Նախաբան, հեղ.` ԽՍՀՄ Արվեստի վաստակավոր գործիչ Սարգիս Մելիքսեթյան </ref>:
 
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 33 ⟶ 23՝
 
== Արտաքին հղումներ ==
* {{книга|автор = [[Ибсен, Генрик|Ибсен Г.]]|место = |издательство = Искусство|год = 1957|ссылка = http://www.theatre-studio.ru/library/ibsen/vrag.html|заглавие = Враг народа}} {{ref-ru}}▼
* [http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2007112300065 En folkefiende] {{ref-no}} на сайте Национальной библиотеки▼
{{Արտաքին հղումներ}}
 
[[Կատեգորիա: {{DEFAULTSORT:}}Հենրիկ Իբսենի պիեսներ]]▼
▲* {{книга|автор = [[Ибсен, Генрик|Ибсен Г.]]|место = |издательство = Искусство|год = 1957
|ссылка = http://www.theatre-studio.ru/library/ibsen/vrag.html|заглавие = Враг народа}}
▲* [http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2007112300065 En folkefiende]{{ref-no}} на сайте Национальной библиотеки
 
▲[[Կատեգորիա: {{DEFAULTSORT:}}Հենրիկ Իբսենի պիեսներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ժողովրդի_թշնամին_(Հենրիկ_Իբսեն)» էջից