Վիքիպեդիա

«Ռումինական ուղղափառ եկեղեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 42.
| Վիքիպահեստ =
}}
'''Ռումինական ուղղափառ եկեղեցի''' ({{lang-ro|Biserica Ortodoxă Română}}), բյուզանդական ավանդույթին պատկանող ինքնուրույն արևելյան ուղղափառ եկեղեցի, որի հոգևոր իրավասության տակ է գտնվում Ռումինիայի տարածքը, ինչպես նաև ռումինական սփյուռքը։ Ռումինական ուղղափառ եկեղեցին փորձում է իր իրավասությունները նաև տարածել Մոլդովիայի և Ուկրաինայի [[Չեռնովցիի մարզ]]ի և [[Օդեսայի մարզ]]ի վրա, սակայն որը չի ընդունվում Ռուս ուղղափառ եկեղեցու կողմից։ [[1925]] թվականից եկեղեցու առաջնորդը կրում է [[պատրիարք]]ի տիտղոսը։ Ռումինական ուղղափառ եկեղեցու հետևորդ են հանդիսանում [[Ռումինիա]]յի բնակչության մեծամասնությունը (16.307.004 կամ 86.5 տոկոս ըստ մարդահամարի տվյալների)<ref>2011 census data on religion</ref>, ինչպես նաև 720 .000 մոլդովացիներ, որոնք Մոլդովայում որպես կանոնական եկեղեցի են ճանաչում Ռումինական ուղղափառ եկեղեցուն<ref>(Romanian) "Biserica Ortodoxă Română, atacată de bisericile 'surori'" ("The Romanian Orthodox Church, Attacked by Its 'Sister' Churches", Ziua, 31 January 2008</ref>: Ռումինական ուղղափառ եկեղեցին բյուզանդական ավանդույթի եկեղեցիների մեջ զբաղեցնում է 7-րդ տեղը։
 
==Պատմություն==
[[Մոլդովա]]յի և [[Վալախիա]]յի քաղաքական միավորման արդյունքում [[1859]] թվականին ձևավորվում է Ռումինիայի ժամանակակից պետությունը: Այդ ժամանակվանից ի վեր օրթոդոքս եկեղեցու տարածքային կազմակերպությունը հակված էր հետևելու պետությանը: [[1872]] թվականին Մոլդովայի և Վալախիայի եկեղեցական կենտրոնները միավորվում են, և ձևավորվում է Ռումինիայի ուղղափառ եկեղեցին: [[1866]] թվականին ընդունված Ռումինիայի սահմանադրությամբ օրթոդոքս եկեղեցին հայտարարվում է անկախ որևէ միջամտությունից և [[1872]] թվականին հռչակվում է ինքնակառավարվող եկեղեցի: Հետագայում [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսի]] պատրիարքության հետ բանակցությունների արդյունքում վերջինս ճանաչում է Ռումինիայի եկեղեցին, իսկ [[1825]] թվականից այն դառնում է պատրիարքություն<ref>Keith Hitchins, Rumania 1866-1947, Clarendon Press, 1994, p. 92</ref>:▼
 
[[Պատկեր:420 Conducatorii de partid si de stat.jpg|մինի|ձախից]]▼
▲[[Մոլդովա]]յի և [[Վալախիա]]յի քաղաքական միավորման արդյունքում [[1859]] թվականին ձևավորվում է Ռումինիայի ժամանակակից պետությունը: Այդ ժամանակվանից ի վեր օրթոդոքս եկեղեցու տարածքային կազմակերպությունը հակված էր հետևելու պետությանը: [[1872]] թվականին Մոլդովայի և Վալախիայի եկեղեցական կենտրոնները միավորվում են, և ձևավորվում է Ռումինիայի ուղղափառ եկեղեցին: [[1866]] թվականին ընդունված Ռումինիայի սահմանադրությամբ օրթոդոքս եկեղեցին հայտարարվում է անկախ որևէ միջամտությունից և [[1872]] թվականին հռչակվում է ինքնակառավարվող եկեղեցի: Հետագայում [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսի]] պատրիարքության հետ բանակցությունների արդյունքում վերջինս ճանաչում է Ռումինիայի եկեղեցին, իսկ [[1825]] թվականից այն դառնում է պատրիարքություն<ref>Keith Hitchins, Rumania 1866-1947, Clarendon Press, 1994, p. 92</ref>:
 
 
 
▲[[Պատկեր:420 Conducatorii de partid si de stat.jpg|մինի|ձախից]]
==Համագործակցություն==
 
Ռումինական հեղափոխության զարթոնքին եկեղեցին չհամակերպվեց ռեժիմի հետ, չնայած որ մի քանի ռումինական ուղղափառ քահանաներ 1989 թվականից հետո խոստովանեցին, որ համագործակցել են նրանց հետ կամ ծառայել են որպես լրատու ռազմական գաղտնի ոստիկանության համար: Բանատի մետրոպոլիտը դատապարտել է հոգևորականների գործունեությունը` կոմունիստներին նրանց աջակցության համար, քննադատել է նրանց ծախվածությունը կոմունիստական ռեժիմին<ref>Lavinia Stan and Lucian Turcescu, Religion and Politics in Post-communist Romania, Oxford University Press, 2007. ISBN 0-19-530853-0.</ref>:
 
