«Դիարբեքիր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 83.
298 թ. '''Դիարբեքիրը''' զավթել է [[Հռոմեական կայսրություն]]ը։ 332 թվականին [[Կոստանդինոս Մեծ]] կայսրը վերակառուցել է քաղաքի ամրությունները, այն դարձրել հռոմեական ռազմակայան։ IV-XVIIդդ. քաղաքին փոխնիփոխ տիրել են պարսիկները, բյուզանդացիները, արաբները, քրդերը, սելջուկյան թուրքերը, թաթար-մոնղոլները, թուրքմենները։ Սեֆյան շահ Իսմայիլի դեմ կռիվներում [[Սելիմ I]] սուլթանը գրավել է Դիարբեքիրը և 1515 թ. ենթարկել օսմանյան թուրքերի տիրապետությանը։ Եղել է [[Դիարբեքիր նահանգ]]ի կենտրոնը։
Այժմ '''Դիարբեքիր'''ը [[Թուրքիա]]յի համանուն իլի կենտրոնն է։ 845.000 բնակչություն (2011.)։ Ունի սննդի և տեքստիլ արդյունաբերության, ավտոհավաքման գործարաններ։ Երկաթուղային կայան է, խճուղային ճանապարհների հանգույց։ Ներկայումս Դիարբեքիրում բնակվում է 16 հայկական ընտանիք հիմնականում Սուրբ Կիրակոս եկեղեցու շրջակայքում։
== Բնակչություն ==
Միջին դարերում Դիարբեքիրը մարդաշատ քաղաք էր: Բնակչության գերակշռող մասը [[հայեր]] էին: Կային նաև արաբներ, քրդեր, թուրքական ժողովուրդներ:
[[XIX դար]]ի վերջին և [[XX դար]]ի սկզբին քաղաքն ուներ 40-45 000 բնակիչ, որից հայեր էին 10-15 000-ը:
Հայերը կենսուրախ էին: Սիորւմ էին զբոսանքներ, խնջույնքեր և ուխտագնացություններ: Դրանք հաճախ ուղեկցվում էին երգ ու պարով:<ref name=texanunneri_bararan/>
== Տնտեսություն ==
Տող 91 ⟶ 98՝
== Պատմամշակութային կառույցներ ==
Դիարբեքիրի ամրությունները կառուցվել են անշաղախ ագուցված վիթխարի քարերից։ 8 կմ երկարություն, 10 մ բարձրություն և 5 մ լայնություն ունեցող, հիմնականում կանգուն պարիսպը մի կողմից հարում է հնագույն բերդին (այժմ՝ ավերակ), մյուս կողմից՝ Տիգրիսի տասնակամար կամրջին։ Պարիսպն ունեցել է 72 բարձրաբերձ ու կիսաբոլոր աշտարակ, 4 մետաղակուռ դարպաս։ Քաղաքի հյուսիսարևելյան մասում՝ բարձրադիր ժայռին կառուցված միջնաբերդը շրջափակված էր քառադարպաս, աշտարակավոր պարսպով։ Միջնաբերդի ապարանքներից նշանավոր էին Ոսկեզուն և Արքունի պալատները, միջնադարյան բազմաթիվ
XIX դարի վերջին Դիարբեքիրի մոտ 10 հազար հայեր ունեին երկու եկեղեցի (Ս.Սարգսի հնգախորան և [[Ս.Կիրակոս]]ի յոթնախորան), յոթ հայկական վարժարան (երկուսը պատկանում էր եկեղեցուն, մյուսները՝ Անձնվեր, Հայրենասիրաց, Մեսրովբյան, Պատանյաց և Համազգային ընկերություններին)։
| |||