«Ցեղակրոնություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ մաքրվեց, փոխարինվեց: ։ → : (275) oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 5.
«Ցեղակրոնություն» եզրի, ինչպես նաև գաղափարախոսության հեղինակն է [[Գարեգին Նժդեհ]]ը: «Ցեղ» և «կրոն» գոյականների միացումով է կազմվել «ցեղ-ա-կրոն» բառը և նրա ընտրությունը: Նժդեհի համար ''«ցեղ»'' հասկացողությունը [[Մարդաբանություն|մարդաբանության]] կողմից տված սահմանումից ավելի լայն է<ref>Ըստ [[Մուշեղ Լալայան]]ի, տուրք տալով «ցեղ» հասկացողության մարքսիստական բնորոշումներին, շատերը հասկանում են մի ինչ-որ նախնադարյան վիճակ, ինչ-որ միջանկյալ բան նախամարդու և ժամանակակից մարդու միջև: Նման մոլորանքը, ըստ Լալայանի, արդյունք է հին գաղափարախոսության՝ դեռևս գոյություն ունեցող ազդեցության, ինչպես նաև՝ ազգային անլիարժեքության: Օրինակ, երբ ասում են «ցեղասպանություն», բոլորը դրա տակ, բնականորեն, հասկանում են որոշ էթնոտեսակի ոչնչացում, իսկ երբ ասում են «ցեղակրոնություն», այդ եզրի բուն իմաստը չհասկացող մարդիկ աղմուկ են բարձրացնում այդ բառի շուրջ: Պատճառը, ըստ Լալայանի, հոգեբանորեն հասկանալի է. «ցեղասպանությունը» կրավորականություն է մեզ համար, իսկ «ցեղակրոնությունը»՝ ներգործականություն: Բացի այդ, «ցեղակրոն» բառից կառչողները պնդում էին, թե այն գիտական չէ: Այնինչ, հայերենում երկու գոյականների միացումով նոր բառերի կազմումը չի հակասում հայոց լեզվի բառակազմական կանոններին և նորություն չէ. օրինակ՝ մարգագետին, դաշտավայր, գյուղաքաղաք, լեռնադաշտ և այլն:
''(Տե՛ս՝ {{Գիրք:Լալայան:Ցեղակրոն և Տարոնական շարժումներն|41-42}})''</ref>: Առհասարակ, ըստ Նժդեհի, «դժվար է այն սահմանել գիտական լեզվով. այստեղ միայն հարաբերական գիտականության մասին խոսք կարող է լինել»<ref name="Խռովք32"
Ցեղակրոն լինել, ըստ Նժդեհի, նշանակում է կրել անհատի մեջ ցեղը, նրա որակները, բարոյականը, կրել այն ամեն ցեղային-հայկականը, որն առկա է [[Հայոց պատմություն|հայոց պատմության]] ողջ ընթացքում<ref>«Խռովք», թիվ 1, էջ 37.{{քաղվածքի սկիզբ}}Ցեղակրոն է նա, ով ապրում է ցեղորեն՝ ցեղի կյանքով և ցեղի համար:{{քաղվածքի ավարտ}}</ref>: «Կրոն» բառի արմատը «կրել»-ն է և [[հայերեն]]ում կան նման կարգի այլ բառեր ևս՝ հոգեկրոն, խաչակրոն, մոլեկրոն, նյութակրոն, մաքրակրոն, խստակրոն, կուսակրոն<ref name="Լալայան2001" />:
| |||