[[Պատկեր:Iconpeter.jpg|մինի|աջից]]▼
 
==Ուղղափառ եկեղեցու և պետության հարաբերությունը== ▼
 
Հենց որ Ռումինիան անցում է կատարել դեպի ժողովրդավարություն, Եկեղեցին ազատվել է պետական վերահսկողությունից, թեև պետությունը դեռ պահպանում է վերահսկողությունը մի շարք բնագավառների, եկեղեցու գույքի, ֆինանսների կառավարման վրա: Պետությունը ֆինանսավորում է տրամադրում եկեղեցուն նրա անդամների թվին համապատասխան, որը հիմնված է մարդահամարի <ref> Ramet 2004, p.280. </ref> և «կրոնի կարիքների»<ref> A world survey of religion and the state, By Jonathan Fox, pg. 167</ref> վրա: Ներկայումս, պետությունը ապահովում է դրամական միջոցներ, որոնք անհրաժեշտ են աշխատավարձերի վճարման համար, քահանաների, սարկավագների, առաջնորդների կենսաթոշակների, պաշտոնաթող հոգևորականների, եկեղեցական անձնակազմի, ինչպես նաև եկեղեցական ծախսերի հետ կապված խնդիրների համար: Ուղղափառ եկեղեցուն տրվում է ավելի քան 100 միլիոն եվրո, աշխատավարձի համար <ref>"International Religious Freedom - Embassy of the United States Bucharest, Romania". Retrieved 5 March 2015.</ref> , լրացուցիչ միլիոններ շինարարության և վերակառուցման, եկեղեցական գույքի համար: Նույնը վերաբերում է Ռումինիայում բոլոր պետական կրոնական կազմակերպություններին:▼
▲[[Պատկեր:Iconpeter.jpg|մինի|աջից]]
▲==Ուղղափառ եկեղեցու և պետության հարաբերությունը==
▲Հենց որ Ռումինիան անցում է կատարել դեպի ժողովրդավարություն, Եկեղեցին ազատվել է պետական վերահսկողությունից, թեև պետությունը դեռ պահպանում է վերահսկողությունը մի շարք բնագավառների, եկեղեցու գույքի, ֆինանսների կառավարման վրա: Պետությունը ֆինանսավորում է տրամադրում եկեղեցուն նրա անդամների թվին համապատասխան, որը հիմնված է մարդահամարի <ref> Ramet 2004, p.280. </ref> և «կրոնի կարիքների»<ref> A world survey of religion and the state, By Jonathan Fox, pg. 167</ref> վրա: Ներկայումս, պետությունը ապահովում է դրամական միջոցներ, որոնք անհրաժեշտ են աշխատավարձերի վճարման համար, քահանաների, սարկավագների, առաջնորդների կենսաթոշակների, պաշտոնաթող հոգևորականների, եկեղեցական անձնակազմի, ինչպես նաև եկեղեցական ծախսերի հետ կապված խնդիրների համար: Ուղղափառ եկեղեցուն տրվում է ավելի քան 100 միլիոն եվրո, աշխատավարձի համար <ref>"International Religious Freedom - Embassy of the United States Bucharest, Romania". Retrieved 5 March 2015.</ref> , լրացուցիչ միլիոններ շինարարության և վերակառուցման, եկեղեցական գույքի համար: Նույնը վերաբերում է Ռումինիայում բոլոր պետական կրոնական կազմակերպություններին:
Պետությունը նախատեսում է նաև աջակցություն եկեղեցու կառուցման և կառույցների պահպանման համար <ref>"BBC News - Romania's costly passion for building churches". BBC News. Retrieved 5 March 2015.</ref>, պետական միջոցներով հոգ է տանում ուղղափառ ճեմարանի, քոլեջների բոլոր ծախսերի, այդ թվում ուսուցիչների և դասախոսների աշխատավարձերի վճարման համար<ref> Law and religion in post-communist Europe By Silvio Ferrari, W. Cole Durham, Elizabeth A. Sewell pg.253</ref>:
 
==Մոլդովայի Հանրապետությունում==
Ռումինական ուղղափառ եկեղեցին իրավազորություն ունի նաև [[Մոլդովա]]յում փոքրամասնություն կազմող հավատացյալների նկատմամբ, ովքեր պատկանում են [[Բեսարաբիա]]յի [[մետրոպոլիտություն|մետրոպոլիտությանը]]` ի տարբերություն մեծամասնությանը, ովքեր գտնվում են Մոլդովայի օրթոդոքս եկեղեցու իրավասության տակ` [[Մոսկվա]] յի պատրիարքարանի վերահսկողության ներքո: Չնայած առկա քաղաքական խնդիրներին, Բեսարաբիայի մետրոպոլիտությունը ճանաչվում է օրինական իրավահաջորդը Բեսարաբիայի մետրոպոլիտանական եկեղեցու, ինչպես որ գոյություն էր ունեցել [[1927]] թվականից մինչև [[1944]] թվականին լուծարվելը, երբ նրա կանոնական տարածքը 1947 թվականին դրվեց Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Մոսկվայի պատրիարքարանի իրավասության տակ :▼
 
