«Գլխատում»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Գլխատում''', (դեկապիտացիա՝ {{lang-lat|''caput'', ''capitis''}} գլուխ բառից), կենդանի էակի գլխի ֆիզիկական անջատումը մարմնից։ Գլխատումը կարող է լինել դիտավորյալ՝ անասունների, տնային թռչունների սպանդ<ref>[http://www.domovest.ru/jivnost/zaboi-pticy.html Забой птицы] {{ref-ru}}</ref>, փորձարարական կենդանիների դեկապիտացիա<ref>[http://bestpravo.com/fed1991/data03/tex15487.htm Приказ Минздрава СССР ОТ 12.08.1977 N 755 О мерах по дальнейшему совершенствованию организационных форм работы с использованием экспериментальных животных] {{ref-ru}}</ref>, [[սպանություն]] կամ [[Մահապատիժ|մահապատժի]] կատարում։ Իրագործվում են հատուկ գործիքի՝ [[գիլիոտին]]ի կամ այլ կտրող գործիքով՝ կացինի, թրի, դանակի միջոցով։ Ոչ դիտավորյալ գլխատումը կարող է տեղի ունենալ պայթյունի<ref>{{cite news|title=Blows Head Off with Dynamite? |url=https://www.newspapers.com/clip/1084009/decapitation_by_dynamite/|newspaper=The Rhinelander Daily News|date=April 2, 1937|page=7|via = Newspapers.com accessdate = September 29, 2014 }} {{Open access}}</ref>, ավտովթարի կամ այլ դժբախտ պատահարների արդյունքում։ [[Ինքնասպանություն]] գլխատելու միջոցով եզակի, բայց հանդիպել է։ [[2003]] թվականին մի բրիտանացի ինքն իրեն գլխատել է իր սարքած էլեկտրական կոճակով գործի դրվող գիլյոտինի միջոցով<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/tyne/2974083.stm|title=Guillotine death was suicide|date=24 April 2003|work=BBC News|accessdate=26 September 2008}} {{ref-en}}։</ref>

Գլխատումը միանշանակ առաջացնում է իշեմիա, որը հանգեցնում է [[գլխուղեղ]]ի մահ։ Գլխուղեղը մահանում է գլխատումից մի քանի րոպե անց։ Գլուխը կորցնում է գիտակցությունը գլխատումից 300 միլիվայրկյան հետո։ Դեմքի որոշ մկանների ռեֆլեքսային ցնցումներ կարող են շարունակվել մի քանի րոպե։

Գլխատումը մահապատժի տեսակ է ծառայել հազարամյակների ընթացքում։ Միջնադարյան Եվրոպայում պետական դավաճաններին և քրեական հանցագործներին գլխատում էին և գլուխները ի ցույց դնում հասարակությանը։ Գլխատումը թրով կամ ցանկացած մարտական զենքով համարվում էր «ազնիվ» ձև և կիրառվում էր հիմնականում ազնվականների համար, որոնք լինելով զինվորականներ գերադասում էին մահանալ թրից քան կախվել կամ հրկիզվել։

Եթե թուրը կամ կացինը սուր էին կամ [[դահիճ]]ը հմուտ, ապա վրա էր հասնում արագ և անցավ մահը։ Եթե զենքը բութ էր կամ դահիճը անփորձ, ապա ստիպված մի քանի հարվածով էր սպանվում դատապարտյալը։ Այդ պատճառով դատապարտյալը հաճախ վճարում էր դահիճին, որ նա իր գործը լավ աներ։ Աչքերն էլ կապում էին, որ դատապարտյալը վճռական պահին չփորձեր գլուխը ետ քաշել։ Անգլիացի պեր Մարգըրեթ Փոուլը մահապատժի ժամանակ հրաժարվել է գլուխը դնել կառափնարանին և դահիճը մեկ հարվածով չի կարողացել գործը ավարտին հասցնել ու ստիպված տասը հարված է հասցրել<ref>{{cite web|title=Margaret Pole|url=http://tudorhistory.org/people/mpole/|publisher=Tudor History|accessdate=18 January 2014}}</ref><ref>{{cite web|title=1541: Margaret Pole, Countess of Salisbury|url=http://www.executedtoday.com/2013/05/27/1541-margaret-pole-countess-of-salisbury/|publisher=Executed Today|accessdate=18 January 2014}}</ref><ref>{{cite web|title=Block and Axe|url=http://www.royalarmouries.org/tower-of-london/power-house/institutions-of-the-tower/prison/execution/block-and-axe|publisher=Royal Armouries|accessdate=18 January 2014}}</ref>։