[[Պատկեր:Romanian Orthodox Church EN.svg|մինի]]▼
▲Ռումինական ուղղափառ եկեղեցին իրավազորություն ունի նաև [[Մոլդովա]]յում փոքրամասնություն կազմող հավատացյալների նկատմամբ, ովքեր պատկանում են [[Բեսարաբիա]]յի [[մետրոպոլիտություն|մետրոպոլիտությանը]]` ի տարբերություն մեծամասնությանը, ովքեր գտնվում են Մոլդովայի օրթոդոքս եկեղեցու իրավասության տակ` [[Մոսկվա]] յի պատրիարքարանի վերահսկողության ներքո: Չնայած առկա քաղաքական խնդիրներին, Բեսարաբիայի մետրոպոլիտությունը ճանաչվում է օրինական իրավահաջորդը Բեսարաբիայի մետրոպոլիտանական եկեղեցու, ինչպես որ գոյություն էր ունեցել [[1927]] թվականից մինչև [[1944]] թվականին լուծարվելը, երբ նրա կանոնական տարածքը 1947 թվականին դրվեց Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Մոսկվայի պատրիարքարանի իրավասության տակ :
 
 
▲[[Պատկեր:Romanian Orthodox Church EN.svg|մինի]]
==Կազմակերպություն==
 
Ռումինիայի ուղղափառ եկեղեցին կազմակերպվել է Ռումինիայի պատրիարքարանի ձևով: Ամենաբարձր հիերարխիկ, կանոնական և դոգմատիկ հեղինակությունն է Ռումինիայի ուղղափառ եկեղեցու [[Սուրբ Սինոդ]]ը:
Կան վեց ուղղափառ մետրոպոլիտություններ և տասը նստավայրեր: Ռումինիայում կան ավելի քան տասներկու հազար քահանաներ, սարկավագներ, ծառա հայրեր, հնագույն վանքեր և սոցիալական կենտրոններ: Գրեթե 400 վանքերը գոյություն ունեն երկրի ներսում` համալրված մոտ 3500 [[վանական]]ներով ու 5000 [[միանձնուհի]]ներով: Կա երեք սփյուռքահայ սփյուռք մետրոպոլիտություններ և երկու սփյուռքահայսփյուռք [[եպիսկոպոսություն]]` գործելու համար սահմաններից դուրս: 2004 թվականին Ռումինիայում կային տասնհինգ աստվածաբանական բուհեր, որտեղ սովորում էին ավելի քան տասը հազար ուսանողներ: Ռումինական ուղղափառ հավատացյալների համար կան ավելի քան 14,500 եկեղեցիներ կամ երկրպագության տներ;
 
==Ցուցակ պատրիարքների==
 
*Միրոն (1925-1939)
*Նիկոդիմ (1939-1948)
Տող 84 ⟶ 76՝
 
==Ընթացիկ առաջնորդներ==
Հայրապետական աթոռը ներկայումս գտնվում է Բուխարեստում, Մետրոպոլիտ Դանիել Ա արքեպիսկոպոս<ref>Mihai Țipău, Paschalis Kitromilides, Domnii fanarioti în Țările Române 1711-1821: mică encyclopedia, p.89. Editura Omonia, 2004, ISBN 978-9738-31917-2</ref> <ref>Petre Semen, Liviu Petcu, Părinții Capadocieni, p.635. Editura Fundației</ref>▼
 
▲Հայրապետական աթոռը ներկայումս գտնվում է Բուխարեստում, Մետրոպոլիտ Դանիել Ա արքեպիսկոպոս<ref>Mihai Țipău, Paschalis Kitromilides, Domnii fanarioti în Țările Române 1711-1821: mică encyclopedia, p.89. Editura Omonia, 2004, ISBN 978-9738-31917-2</ref>
<ref>Petre Semen, Liviu Petcu, Părinții Capadocieni, p.635. Editura Fundației</ref>
*Թեոֆան Սավու մետրոպոլիտ Մոլդովայի և Բուկովինայի<ref>Metropolis of Moldavia and Bukovina</ref>
*Լաուրենտիու , Ստրեզա մետրոպոլիտ Տրանսիլվանիայի<ref>Metropolis of Transylvania</ref>
*Անդրեյ Անդրեյսուտ միտրոպոլիտ Կլուժ
*Նիկոլայ Քոմեանու միտրոպոլիտ Բանատի
Տող 103 ⟶ 93՝
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
[[Կատեգորիա:Ուղղափառություն]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ռումինական_ուղղափառ_եկեղեցի» էջից